ရုရွားအေၾကာင္းသိေကာင္းစရာမ်ား
ကုိကုိဦး(သူပုန္မ်ဳိးဆက္)
Sunni မြတ္ဆလင္ေတြျဖစ္ၾကတယ္၊အေမရိကန္က ဆန္းရွင္းလုပ္ထားတာေတာင္ ေနာက္မဆုတ္ဘဲ
တင္းခံေနတာအေၾကာင္းရင္းကခုိင္ခုိင္မာမာရွိေနတယ္၊ ဘယ္သူမွားဘယ္သူမွန္ဆုိတာကုိ
ေျပာဆုိတာထက္ဘာေၾကာင့္အခုလုိျဖစ္ေနတာကုိ သိထားတာပုိေကာင္းပါတယ္၊
က်ေနာ္တုိ႔ ဒီေန႔ CNN,BBC တုိ႔ဘဲနားေထာင္ေနၾကေတာ့ တဘက္သတ္ျဖစ္ေနရင္
ႏိုင္ငံေရးအယူအဆေတြတဖက္ေစာင္းနင္းျဖစ္တတ္တယ္၊
ေအာက္ကအေၾကာင္းေတြကုိဖတ္ၾကည့္ရင္ရုရွားဘာေၾကာင့္ Kazakhstanကုိ
လက္မလြတ္ခ်င္ရတာလဲ၊ ၀င္တုိက္ရတာလည္းဆုိတာ
စဥ္းစားလုိ႔ရေအာင္ေ၀မွ်ေပးလုိက္တာပါ၊
ရုရွားေတြကုိက်ေနာ္တုိ႔အမ်ားစုဒီေန႔နားလည္ထားၾကတာ ျပသနာေကာင္ဆုိတာမ်ဳိးလုိေပါ့၊
ေသခ်ာေလ့လာၾကည့္ေတာ့ရုရွားေၾကာင့္ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ေတြကုိအဆုိးအေကာင္းမ်ားစြာ
ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္၊ အရင္တုန္းကရုရွားသာေအာ္တုိမင္တူရကီေတြကုိ မတုိက္ခဲ့ဘူးဆုိရင္
ေဘာ္လကန္ေဒသဟာ ေအာ္တုိမင္တူရကီေအာက္ကလြတ္မယ္မထင္ေသးဘူး၊
Crimean War, (October1853–February 1856)
ခရုိင္းမီယားစစ္ပြဲဟာရုရွားနဲ႔ျပင္သစ္၊ျဗိတိန္ႏွင့္ေအာ္တုိမင္အင္ပါယာတုိ႔ရဲ႔တပ္ေပါင္းစုအၾကား
ျဖစ္ခဲ့ရတဲ့စစ္ပြဲတစ္ခုပါ၊ေအာ္တုိမင္ဆူလတန္ေတြက(၅)ရာစုနီးပါးအုပ္ခ်ဳပ္ထားတဲ့ေဘာ္လကန္ေဒသမွာ
Russian Orthodox ေတြကုိကာကြယ္ဖုိ႔ေတာင္းဆုိခ်က္ေတြကုိလုပ္ရာကေနစစ္
ျဖစ္လာရတဲ့အထိပါ၊ အျခားးတစ္ဘက္မွာလည္းျပင္သစ္ရဲ႔ Roman Catholic ေတြနဲ႔
Russian Orthodoxေတြအားျပဳိင္မႈေတြက အဆုိပါေဒသေတြမွာရွိေနတဲ့အတြက္
ျပင္သစ္နဲ႔ျဗိတိန္ကပါေအာ္တုိမင္ဘက္ကေန၀င္တုိက္လုိ႔ခရုိင္းမီယားစစ္ပြဲျဖစ္ခဲ့ရတယ္လုိ႔
အေျခခံအားျဖင့္ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္၊
ရုရွားတပ္ေတြကက ၁၉၅၃ခုဂ်ဴလုိင္လမွာ ေအာ္တုိမင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာရွိေနတဲ့
Danubian principalities ယေန႔ရႉေမးနီးယား(Romania)ႏိုင္ငံေနရာကုိ၀င္ေရာက္သိမ္းပုိက္
တပ္စြဲထားတဲ့အတြက္ ေအာ္တုိမင္အင္ပါယာကေနရုရွားကုိ၁၈၅၃ ေအာက္တုိဘာလမွာ
စစ္ေၾကျငာခဲ့လုိ႔ ခရုိင္းမီးယားစစ္ပြဲျဖစ္ခဲ့ရတယ္၊
၁၈၅၄ ႏွစ္ဦးစစ္ပြဲမွာ Black Sea မွာရွိတဲ့ေအာ္တုိမင္စစ္သေဘၤာေတြကုိရုရွားစစ္သေဘၤာ
ေတြကႏွစ္ျမႈပ္ပစ္ႏိုင္ခဲ့လုိ႔ျဗိတိသွ်နဲ႔ျပင္သစ္တုိ႔ကမေနသာေတာ့ဘဲ မတ္လ(၂၈)ေန႔မွာ
စစ္ေၾကျငာျပီးစစ္ထဲ၀င္ပါခဲ့တယ္၊
ယေန႔ယူကရိန္းရုရွားျပသနာျဖစ္ေနတဲ့ေဒသSevastopolမွာရွိတဲ့ ရုရွားအမာခံေဒသကုိ
တပ္ေပါင္းစုကတစ္ႏွစ္နီပါး၀ုိင္းထားျပီးတုိက္ခုိက္ခဲ့ၾကတယ္၊
ႏွစ္ဘက္စလုံးလူေပါင္းႏွစ္သိန္းခြဲ(၂၅၀၀၀၀)ခန္႔ဆူံးရႉံးခဲ့
ရျပီးကမၻာေက်ာ္ေစတနာရွင္သူနာျပဳဆရာမ FlorenceNightingale ေပၚထြက္လာရတဲ့
စစ္ပြဲလည္းျဖစ္ပါတယ္၊
Austria ႏိုင္ငံကပါတပ္ေပါင္းစုဘက္က၀င္ေရာက္တုိက္ခုိက္ေတာ့မယ္လုိ႔ရာဇသံေပးေတာ့မွ
ရုရွားကလက္ေလွ်ာ့ျပီးေနာက္ဆုံးပဲရစ္စာခ်ဳပ္(Treaty of Paris)ကုိ၁၈၅၆ မတ္လ(၃၀)မွာ
လက္မွတ္ေရးထုိးေပးခဲ့ရတယ္၊
Russo-Turkish War(1877–78)
1877-88 မွာရုရွားနဲ႔တူရကီစစ္ထပ္ျဖစ္ျပန္ပါတယ္၊ ရုရွားဘက္ကေနေဘာ္လကန္
ေဒသကေဘာစနီးယားဟာဇီးဂုိးဘီးနားနဲ႔ဆားဘီးယားတုိ႔ ပူးေပါင္းပါ၀င္တုိက္ခုိက္
ခဲ့ၾကတယ္၊ ရုရွားဟာခရုိင္းမီးယားမွာ ျဗိတိသွ်နဲ႔ျပင္သစ္တုိ႔၀င္ပါလုိ႔စစ္ရႉးံခဲ့ရေပမဲ့
ဒီတစ္ခါေတာ့ေအာ္တုိမင္ဆူလတန္ေတြကုိအႏိုင္ရခဲ့တယ္၊ အက်ဳိးဆက္အားျဖင့္
ႏွစ္ေပါင္း(၅၀၀)နီးပါးအစဏလန္မစ္ေအာ္တုိမင္အင္ပါယာအုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္က
Orthodox ကုိးကြယ္တဲ့ေဘာ္လကန္ေတြသဒက ဘူးေဂးရီးယား၊ရႉးေမးနီးယား
တုိ႔ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာၾကတယ္၊ေဘာစနီးယားဟာဇီးဂုိးဘီးနားနဲ႔ဆားဘီးယား
ကုိေတာ့ Austria-Hungary နဲ႔ Cyprus ကုိေတာ့ျဗိတိသွ်တုိ႔ကေစာင့္ေရွာက္ခြင့္ရရွိသြားၾကတယ္၊
သမုိင္းေနာက္ခံအက်ဥ္း၊
ေအာ္တုိမင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာရွိေနဆဲျဖစ္တဲ့လက္ဘႏြန္မွာ၁၈၅၈မွာျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့
Maroniteမ်ဳိးႏြယ္ခရစ္ယန္လယ္သမားေတြက
Druze မ်ဳိးႏြယ္စုအစၥလန္မစ္လယ္ပုိင္ရွင္ၾကီးေတြကုိမေက်နပ္လုိ႔ေတာ္လွန္ၾကရာမွ
ေအာ္တုိမင္အာဏာပုိင္ေတြကDruze ေတြဘက္ကကူညီေပးခဲ့လုိ႔ Maronite
ေတြေထာင္ခ်ီျပီးအသတ္ခံခဲ့ရတယ္၊
ဥေရာပသမဂအပါအ၀င္ျပင္သစ္နဲ႔ျဗိတိသွ်တုိ႔ရဲ႔ဖိအားေပးမႈေၾကာင့္ ေအာ္တုိမင္အာဏာပုိင္
ေတြက လက္ဘႏြန္ေဒသမွာခရစ္ယာန္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး(Governor)ကုိ ထားရွိေပးခဲ့ရတယ္၊
၁၉၆၀ မွာ Maronite ေတြကDruze ေတြရဲ႔ေက်းရြာေတြကုိ ဂလဲ့စားေခ်ျပန္လည္တုိက္ခုိက္
ရာကေန ဆီးရီးယား၊ေဘရြတ္အထိပါရုိက္ခတ္ျပီး ခရစ္ယာန္နဲ႔အစၥလာန္မစ္ေတြအျပန္အလွန္
တုိက္ခုိက္မႈေတြဆက္တုိက္ျဖစ္ပြါးခဲ့ရတယ္၊ႏွစ္ဘက္စလုံးလူေပါင္းမ်ားစြာေသေၾက၊
ဘုရားရွိခုိးေက်ာင္း၊ဗလီ၊စာသင္ေက်ာင္းမ်ားစြာဆုံးရႉံးခဲ့ၾကရတယ္၊
The revolt in Crete, 1866–1869
Byzantine Empire(သုိ႔မဟုတ္) Eastern Roman Empire က်ဆုံးျပီးဂရိေတြ
ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာေအာ္တုိမင္စူလတန္ေတြရဲ႔အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ၁၉ရာစုအထိရွိ
ေနတုန္းပါဘဲ၊ Crete အေရးအခင္းကေတာ့ ျပည္ပေရာက္ crete ဂရိမ်ဳိးႏြယ္ေတြကဂရိႏိုင္ငံနဲ႔
ျပန္လည္ပူးေပါင္းေရးလႈပ္ရွားမႈကေနစျပီးျဖစ္လာတာပါ၊crete ေတြရဲ႔
Moni Arkadiou monasteryမွာ ကေလးလူငယ္အပါအ၀င္ ၆၀၀ေလာက္ရွိတဲ့
ပုန္းေအာင္းေနၾကတဲ့ Crete ခရစ္ယာန္ေတြကုိေအာ္တုိမင္္တပ္ေတြေရာက္ရွိျပီး
၀ုိင္း၀န္းတုိက္ခုိက္ခဲ့ၾကတယ္၊လက္နက္ခဲယမ္းေတြကုန္ေတာ့ Crete ဂရိေတြက
လက္နက္ခ်အညံ့ခံေပမဲ့အားလုံးနီးပါးအသတ္ခံခဲ့ၾကတယ္၊အေသးစိတ္ကုိ
Cretan Revolt ကုိ wikipedia မွာဖတ္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္၊
အထက္ပါအေၾကာင္းအခ်က္ေတြကရုရွားေတြက ေအာ္တုိမင္ကုိတုိက္ဖုိ႔အျမဲတန္း
တာဆူေနၾကတာျဖစ္တယ္၊ ပထမခရုိင္းမီးယားမွာ အက်ဳိးတူအက်ဳိးစီးပြါးအတြက္
ျပင္သစ္နဲ႔ျဗိတိသွ်တုိ႔ကေအာ္တုိမင္ဘက္ကပါခဲ့ေပမဲ့ Russo-Turkish War
မွာေေတာ့မပါေတာ့ပါဘူး၊ရုရွားေတြေအာင္ပြဲခံခဲ့တယ္၊ေဘာ္လကန္ေဒသျပန္လည္
လြတ္ေျမာက္လာတယ္၊
ျခဳံငုံျပီးေျပာရရင္empire ေတြက်ဆုံးျပီးေနာက္ က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ ဘာသာေရး လူမ်ဳိးေရး
အျငင္းပြါးမႈေတြကလူသားေတြကုိဒုကၡဆက္လက္ေပးေနဆဲပါဘဲ၊ တကယ္ေတာ့
ဘာသာေရးလူမ်ဳိးေရးကုိဦးစားေပးတဲ့ဘယ္အစုိးရမဆုိတည္ျငိမ္မႈမရွိဘူးဆုိတာ
သမုိင္းကသက္ေသျပေနပါတယ္၊
No comments :
Post a Comment