ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ ( Asthma)

-Public Health in Myanmar-

ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါဟာ အဆုတ္ တြင္း႐ွိ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း ကို ထိခိုက္ ေစေသာ နာတာ႐ွည္ ေရာဂါ တစ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္ .. အေမရိကတြင္ လူဦးေရ ၁၇ သန္းေက်ာ္ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါ ခံစားေနရျပီး သံုးပံု တစ္ပံုမွာ ကေလးမ်ား ျဖစ္ပါတယ္.. ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ တြင္ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါေၾကာင့္ ေဆး႐ံု တက္ရ သူေပါင္း ၄၇၈,၀၀၀ ဦး ႐ွိျပီး ၄,၆၅၇ ဦး ေသဆံုးခဲ့ ပါတယ္...

အဆုတ္ရဲ႕ လုပ္ငန္း တာ၀န္ အေၾကာင္း ပထမဆံုး ေျပာျပ ခ်င္ပါတယ္.. ႐ွဴသြင္းလိုက္တဲ့ ေလထဲမွ ေအာက္ဆီဂ်င္ နဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ ထဲမွ ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ တို႔ ဖလွယ္ျခင္း သည္ အဆုတ္၏ အဓိက လုပ္ငန္း တာ၀န္ ျဖစ္ပါတယ္... ေအာက္ဆီဂ်င္ ၾကြယ္၀ ေသာ ႐ွဴသြင္း လိုက္တဲ့ ေလဟာ ေလမ်ဳိ (Larynx)၊ ေလျပြန္မၾကီး (Trachea)၊ ေလျပြန္ (Bronchus)၊ ေလျပြန္ငယ္ (Bronchiole) တို႔ကို အဆင့္ဆင့္ ျဖတ္သန္းျပီး ေလအိတ္ (Alveoli) မ်ား သို႔ ေရာက္႐ွိ တဲ့အခါ အဆုတ္ ေသြးလႊတ္ေၾကာ ငယ္ (Pulmonary arteriole) မ်ားထဲမွ ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ နဲ႔ ဖလွယ္ ၾက ပါတယ္ (Gas Exchange) ... အဲဒီမွ တစ္ဆင့္ အဆုတ္ ေသြးျပန္ေၾကာ (Pulmonary veins) မ်ားမွ ႏွလံုး သို႔ ပို႔ေဆာင္ျပီး ႏွလံုးမွ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုး သို႔ ျဖန္႔ေ၀ ပို႔လႊတ္ပါတယ္... ဒါ့ေၾကာင့္ ေအာက္ဆီဂ်င္ ကို ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ႔အျပား မွ တစ္႐ွဴးမ်ား၊ ဆဲလ္ မ်ား အသက္ ႐ွင္သန္ ေရးအတြက္ အသံုး ျပဳႏိုင္ ၾကပါတယ္..

ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ေရာဂါ ခံစား ရျပီ ဆိုလွ်င္ အဆုတ္ဟာ အဓိက တုန္႔ျပန္မႈ (၃) ရပ္ ျဖစ္ေပၚ ပါတယ္...


i. အဆုတ္ ေလျပြန္ငယ္ မ်ား (Bronchioles) က်ဥ္းေျမာင္း လာျခင္း (Bronchoconstriction)

• ေလျပြန္ငယ္ မ်ား႐ွိ ၾကြက္သား မ်ား က်ဳံ႕ျခင္း ေၾကာင့္ ေလျပြန္ငယ္ မ်ား က်ဥ္း လာပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ အသက္ ႐ွဴထုတ္ တဲ့ အခါ ၀ီစီ ကဲ့သို႔ အသံ ျမည္ျပီး ေမာလာ တတ္ပါတယ္..

ii. အဆုတ္ ေလ၀င္ ရာ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ ေယာင္ရမ္းျပီး အခၽြဲမ်ား (mucus) ထြက္လာျခင္း (Bronchial Inflammation)

• ဓါတ္မတည့္ ပစၥည္း တစ္မ်ဳိး ခႏၶာ ကိုယ္တြင္း ၀င္ေရာက္ လာပါက ေလျပြန္ငယ္ နံရံ တစ္ေလွ်ာက္ မွ ေယာင္ရမ္း ျခင္းကို ျဖစ္ေစေသာ ဓာတု ပစၥည္း မ်ား (Histamine, Leukotrienes) ထြက္လာျပီး ေလျပြန္ ငယ္ မ်ားက္ို ေယာင္ရမ္း ေစျပီး ခၽြဲျပစ္ေသာ အရည္မ်ား (mucus) ထြက္လာပါတယ္.. ေလျပြန္ငယ္ ေယာင္ရမ္း မႈ၊ ခၽြဲထြက္ လာမႈ ေၾကာင့္ ေလျပြန္ငယ္ က်ဥ္းျခင္း ပိုဆိုး လာေစ ပါတယ္...

iii. အဆုတ္ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္မွ တုန္႔ျပန္မႈ လြန္ကဲျခင္း (Hyperreactivity)

• ဓာတ္မတည့္ မႈေၾကာင့္ ၾကာ႐ွည္စြာ ေလျပြန္ငယ္ ေယာင္ရမ္း ျခင္း ၊ ေလျပြန္ငယ္ က်ဥ္းေျမာင္္း ျခင္း ျဖစ္ျခင္း ေၾကာင့္ ဓာတ္မတည့္ မႈ ပစၥည္း မ်ား ကို ပို၍ တုန္႔ျပန္မႈ မ်ား လာပါတယ္...(Hypersensitivity)

Public Health in Myanmar မွကူးယူေဖာ္ၿပသည္။


Rest of your post