ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သူတရားသူႀကီးမ်ား

-ဇိုးဇက္ -

ဒီရက္ပိုင္းထဲ ႏို္င္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို မတရားႏွစ္ရွည္ခ်မွတ္တာနဲ႕ပတ္သက္လို႕ အေမရိကန္အေျခစိုက္ Global Justice Center နဲ႕ ျပည္ပမွာရိွတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေရွ႕ေနမ်ားေကာင္စီတို႕က တရားသူႀကီးေတြကို အို္င္စီစီ ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခံုရံုးမွာ အေရးယူဖို႕ ျပင္ၾကမယ္ဆိုပါတယ္။ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္တိုးနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြကို မတရားျပစ္ဒဏ္ခ်ခဲ့တဲ့ အဲဒီတရားသူႀကီးေတြကို အိုင္စီစီ (ICC) တင္ဖို႕ အမည္စာရင္းေတြနဲ႕ တကြ ထုတ္ေဖာ္ထားပါတယ္။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒျပဌာန္းေရးနဲ႕ တရားစီရင္ေရးဆိုတဲ့ က႑သံုးခုဟာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ သီးျခားလြတ္လပ္ၿပီး တခုနဲ႕တခုနဲ႕ အျပန္အလွန္ ထိန္းၫိႈထားတာပါ။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုတဲ့ အစိုးရအဖဲြ႕ ဥပေဒျပဌာန္းေရးဆိုတဲ့ လႊတ္ေတာ္နဲ႕ တရားစီရင္ေရးဆိုတဲ့ တရားရံုးေတြဟာ တဖက္ဖက္က အာဏာအလဲြသံုးစားမလုပ္ႏို္င္ေအာင္ ေစာင့္ၾကည့္ပါတယ္ - အေရးယူႏိုင္ပါတယ္။

ျမန္မာႏို္င္ငံလို ဒီမိုကေရစီကင္းမဲ့ၿပီး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အာဏာရွင္တိုင္းျပည္မွာေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္တာလည္ စစ္အာဏာရွင္ ဥပေဒျပဌာန္းတယ္ဆိုတာလည္ စစ္အာဏာရွင္ တရားစီရင္ခ်က္ခ်တာလည္း စစ္အာဏာရွင္ပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာက ဥပေဒျပဌာန္းႏိုင္တဲ့ လႊတ္ေတာ္မရိွပါဘူး။ ၁၉၉၀ခုႏွစ္တုန္းကေတာ့ လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပဲြရိွခဲ့ပါတယ္ - စစ္တပ္က အႏိုင္ရတဲ့သူကို လႊတ္ေတာ္ေခၚခြင့္မေပးတာေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ဆိုတာ မရိွတာပါ။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကေတာ့ စစ္တပ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြရဲ႕ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပါ။ တရားစီရင္ေရးမွာေတာ့ အရပ္သားေတြ ရိွေနပါတယ္။ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္တိုးနဲ႕ အရပ္သားတရားသူႀကီးေတြပါ။ ႏိုင္ငံတကာ တရားသူႀကီးေတြ အစည္းအေ၀း တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈဆိုင္ရာအစည္းအေ၀းေတြမွာ သူတို႕ တတ္ပါတယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ လက္မွတ္ေတြ ထိုးပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ ကတိက၀တ္ျပဳပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ဦးေအာင္တိုးနဲ႕ တရားေရးဌာနကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း ဥပေဒစိုမိုးမႈမေျပာနဲ႕၊ ႏိုင္ငံသားေတြ ဥပေဒအတို္င္းရပိုင္ခြင့္ေတြကိုေတာင္ သူတို႕က ခ်ိဳးေဖာက္ေနတယ္လို႕ ေျပာရပါမယ္။ မၾကာခင္က ႏိုင္ငံေရးအရထိမ္းသိမ္းထားသူေတြကို တရားစီရင္တဲ့ တရားခြင္ေတြမွာ ဥပေဒအတိုင္းရပို္င္ခြင့္ေတြကို တရားေရးဌာနကိုယ္တို္င္က ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့ပါတယ္။ ျပစ္မႈတခုကို ပုဒ္မတခုနဲ႕ပဲ အေရးယူရမယ္၊ ျပစ္မႈျပစ္ဒဏ္ေတြ ခ်မွတ္ဖို႕ စဥ္းစားတဲ့အခါမွာ ျပစ္ဒဏ္အနည္းအမ်ားကို တရားသူႀကီးရဲ႕ ဆင္ေျခတံုတရားနဲ႕ အေျချပဳရမယ္ - စတဲ့ က်င့္၀တ္ဆိုင္ရာေတြကို ခ်ိဳးဖ်က္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားသူေတြကို ႏွစ္၅၀ ႏွစ္ ၆၀ အထိန္းအကြပ္မရိွ ထင္တိုင္း ႏွစ္ရွည္ေတြ ခ်မွတ္ခဲ့ပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ဆိုရင္ အသက္ ၂၀ေအာက္ တတ္လူငယ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ အမိန္႕အတိုင္းလုပ္ရတာပဲျဖစ္ျဖစ္ - စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕အလိုက် လိုက္လုပ္ေပးတာျဖစ္ျဖစ္ - အခုလို တရားေရးစနစ္ကို အသံုးခ်ၿပီး ႏို္င္ငံသားအုပ္စုတစုကို ႏွိပ္ကြပ္ဖို႕ ႏိုင္ငံေရးအရေဒါက္တိုင္အလုပ္ခံတာဟာ Crimes against Humanity လူသားမ်ိဳးႏြယ္အေပၚက်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇ၀တ္မႈေျမာက္ပါတယ္။ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္တိုးနဲ႕ တရားရံုးေတြမွာ ပါ၀င္ဆံုးျဖတ္တဲ့ တရားသူႀကီးေတြကိုယ္တိုင္ က်ဴးလြန္မိတဲ့ ျပစ္ဒဏ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေပၚမွာ ေရွ႕ေန ေရွရပ္အဖဲြ႕ေတြက အေရးယူဖို႕ စဥ္းစားၾကတာ တရားပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ၾကည့္ရေအာင္။ Rome Statute ရဲ႕ ပုဒ္မ ၁၃ေဖာ္ျပခ်က္အရ အိုင္စီစီမွာ ၾကားနာႏိုင္မယ့္ အေျခအေန နည္းလမ္းသံုးလမ္းရိွပါတယ္။

အေရးအႀကီးအဆံုးအခ်က္ကေတာ့ ျမန္မာႏို္င္ငံဟာ အိုင္စီစီ ႏို္င္ငံတကာရာဇ၀တ္ခံုရံုးကို သေဘာတူလက္ခံတဲ့ Rome Statute ကို လက္မွတ္ထိုးထားတာမဟုတ္တာေၾကာင့္ ပထမဆံုးနည္းလမ္း မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ေနာက္နည္းလမ္းတခုျဖစ္တဲ့ Prosecutor (တရားရံုးေရွ႕ေန) ျဖစ္သူကေန ဒါကို စံုစမ္းစစ္ေဆးၿပီး အမႈတင္ႏိုင္တာပါ။ Rome Statute ရဲ႕ ပုဒ္မ ၁၅ ေဖာ္ျပခ်က္အရ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းက အင္မတန္ရႈပ္ေထြးပါတယ္။ ျမန္မာႏို္္င္ငံအေျခအေနနဲ႕ မျဖစ္ႏို္င္ေသးပါဘူး။ တတိယနည္းလမ္းကေတာ့ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ တရားရံုးမွာ ၾကားနာဖို႕ အမႈလဲြေျပာင္းေပးတာပါ။ ျမန္မာႏို္င္ငံဟာ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီအစည္းအေ၀း အာဂ်င္ဒါထဲမွာ ရိွၿပီးသားျဖစ္ေတာ့ ဒီနည္းကို ျဖစ္ႏို္င္ေခ်ရိွတယ္လို႕ ေရွ႕ေနအဖဲြ႕ေတြက ယူဆပံုရပါတယ္။ ဒါအျပင္ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီမွာ ျမန္မာႏို္င္ငံဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မယ္လုပ္တိုင္း ဗီတိုသံုးေလ့ရိွတဲ့ တရုတ္ႏို္င္ငံကလည္း - ႏို္င္ငံေရးမဟုတ္ပဲ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကိစၥရပ္ဆိုရင္ေတာ့ (အနည္းဆံုး) မျငင္းေတာင္မွ မသိခ်င္ေယာင္ေဆာင္ေနမယ္လို႕ ယူဆပံုလည္းရပါတယ္။ အမႈျဖစ္စဥ္အရလည္း ဆူဒန္နဲ႕ အီရတ္က တရားသူႀကီးေတြ အာဏာရွင္ေတြအႀကိဳက္ အလားတူ လုပ္ခဲ့တာမ်ိဳးေတြကို ႏိုင္ငံတကာက အေရးယူခဲ့ၿပီးၿပီလို႕ ေထာက္ျပပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္အျမင္တခုကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာအရင္မရွင္းႏို္င္ပဲ လူ႕အခြင့္အေရးအေျခအေနေတြကို ဘယ္လိုမွ ကိုင္တြယ္မရဘူးျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥပါ။ ဒါ ကမၻာႀကီးမွာျဖစ္ေနတဲ့ အမွန္တရားပါ။ အစိုးရအမ်ားစုက လူ႕အခြင့္အေရးေတြ ေျပာၾကဆိုၾကေပမယ့္ Political Commitment ဆိုတဲ့ တကယ္တမ္း လူ႕အခြင့္အေရးကိုလိုလိုလားလားရိွၿပီး ျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့ပို္င္းျဖတ္မႈမ်ိဳး မထားၾကပါဘူး။ အိုင္စီစီ မွာကို ဒီျပႆနာရပ္ ရိွေနပါတယ္။

ကုလသမဂၢမွာလည္း လူ႕အခြင့္အေရးေကာင္စီေတြ လူ႕အခြင့္အေရးကိုယ္စားလွယ္ေတြ ထားၿပီး ႏို္င္ငံတကာလူ႕အခြင့္အေရးကိစၥေတြ ေျပာၾကဆိုၾကရေပမယ့္ - ကမၻာႀကီးမွာ လူ႕အခြင့္အေရးျပႆာနာကိုင္တြယ္မႈနဲ႕ပတ္သက္လို႕ ထိေရာက္တဲ့ စနစ္ ျဖစ္မလာေသးပါဘူး - လံုးလံုး မရိွေသးပါဘူး။ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကလည္း ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြနဲ႕ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ လူမႈေရးစနစ္ေတြကေန ျမစ္ဖ်ားခံလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏို္င္ငံေရးစနစ္ လူမႈေရးစနစ္ဆိုးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို ကိုင္တြယ္ဖို႕ ကမၻာႀကီးမွာ စနစ္ေကာင္းေကာင္းလိုပါေသးတယ္။

အခုလို ျမန္မာႏို္င္ငံက စစ္အာဏာရွင္အႀကိဳက္ ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္တဲ့ တရားသူႀကီးေတြကို အေရးယူဖို႕ႀကိဳးစားတာကို မျဖစ္ႏိုင္ေသးဘူးလို႕ ဆိုခ်င္ေပမယ့္ - ႀကိဳးစားတာကိုေတာ့ အသိအမွတ္ျပဳပါတယ္။ ႀကိဳးပမ္းသင့္တဲ့အရာလည္းျဖစ္ပါတယ္။ အေျခအေနဆိုတာ ရုန္းကန္ရင္းနဲ႕လည္း ေျပာင္းလဲလာတတ္ပါတယ္။ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ေတာ့ လူသားမ်ိဳးႏြယ္ေတြအေပၚ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ဒီ တရားသူႀကီးေတြကို မွတ္တမ္းမွတ္ရာနဲ႕ ျပဳစုထားျခင္းအားျဖင့္ တခ်ိန္ စစ္အာဏာရွင္အနိမ့္ပိုင္းကာလမွာေတာ့ အသံုးတည့္လာမယ္လို႕ မွတ္ယူရပါတယ္။

တရားသူႀကီးစာရင္းကိုေတာ့ အခုလို မွတ္တမ္းရပါတယ္။
၁။ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ ဦးေအာင္တိုး
၂။ ရန္ကုန္တိုင္း ေျမာက္ပိုင္းခရိုင္ တရားရံုး တရားသူႀကီး ဦးေသာင္းၫြန္႕
၃။ ရန္ကုန္တိုင္း အေနာက္ပို္င္းခရိုင္ တရားရံုး တရားသူႀကီး ဦးစိုးဥာဏ္၊ ဦးတင္ထြတ္၊ ဦးေက်ာ္ေဆြ၊ ဦးစိန္လွ
၄။ ရန္ကုန္တို္င္းလိႈင္သာယာတရားရံုး တရားသူႀကီး ေဒၚေအးၿမိဳင္
၅။ ရန္ကုန္တိုင္း တာေမြၿမိဳ႕နယ္တရားရံုး တရားသူႀကီး ေဒၚသန္းသန္း
၆။ ရန္ကုန္တို္င္း ေက်ာက္တံတားၿမိဳ႕နယ္ တရားရံုး တရားသူႀကီး ေဒၚၫြန္႕ၫြန္႕၀င္း
၇။ ရန္ကုန္တိုင္း ေျမာက္ဒဂံုၿမိဳ႕နယ္ တရားရံုး တရားသူႀကီး ေဒၚျမျမေဆြ
၈။ ရန္ကုန္တိုင္း အလံုၿမိဳ႕နယ္ တရားရံုး တရားသူႀကီး ေဒၚသီရိတင္

ဇိုးဇက္
ဒီဇင္ဘာ ၃၊ ၂၀၀၈။