ကုလသမဂၢနဲ ့ ျမန္မာ ( အကဲျဖတ္ခ်က္ )

ကုလသမဂၢ ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီရရွိေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မႈနဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈရပ္တန္႕ ေရး ၾကိဳးစားမႈေတြဟာမေအာင္ျမင္ပဲ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ႕ေနပါတယ္။

၁၉၇၄ ခုႏွစ္မွာ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမႈးဦးသန္႕ ၏ ရုပ္ကလပ္ကိုသျဂၤလ္ ရန္ျမန္မာနုိင္ငံအတြင္းျပန္လည္သယ္ေဆာင္လာခ်ိန္မွာ အဓိကရံုးတစ္ခုျဖစ္ပြားခဲ႕ပါတယ္။

၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ႏွစ္ဦးပိုင္း ေတာ္လွန္ထၾကြ မႈေတြေၾကာင့္ သိမ္းပိုက္ခဲ႕တဲ႕ စစ္အစိုး ရက ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဟာ ေနအိမ္အတြင္းအက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်ထားခဲ႕ပါတယ္။


၁၉၉၀ ကုလသမဂၢလူ႕အခြင့္ေရးကိုယ္စားလွယ္ Sadako Ogata ကိုျမန္မာ႕လူ႕အခြင့္ေရးေလ႕လာသူအျဖစ္ တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ႕ပါတယ္ ဒါေပမဲ႕ သူမဟာ အျခားသူေတြအတိုင္းပဲထူးျခားမႈျဖစ္ေပၚမလာခဲ႕ပါဘူး။

၁၉၉၈ - ကုလသမဂၢအထူးကိုယ္စားလွယ္ Alvara de Soto ဟာ စစ္အစိုးရနဲ႕ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားသူေတြၾကားမွာရွိတဲ႕ ေရွ႕မတိုးသာေနာက္မဆုတ္သာအေျခအေနကို ေျဖရွင္းဖို႕ရန္အတြက္ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ႕ပါတယ္ ။
ကုလသမဂၢ နဲ႕ ကမၻာ့ဘဏ္ ကလည္း ေျပာင္းလဲမႈေတြျဖစ္ေပၚဖုိ႕ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ မက္လံုးေတြလဲေပးခဲ႕ပါတယ္။ အဲဒီအေျခအေနကို ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီး ဦး၀င္းေအာင္က ေမ်ာက္ကို ငွက္ေျပာသီးေကၽြးျပီးကခုိင္းေနသလုိပါပဲ ဟုေျပာၾကားခဲ႕ပါတယ္။

ဒီေန႕ အာရွ နဲ႕ ပစိဖိတ္ေဒသေတြမွာ
- တရုတ္နိုင္ငံဟာဆိုရင္ မသိနိုင္တဲ႕ ငလ်င္ဒဏ္နဲ႕ ရင္ဆိုင္ေနရပါျပီ
- တရုတ္နဲ႕ ရုရွားဟာဆိုရင္လဲ အေမရိကန္ကဲ႕ ဒံုးၾကည္ကာကြယ္ေရးအစီအစဥ္ေတြကိုထိုးေဖာက္ဖို႕ရန္ ပူးေပါင္းလိုက္ပါျပီ။
- ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ နိုင္ငံတကာကူညီကယ္ဆယ္ေရး အဖြဲ႕အားလံုးကို လက္ခံမယ္လုိ႕ ဆိုေနပါျပီ။

ဧျပီ ၄ ရက္ ၂၀၀၀ - မေလးရွားသံအရာရွိ ရာဇာလီ ဟာ ကုလသမဂၢအထူးကိုယ္စာလွယ္ ႏွင့္ ျမန္မာအေရးအတြက္ ေတြ႕ဆံုေေဆြးေႏြးခဲ႕ပါတယ္။

စက္တင္ဘာ ၂၀၀၀ - မွာ ၁၉၉၅ က လႊတ္ေပးခဲ႕တဲ႕ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အက်ယ္ခ်ဳပ္အျဖစ္ျပန္လည္ ထိန္းသိမ္းထားခ့ဲပါတယ္။
နို၀င္ဘာ ၂၉ ရက္ ၂၀၀၁ - ခုႏွစ္မွာ ရာဇာလီက -မၾကာေတာ့တဲ႕ အနာဂတ္မွာ သိသာထင္ရွားတဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ေတြျဖစ္လာလိမ္႕မယ္လို႕ အျပည့္အ၀ယံုၾကည္ေၾကာင္းေျပာၾကားခဲ႕ပါတယ္။

၂၀၀၂ မွာ ရာဇာလီ ဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ လြတ္ေျမာက္ဖုိ႕ အတြက္ကူညီခဲ႕ပါတယ္ ။ ျပီးေတာ့ အစိုးရ ကလဲ အျငင္းပြားမႈ အေျခအေနေတြဟာ ျပီးဆံုးသြားပါျပီလို႕ ေၾကာျငာခဲ့ပါတယ္။

၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ - ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဟာ အက်ယ္ခ်ဳပ္အျဖစ္ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းျခင္းခံခဲ႕ရျပန္ပါတယ္။

ဇန္န၀ါရီ ၄ ရက္ ၂၀၀၆ မွာ ေတာ့ ရာဇာလီဟာ ၂ ႏွစ္နီးပါးေလာက္ နိုင္ငံအတြင္း၀င္ထြက္ေနရာမွ တားျမစ္ျခင္းခံခဲ႕ ရျပီးစိတ္ပ်က္ခဲ႕ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ သူဟာအထူးကိုယ္စာလွယ္အျဖစ္မွႏူွတ္ထြက္သြားခဲ႕ပါတယ္ ။

ေမလ ၁၀ ရက္ ၂၀၀၆ မွာ နိုင္ဂ်ီးရီးယား သံတမန္ ကိုယ္စားလွယ္ ဂန္ဘာရီ ဟာ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္အတြင္း ပထမဦးဆံုး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႕ ေတြ႕ဆံုခြင့္ရတဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူတစ္ေယာက္ျဖစ္ခဲ႕ရပါတယ္။

ေမလ ၂၂ ရက္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ထားျခင္းသက္တမ္းကိုထပ္မံတိုးျမင့္ခဲ႕ပါတယ္။

စက္တင္ဘာ ၂၉ ရက္မွာ ဂန္ဘာရီ ျမန္မာနိုင္ငံကို ၄ ရက္ေရာက္ရွိလာျပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အျပင္ စစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ပါေတြ႕ဆံုခဲ႕ပါတယ။္ ျပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႕ ျပန္ျပီးေဆြးေႏြးပြဲျပဳလုပ္ခဲ႕ပါေသးတယ္။

ေအာက္တိုဘာ ၁၁ ရက္မွာ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီအစညး္အေ၀း မွာ ပထမဦးဆံုးျမန္မာနိုင္ငံႏွင့္ပက္သက္၍တရား၀င္ေၾကျငာခ်က္တစ္ေစာင္ထုတ္ျပန္ခဲ႕ပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ျမန္မာ႕အေျခအေနအတြက္ နက္နက္နဲနဲ ၀မ္းနဲပါတယ္လို႕ေဖာ္ျပခဲ႕ပါတယ္။

နို၀င္ဘာလမွာေတာ့ စစ္အစိုးရက ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းမွာရွိတဲ႕ ကုလသမဂၢထိပ္တန္းသံအရာရွိကို ထြက္ခြာေပးဖုိ႕ေျပာၾကားခဲ႕ပါတယ္။
နို၀င္ဘာလ ၃ရက္ေန႕မွာ ဂန္ဘာရီျပန္လည္ေရာက္ရွိလာျပီး သူရဲ႕ ခရီးစဥ္ဟာ အမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေရး ႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ရရွိေရး အတြက္ေမွ်ာ္ လင့္ခဲ႕ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႕ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က အက်ယ္ခ်ဳပ္ခံေနရဆဲျဖစ္ျပီး သူမနဲ႕ စစ္အစိုးရၾကား မွာ ေျပာခဲ႕ တဲ့ သူမရဲ႕စကားေတြက အလဟာသျဖစ္သြားခဲ႕ပါတယ္။

၂၀၀၈ ခုနွစ္ ေမလ ၂ရက္ ၃ ရက္ေတြမွာေတာ့ နာဂစ္ဆိုင္ကလုန္း ဟာ ျမန္မာနိုင္ငံကိုတိုက္ခုိက္ခဲ႕ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႕ ကုလသမဂၢရဲ႕ ကူညီေထာက္ပံ့ေရးအဖြဲ႕ေတြကို မုန္တိုင္းဒဏ္အျပင္းဆံုးခံခဲ႕ရတဲ႕ ေနရာေတြကို၀င္ေရာက္ဖို႕ပိတ္ပင္ခဲ႕ျပီး ကူညီမႈေတြကိုလဲ အနည္းငယ္ အကန့္အသတ္ ျဖင့္သာ ေပးနိုင္ခဲ႕ပါတယ္။

ေမ ၂၂ ရက ္မွာ ေတာ့ ကုလသမဂၢ အေထြေထြအတြင္းေရးမႈး ဘန္ဂီမြန္းဟာ စစ္အစုိးရမွ နိုင္ငံတကာအကူအညီေတြကိုလက္ခံဖို႕ ေမွ်ာ္လင္႕ခ်က္နဲ႕ ျမန္မာနိုင္ငံကိုေရာက္ရွိလာျပန္ပါတယ္။

ေမ ၂၃ မွာ ဘန္ဂီမြန္း က ျမန္မာစစ္အစိုးရဟာ နိုင္ငံတကာ အကူအညီေတြကို လက္ခံလိုက္ျပီျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းေျပာၾကားခဲ႕ပါတယ္။

Translated by Lucky