ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ (Poverty) ဆိုရာ၀ယ္

ေဘာဂေဗဒပညာရွင္ David Korten က ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ၊ လူမွဳယွက္ႏြယ္ဆက္စပ္ျခင္း သ႑ာန္မ်ား ပ်က္ယြင္းမွဳနဲ႕ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးမွဳ စတာေတြဟာ တကမၻာလံုးက အေလးထားရမယ့္ global threefold human crisis လို႕ အဆိုရွိခဲ့ဖူးပါတယ္။ ဒီအခ်က္သံုးခ်က္ထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳဆိုတာကလဲ လူသားတဦးခ်င္းဆီကေန တကမၻာလံုးအတိုင္းအတာအထိ ပ်ံ႕ႏွံ႕ ရိုက္ခတ္ေနတဲ့ သေဘာတရားတခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည္အစံုသို ့
ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳဆိုတာကို ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ေႏွာင့္ေႏွးျခင္းရဲ႕ လကၡဏာတရပ္အေနနဲ႕ ကမၻာ့ျပည္သူေတြက သတ္မွတ္ထားၾကျပီး၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ဆိုတာကို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ပေပ်ာက္ေရး၊ ဆင္းရဲတြင္းထဲမွ လူအမ်ားကို ကယ္ထုတ္ေရးလို႕လဲ ရွဳျမင္သံုးသပ္သူေတြ ရွိၾကပါတယ္။ ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕ ကမၻာ့ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအစီရင္ခံစာ (၁၉၉၀) မွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ေလွ်ာ့ခ်ေရးကို စီးပြားေရး ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးရဲ႕ အေျခခံရည္မွန္းခ်က္အျဖစ္ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားခဲ့ပါတယ္။

ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ဆိုတာနဲ႕ပတ္သက္ျပီး ေလ့လာသူပညာရွင္ေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ အစိုးရေတြနဲ႕ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားစြာက အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြ အမ်ားအျပား ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳဆိုတဲ့ သေဘာတရားဟာလဲ ဒီမိုကေရစီ၊ လူမွဳတရားမွ်တမွဳ၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး စတဲ့ သေဘာတရားေတြလိုပဲ လူမွဳအသိုင္းအ၀ိုင္းကေန ၀ိုင္း၀န္းတည္ေဆာက္ျပီး ေပၚထြက္လာတဲ့ သေဘာတရား (social construct) ျဖစ္တဲ့အတြက္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္ေတြ၊ ျငင္းဆိုခ်က္ေတြ၊ ေျပာင္းလဲမွဳေတြနဲ႕ ျပည့္ႏွက္ေနေလ့ရွိပါတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳကို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုၾကရာမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ cluster of meanings ေလးခုကို အေျခခံျပီး ဖြင့္ဆိုတတ္ၾကပါတယ္။


ပထမ cluster ကေတာ့ ၀င္ေငြ (income) မွာ အေျခခံပါတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳဆိုတာကို ၀င္ေငြနည္းပါးမွဳအေနနဲ႕ ရွဳျမင္ပီး၊ ၀င္ေငြ မည္၍မည္မွ်ထက္ ေလ်ာ့နည္းရခဲ့ရင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတယ္လို႕ တိုင္းတာသတ္မွတ္ၾကပါတယ္။ ဒီလို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ အကဲျဖတ္လိုင္း (poverty line) ေတြကို သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံအလိုက္ သတ္မွတ္ထားျပီး၊ ဒီ အကဲျဖတ္လိုင္း (ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအေပၚ ကမၻာ့ဘဏ္သတ္မွတ္ခ်က္အရ ႏွစ္စဥ္ ၀င္ေငြ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၃၇၀) ထက္ ေလ်ာ့နည္းရသူမ်ားဟာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူမ်ားအျဖစ္ သတ္မွတ္ခံရပါတယ္။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ အကဲျဖတ္လိုင္းရဲ႕ေအာက္မွာ လူဦးေရရဲ႕ ရာခိုင္ႏွဳန္း မည္၍ မည္မွ် ရွိေနသလဲ ဆိုတာကို တြက္ခ်က္ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံရဲ႕ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မွဳ အေျခအေနကို ေလ့လာဆန္းစစ္ႏိုင္ပါတယ္။

ဒုတိယ cluster ကေတာ့ ရုပ္၀တၳဳ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း (material deprivation) မွာ အေျခခံပါတယ္။ ၀င္ေငြနည္းပါးမွဳတင္ မကပဲ အမိုးအကာ၊ အ၀တ္အထည္၊ ပရိေဘာဂပစၥည္း၊ ေရဒီယို၊ တီဗြီစတဲ့ ေဖ်ာ္ေျဖေရး စက္ပစၥည္း စတဲ့ ရုပ္၀တၳဳေတြ ခ်ိဳ႕တဲ့မွဳကိုလဲ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ အေနနဲ႕ ထည့္သြင္းျပီး အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုၾကပါတယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မွဳ၊ သက္ၾကီးရြယ္အို ေစာင့္ေရွာက္မွဳ၊ ပညာေရး ၀န္ေဆာင္မွဳ စတာေတြကို ခံစားခြင့္ မရွိတာေတြဟာလဲ ရုပ္၀တၳဳ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

တတိယ cluster ကေတာ့ ေဘာဂေဗဒပညာရွင္ Amartya Sen မီးေမာင္းထိုးျပထားခဲ့တဲ့ စြမ္းရည္ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း (capability deprivation) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ လူသားေတြဆီမွာ သူတို႕ကံၾကမၼာကို သူတို႕ကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးႏိုင္မယ့္ စြမ္းရည္ေတြရွိလာဖို႕အတြက္ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရးနဲ႕ ႏိုင္ငံေရး လြတ္လပ္ခြင့္ (Economic, Social and Political Freedoms) လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီလိုလြတ္လပ္ခြင့္ေတြ အျမစ္တြယ္ရွင္သန္ေနတဲ့ လူမွဳအင္စတီက်ဴးရွင္း (ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ေစ်းကြက္၊ ဘ႑ာေရးစနစ္၊ အလုပ္သမားသမဂၢ၊ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္း စသည္မ်ား) ဟာ လူတဦးခ်င္းစီရဲ႕ စြမ္းရည္၊ အခြင့္အလမ္းနဲ႕ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ေတြအေပၚမွာ သက္ေရာက္မွဳရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္ခြင့္ (Freedom) ကို ခ်ဳပ္ခ်ယ္ခံရတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ တိုင္းသူျပည္သားေတြရဲ႕ မိမိတို႕ ကံၾကမၼာကို ဖန္တီးႏိုင္ခြင့္ စြမ္းရည္ေတြ က်ဆင္းေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလို စြမ္းရည္ခ်ိဳ႕တဲ့မွဳဟာလဲ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ပါပဲ။

ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုတဲ့ စတုတၳ cluster ကေတာ့ လူမွဳအသိုင္းအ၀ိုင္းမွ ဖယ္ရွားခံထားရျခင္း (social exclusion) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Social exclusion ဆိုတာမွာ အခြင့္အေရး (လူ႕အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရး၊ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရး)၊ အရင္းအျမစ္ (လူ႕စြမ္းအား အရင္းအျမစ္၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ ပညာေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေတာ္ ေထာက္ပံ့မွဳ၊ ေစ်းကြက္)နဲ႕ ဆက္ႏြယ္မွဳ (မိသားစု ကြန္ယက္၊ ေထာက္ပံ့ကူညီေရးကြန္ယက္) စတာေတြ ပါ၀င္ပါတယ္။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ လူတဦးတေယာက္ (သို႕မဟုတ္) အစုအဖြဲ႕တခုဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးေတြကို ခံစားခြင့္ မရွိျခင္း၊ အရင္းအျမစ္ေတြ ရွားပါးျခင္း စတာေတြကို ၾကံဳေတြ႕ေနရတယ္ဆိုရင္ ဒါဟာလဲ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳပါပဲ။

ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳဟာ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးရာေတြ အေပၚမွာ ရိုက္ခတ္မွဳေတြ ရွိပါတယ္။ ဘယ္လို စီးပြားေရးစနစ္ကို က်င့္သံုးသည္ပဲ ျဖစ္ေစ၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳေၾကာင့္ လုပ္အားထုတ္လုပ္မွဳ (labour productivity) ေလ်ာ့နည္းေစႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳ (economic growth) ကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။ စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳ က်ဆင္းမွဳေၾကာင့္ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ျပႆနာေၾကာင့္ ေစ်းကြက္မွာ စားသံုးသူေတြရဲ႕ ေငြေၾကးအသံုးျပဳႏိုင္မွဳ ေလ်ာ့နည္းေစျပီး၊ စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳကို ေႏွာင့္ေႏွးေစပါတယ္။

ဒီလို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းဟာ ထုတ္ကုန္အက္တာပရိုက္စ္ေတြမွာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမွဳ မလုပ္ႏိုင္တာနဲ႕ physical infrastructure (လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး၊ စြမ္းအင္)၊ Social Infrastructure (က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ ေစ်းကြက္၊ ဘ႑ာေရးစနစ္) စတာေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ ကုန္သြယ္ေရးမွာ အျခားႏိုင္ငံမ်ားနဲ႕ မယွဥ္ျပိဳင္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါဟာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳရဲ႕ တိုင္းျပည္စီးပြားေရးအေပၚမွာ ရိုက္ခတ္မွဳေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳဟာ ႏိုင္ငံေရးရာေတြအေပၚမွာလဲ ရိုက္ခတ္မွဳေတြ ရွိပါတယ္။ လူအမ်ားရဲ႕ ေဒါသစိတ္ ေတြကို ႏွိဳးဆြေပးႏိုင္ျပီး၊ တခါတရံမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳေၾကာင့္ အၾကမ္းဖက္မွဳ (violence) ေတြ ျဖစ္ပြားေစတတ္ပါတယ္။ ဒီလို အၾကမ္းဖက္မွဳေတြဟာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ မိသားစုတြင္း၊ အိမ္တြင္းမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီအခါမွာ မိသားစုတြင္းဆက္ဆံေရးမွာ အားနည္းသူမ်ား (အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ကေလးသူငယ္မ်ား၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ား)ဟာ သားေကာင္မ်ား ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ မိသားစုတြင္း အၾကမ္းဖက္မွဳတင္မကပဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ပ်ံ႕ႏွံ႕လာတဲ့ အၾကမ္းဖက္မွဳေတြလဲ ရွိပါတယ္။

ဒါတြင္မကပဲ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳဟာ လုယက္မွဳ၊ ဓားျပတိုက္မွဳ၊ ပစၥည္းယူ လူသတ္မွဳ၊ ခိုးယူမွဳ စတဲ့ စာရိတၱပ်က္စီးမွဳဆိုင္ရာ မွဳခင္းေတြရဲ႕ အေျခခံ ျဖစ္ပြားေစေသာ အေၾကာင္းတရားလဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ေၾကာင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳကို ျဖစ္ေစသလို၊ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳကလဲ ႏိုင္ငံေရးမတည္ျငိမ္မွဳေတြနဲ႕ စစ္ပြဲေတြကို ျပန္ျဖစ္ေစျပီး၊ သံသရာလည္ ေနတတ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကမၻာ့ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံအလိုက္ ႏိုင္ငံေရးတည္ျငိမ္ေရး၊ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ လူေနမွဳဘ၀ ျမင့္မားေရး စတာေတြအတြက္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ေလွ်ာ့ခ်ေရးဟာ အလြန္ပဲ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒီလို ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမွဳ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ေရးအတြက္ ၀င္ေငြျမင့္မားမွဳ၊ ရုပ္၀တၳဳပစၥည္းတိုးတက္မွဳ စတာေတြအျပင္၊ စီးပြားေရး၊ လူမွဳေရး၊ ႏိုင္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင့္ အျပည့္အ၀ရွိေသာ social institutions မ်ား ေပၚထြက္လာဖို႕ လိုအပ္လွပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။

ခင္မမမ်ိဳး (၅၊ ၆၊ ၂၀၁၁)

ရည္ညြန္းကိုးကား။ ။

Korten, D. (1995) When Corporations Rule the World, Kumarian Press, San Francisco
Sen, A. (1985) Commodities and Capabilities, North Holland, Amsterdam
World Bank (1990) World Development Report, The World Bank, Washington DC.