ကုလသမဂၢ ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာ က ၾကီးၾကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ ခဲ့ေသာ အီရတ္ေရြးေကာက္ပြဲ

အီရတ္အမ်ိဳးသမီးမ်ား လြတ္လပ္စြာမဲေပးေနၾကစဥ္

-ၿမတ္စုိး-

အီရတ္မွာ ၿပည္နယ္ေရြးေကာက္ပြဲ ကုိ စေနေန႔က က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၿပည္နယ္ ၁၈ ခု အနက္ ၿပည္နယ္ ၁၄ ေနရာမွာ ကုိယ္စလွယ္ ၄၄၀ ေနရာ အတြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့ၾကတာၿဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ယွဥ္ၿပိဳင္သူ ၁၄,၄၀၀ ေယာက္ အမည္စာရင္းတင္သြင္းခဲ့ၿပီး၊ အမ်ိဳးသမီး ၄၀၀၀ နီးပါး ပါ၀င္ယွဥ္ၿပိဳင္ ခဲ့ၾကတယ္ လုိ႔ဆုိပါတယ္။ အေနာက္အာရွ အေရးကုိ ေလ့လာေနတဲ့ ပညာရွင္ ဂ်ဳရန္ကုိး ကေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ ထူးၿခားခ်က္ ၂ ခုကုိ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္လုိ႔ဆုိပါတယ္။ တခုက လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ ႏွစ္က က်င္းပခဲ့တဲ့ေရြးေကာက္ပြဲ ကုိ သပိတ္ေမွာက္ ဆန္႔က်င္ ခဲ့တဲ့ ဆြန္နီ အာရပ္လူမ်ိဳးေတြ ႏွင့္ ဆြန္နီပါတီမ်ား ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ အၿပင္၊ ရွီးရုိက္ အာရပ္လူမ်ိဳးေတြ၊ပါတီေတြ အခ်င္းခ်င္းမွာလည္း ယခင္ကလုိ ညြန္႔ေပါင္းပါတီတရပ္ၿဖင့္ ရပ္တည္ၿပီး ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမရွိဘဲ၊ ပါတီအခ်င္းခ်င္း၊ ကုိယ္စလွယ္ေလာင္း အခ်င္းခ်င္းေတြ အၾကား အၾကိတ္အနယ္ယွဥ္ၿပိဳင္မႈေတြ ၿပဳလုပ္ေနတာေတြ႔ရတယ္လုိ႔ ဆုိတယ္။ ေယာက်္ားမ်ားဟာ အာရပ္ယဥ္ေက်းမႈမွာ ၾကီးစုိထားမႈရွိေနေသာ္လည္း အီရတ္မွာၿပဌာန္းထားေသာ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒအရ ႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေၿခခံဥပေဒ အရ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ပါလီမာန္မွာ သူတုိ႔အတြက္ ၂၅ ရာခုိင္ႏွဳန္း ေနရာသတ္မွတ္ၿပဌာန္းေပးထား ပါတယ္။ အီရတ္အမ်ိဳးသမီးေတြ ဟာ အီရတ္ႏုိင္ငံေရးမွာ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္လာတာေတြ႔ေနရၿပီး၊ သူတုိ႔ဟာ ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲမႈ ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးအခြင့္အေရးေတြ ကုိ ဆက္လက္တုိက္ပြဲ၀င္သြားမယ္လုိ႔ အမ်ိဳးသမီးကုိယ္စလွယ္ေတြက ထုတ္ေဖာ္ေၿပာဆုိေနၾကပါတယ္။ ဒါဟာ အင္မတန္မွ အားရစရာေကာင္းတဲ့ ေၿခလွမ္းတရပ္ၿဖစ္ၿပီ၊ ဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ အီရတ္ၿပည္သူေတြရဲ႕ အနာဂတ္ အတြက္အေရးပါတဲ့ ေၿခလွမ္းတရပ္လည္းၿဖစ္ပါတယ္ လုိ႔ အီရတ္ႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ အၾကီးအကဲ ကထုတ္ေဖာ္ေၿပာဆုိ ခဲ့ပါတယ္။

အီရတ္မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲကုိ အီရတ္ရွိ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ UN Mission in Iraq (UNAMI) နဲ႔ အီရတ္ လြတ္လပ္မႈရွိေသာ အဆင့္ၿမင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ Iraq’s Independent High Electoral Commission (IHEC)က မဲေပးသူေတြ အတြက္ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားမွ်တမႈရွိေအာင္ ေစာင့္ၾကည့္ ၾကီးၾကပ္ကြပ္ကဲခဲ့ၿပီး၊ ႏုိင္ငံတကာ ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေနသူမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံတြင္းရွိပါတီေပါင္းစုံက ေလ့လာသူမ်ား ကလည္း ေစာင့္ၾကည့္မႈေတြၿပဳလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ေရြးခ်ယ္ခံရသည့္ ကုိယ္စလွယ္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းမည့္ ၿပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႔ ကေန ၿပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးေတြကုိ ၿပန္လည္ေရြးခ်ယ္ၾကမွာၿဖစ္ၿပီး၊ ၿပည္နယ္အုပ္ခ်ဴပ္ေရးမွဴးေတြဟာ ေဒၚလာ ၂.၄ ဘီလီယံ ၿပန္လည္တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းေတြ ကုိ တာ၀န္ယူၾကီးၾကပ္သြားၾကမွာၿဖစ္ပါတယ္။

အီရတ္ မွာ လူဦးေရ ၂၈ သန္းေက်ာ္ရွိၿပီး၊ ၁၄ သန္းေက်ာ္ မဲေပးဖုိ႔ စာရင္းေပးထားတယ္လုိ႔သိရပါတယ္။ ေနာက္ဆုံးရရွိတဲ့ သတင္းေတြ အရ မဲေပးသူ ၇.၅ သန္းသာ မဲရုံေတြမွာ မဲေပးခဲ့ၾကတယ္လုိ႔ အတည္ၿပဳ ေၿပာဆုိခဲ့ပါတယ္။ မဲေပးသူဟာ ထင္သေလာက္ မရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အီရတ္ႏုိင္ငံေရးအေၿခအေနဟာ စုိးရိမ္ ေနရဆဲဘဲလုိ႔ ကြ်မ္းက်င္သူေတြက သုံးသပ္ၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ အေရြးခ်ယ္ခံမည့္ သူေတြကုိ ကုိယ္စလွယ္ေလာင္း စာရင္းေတြထဲမွာ မေတြ႔ခဲ့ရဘူးလုိ႔ မဲေပးသူတခ်ဳိ႕ က စြပ္စြဲမႈေတြ ၿပဳလုပ္တာ ၾကားသိရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ UN Mission in Iraq (UNAMI) နဲ႔ အီရတ္ လြတ္လပ္မႈရွိေသာ အဆင့္ၿမင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ က ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ မရွိခဲ့ဘူးလုိ႔ အတည္ၿပဳေၿပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အီရတ္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ႏိုရီမာလီကီ က ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ျငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႔ လုပ္ေဆာင္နိင္ခဲ့တယ္။ဒီလိုလုပ္ေဆာင္နိင္ တာဟာ တကယ့္ကို အီရတ္ၿပည္သူေတြရဲ႕ လြတ္ေၿမာက္ေရး ေအာင္ပြဲၾကီးလို႔ ေျပာပါတယ္။ အီရတ္ကို အေမရိကန္ ေတြ သိမ္းပိုက္ျပီ ၆ႏွစ္နီူပါး အၾကာမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ဒီေရြးေကာက္ပြဲ ဟာ အီရတ္ မွာ တည္ျငိမ္မႈ ရိွလာျပီဆိုတာကို ျပသတာျဖစ္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ မဲရံုေတြမွာေတာ့ စစ္သားေတြ အေျမာက္အမ်ား ေစာင့္ၾကပ္ ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲ ဟာ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ မာလီကီ ဦးေဆာင္မႈေအာက္မွာ လြတ္လပ္မႈ တစံုတရာ ရိွတယ္လို႔ ယူဆနိင္စရာရိွပါတယ္။ သူက ဒါ အိီရတ္လူမ်ိဳးေတြအားလံုးအတြက္ေအာင္ပြဲ၊ အစိုးရအေပၚမွာ ယံုၾကည္ မႈရိွေနတယ္ဆုိတာ ၿပသေနပါတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။

အီရတ္အမ်ိဳးသမီး ကုိယ္စလွယ္ မဲဆြယ္ေနပုံ ကုိ ဒီေနရာမွာ ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။