ဆရာေဇာ္ဂ်ီ ဘာသာျပန္ထားတဲ့ “မိုးၾကယ္မို႔လားနဲ႔ လမ္းသစ္၀တၳဳတို မ်ား” ထဲက ‘လမ္းသစ္’ ဆိုတဲ့ ၀တၳဳကေလးကို တခါတေလ သတိရမိ ေသးတယ္။ အေသးစိတ္ေတာ့ မမွတ္မိေပမယ့္ မ်ဳိးဆက္ကြာျခားလာ တဲ့ သူေတြအၾကားက ျပႆနာေတြ၊ ပဋိပကၡေတြကို ေဖာ္ျပတာလို႔ အ မွတ္ရေနမိတယ္။ ဒီ ‘လမ္းသစ္’ ဆိုတဲ့ ဇာတ္လမ္းေလးက တ႐ုတ္ျပည္ ဆိုရွယ္လစ္ေခတ္ေျပာင္းကာလ ၁၉၅၀ ကာလမ်ားကို အေျခခံထား တာပါ။ ၿမိဳ႕ကေလးတခုမွာ လမ္းသစ္ႀကီးတခု ျဖတ္ေဖာက္ဖို႔လုပ္ေတာ့ ျပႆနာရွိလာပါတယ္။ အဖိုးအိုတေယာက္ရဲ႕ ႐ိုးရာစဥ္ဆက္ အသက္ ေမြး၀မ္းေက်ာင္းလုပ္စားလာတဲ့ (ေရေႏြးဆိုင္လို႔ထင္တယ္) လုပ္ငန္းပါ လမ္းေဖာက္လို႔ ဖ်က္ရမယ့္အထဲပါလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအဖိုးရဲ႕သား လို႔ထင္တယ္၊ လူငယ္ကေလးကေတာ့ လမ္းေဖာက္တာကို ေထာက္ခံ တယ္။ သူ႔အိမ္တစိတ္တပိုင္း ဖ်က္ေပးလိုက္ရမွာကိုေတာင္ စြန္႔လႊတ္ဖို႔ အသင့္ရွိေနပါတယ္။ သူကေတာ့ ဒီလမ္းမႀကီးဟာ ေခတ္မီေရး၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးေတြကို ေဆာင္ၾကဥ္းလာ မယ့္အရာလို႔ ျမင္ထားသလို သူ႔ဘ၀အနာဂတ္နဲ႔လည္း ယွဥ္ျမင္ထားပါတယ္။ အဖိုးအိုကေတာ့ ေျမႀကီးထဲမွာ ႏွစ္ ရွည္ၾကာ အျမစ္စြဲေနတဲ့ သူ႔ေရေႏြးအိုးႀကီးနဲ႔ ဆိုင္ကို မဖ်က္ခ်င္ဘဲ ခင္တြယ္ေနတဲ့ ဇာတ္လမ္းပါ။
ျခံဳေျပာရရင္ မ်ဳိးဆက္ေတြ ကြာျခားလာတဲ့အေလ်ာက္ ႐ႈျမင္ပံု၊ သံုးသပ္ပံု၊ ေတြးေခၚပံုေတြ ကြာျခားလာတာပါပဲ။
က်ေနာ္ ဒီလိုအစခ်ီေရးရတာက ဆရာလူထုဦးစိန္၀င္း ေ၀ဖန္ေရးသားတဲ့ အဲန္ဂ်ီအို၊ ႏိုင္ငံတကာ အဲန္ဂ်ီအိုအ ေပၚ အျမင္မေကာင္းတဲ့ကိစၥ ေဆာင္းပါး “အတၱပရဟိတလုပ္ငန္း” အေပၚ တုံ႔ျပန္ေရးသားခ်င္လို႔ပါ။ ေယဘု ယ် သူ႔ေဆာင္းပါးအေပၚ ေကာက္ခ်က္ခ်ရရင္ ...
(၁) ျမန္မာေတြ ေမ်ာက္ျဖစ္ကုန္မွာ စိုးတယ္။ အဲန္ဂ်ီအိုေတြက ေမ်ာက္ျပဆန္ေတာင္းေနၾကတယ္။
(၂) ဘယ္သူ႔အားမွမကိုးနဲ႔။ ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုး ေျဖရွင္းၾက။
(၃) အဲန္ဂ်ီအိုေတြ ဆိုင္းဘုတ္စံုလာတယ္။ ေျပာေနရင္းနဲ႔ မ်ားလာတယ္။ ႏိုင္ငံျခားခဏသြား၊ ခဏ သင္တန္း တက္ၿပီး အဲန္ဂ်ီအို ျဖစ္လာၾကတယ္။
(၄) ပရဟိတသမားအစစ္ ျမန္မာ့အလင္း ဦးတင္လို ႐ိုးသားသမာဓိရွိတာကို အတုယူၾကလို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်မိပါ တယ္။
ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ ျပန္လည္ေျဖရွင္းစရာ၊ ေထာက္ျပေဆြးေႏြးစရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိလာပါတယ္။ခင္ဗ်ားက အဲန္ဂ်ီအိုကို ကိုယ္စားျပဳလို႔ ေျဖရတာလားဆိုရင္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ မိတ္ေဆြတဦးက ဒီေဆာင္းပါးနဲ႔ ပတ္ သက္လို႔ အဲန္ဂ်ီအိုလူငယ္ေတြအၾကား ေျပာဆိုပြဲဆူျဖစ္ၾကရတာေလးေတြကို ေပးပို႔လာေတာ့ က်ေနာ္အတြက္ စဥ္းစားစရာ အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူျဖစ္ရပါတယ္။ ျပန္လည္ေျဖရွင္းသင့္တယ္ ထင္လို႔လည္း ေရးရတာပါ။
ဒီေဆာင္းပါးမွာ လူမႈေရးကို အေၾကာင္းျပလို႔ လုပ္စားေနၾကတာေတြ သေဘာမေတြ႔လို႔ ေထာက္ျပတာဆိုရင္ ေတာ့၊ ၾကံ႕ဖြံ႔တို႔၊ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးအဖြဲ႔ခ်ဳပ္တို႔၊ မိခင္နဲ႔ကေလးေစာင့္ေရွာက္ေရး စသျဖင့္တို႔ရဲ႕ လူမႈေရးလုပ္ငန္း ေတြကိုလည္း ေထာက္ျပဖို႔သင့္တာေပါ့၊ ဒါမွ မွ်မွ်တတျဖစ္မယ္လို႔ ထင္ျမင္မိပါတယ္။ အဲန္ဂ်ီအိုေတြကို တင္း တင္းက်ပ္က်ပ္ ကိုင္တြယ္ရမယ္ဆိုတဲ့ စစ္အစိုးရရဲ႕မူအေပၚမွာလည္း ေထာက္ခံရာေရာက္ေနသလားလို႔လည္း အေတြးပြားစရာပါ။
က်ေနာ္တင္ျပခ်င္တဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့ ဒါေတြပါ။
(၁) ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း
ဆရာလူထုဦးစိန္၀င္းက အဲန္ဂ်ီအိုလို႔ ေယဘုယ်သမုတ္တဲ့၊ ႏိုင္ငံတကာစာေပေတြမွာ civil society အရပ္ဖက္ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းလို႔ ေခၚၾကတဲ့ အင္အားစုေတြက ကမၻာလႊမ္းပတ္ဆက္သြယ္မႈမွာ အင္အားႀကီးတခုလို ျဖစ္လာ ပါတယ္။ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းကို ေမာင္းႏွင္ေနတဲ့ တြန္းအားတခုလို႔ ေျပာၾကသလို ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း ေၾကာင့္ ထြက္ေပၚလာခဲ့တဲ့ ရလဒ္လည္းျဖစ္ပါတယ္။
အခုအခါ အရင္းရွင္စီးပြားေရးအင္အားစုနဲ႔ အစိုးရေတြအၾကား ထိန္းညိႇေပးႏိုင္မယ့္ အင္အားစုအျဖစ္ အရပ္ဖက္ လူထုထူေထာင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကို အင္အားႀကီးတရပ္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံလာၾကရပါၿပီ။ Global civil society လို႔ ေခၚဆိုလက္ခံၾကရတဲ့ အဆင့္ထိေတာင္ ရွိလာခဲ့ပါၿပီ။
ဒီအဖြဲ႔ေတြက ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈေတြသာမက အျခား အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈ ေခါင္းစဥ္ေပါင္းစံု လႈပ္ရွားမႈေတြမွာလည္း ပါ၀င္ပတ္သက္ေနၾကပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ အရင္က မရွိ ဘူးတဲ့ ႏိုင္ငံတကာစာခ်ဳပ္စာတမ္းအမ်ားက (လက္ေတြ႔အားကိုးမရသည္ထားဦး) ကမၻာေပၚမွာ ရွိလာပါတယ္။ အဲဒါအျပင္ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းေတြ ကိုယ္ႏိႈက္ကလည္း အဲန္ဂ်ီအိုေတြကို ေနရာေပးဆက္ဆံေနၾကရပါၿပီ။ ေနာက္ဆံုး ကမၻာ့ဘဏ္၊ အိုင္အမ္အက္ဖ္မွာေတာင္ သူတို႔စီမံကိန္း၊ ပေရာဂ်က္ေတြအတြက္ ေဒသခံလူထု၊ အဲန္ ဂ်ီအိုေတြ၊ စိတ္၀င္စားသူ အုပ္စုေတြ (concerned groups) ေတြရဲ႕ အသံကို နားေထာင္ရမယ္လို႔ ေနရာေပး လာတာ၊ သူတို႔ကို စင္ျမင့္ေပးလာရတာေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး အာဆီယံပဋိညာဥ္စာတမ္းကိုယ္ႏိႈက္ မွာက အဖြဲ႔၀င္အစိုးရေတြက အဲန္ဂ်ီအိုေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးဖို႔ အသိအမွတ္ျပဳထားၾကပါၿပီ။ ဒါကို ေမ်ာက္ျပ ဆန္ေတာင္းေနၾကတဲ့အဖြဲ႔ေတြ၊ ဆိုင္းဘုတ္စံုလြန္းတယ္လို႔ ျမင္ရင္ေတာ့ မသင့္ေလ်ာ္လွပါလို႔ ထင္ပါတယ္။
(၂) ျပႆနာမ်ားက ႏိုင္ငံနယ္နိမိတ္ကို ဂ႐ုမစိုက္ၾကပါ။
အခ်ဳိ႕ျပႆနာေတြက ႏိုင္ငံအစိုးရေတြေတာင္ သူတို႔ခ်ည္းသက္သက္ မေျဖရွင္းႏိုင္ၾကဘူး ျဖစ္လာပါတယ္။ အ ခု ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ၊ ၀က္တုပ္ေကြးေရာဂါ အပါအ၀င္၊ လူကုန္ကူးေရာင္းခ်မႈ၊ အိပ္ခ်္အိုင္ဗြီ/ေအအိုင္ဒီ အက္စ္ျပႆနာေတြ၊ သဘာ၀၀န္းက်င္ျပႆနာေတြက ႏိုင္ငံအစိုးရတခုတည္း ေျဖရွင္းရလို႔ ရႏိုင္တာမဟုတ္ ေတာ့ပါဘူး။ ႏိုင္ငံစံုပူးေပါင္းေျဖရွင္းၾကရသလို၊ ႏိုင္ငံအစိုးရမဟုတ္တဲ့ ကြၽမ္းက်င္သူအဖြဲ႔ေတြ၊ အဲန္ဂ်ီအိုေတြနဲ႔ပါ ပူးေပါင္းေျဖရွင္းေနၾကရတာေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးဆိုတာ အစိုးရေတြရဲ႕ တာ၀န္ပဲ၊ သူတို႔လက္ထဲမွာခ်ည္း ထားမွာလား၊ အဲန္ဂ်ီအိုလို႔ေခၚ တဲ့ အဖြဲ႔ေတြအခ်င္းခ်င္းေရာ ႏိုင္ငံတကာပူးေပါင္းဆက္ဆံမႈေတြ မလုပ္ရေတာ့ဘူးလားလို႔ ဆရာဦးစိန္၀င္း ေဆာင္းပါးကို ဖတ္ၾကည့္ရင္ ေမးခြန္းပြားစရာပါပဲ။ ကမၻာႀကီးမွာ ျပႆနာေတြ မ်ားလာတာနဲ႔အမွ် အဲန္ဂ်ီေတြ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္ေရးလည္း တိုးမ်ားလာစရာရွိပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ဆိုင္းဘုတ္စံုလာစရာလည္းရွိပါတယ္။
(၃) ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပႆနာဟာ ျပည္တြင္းက ေျဖရံုနဲ႔ လံုေလာက္ႏိုင္ပါသလား
အခ်က္အလက္ေတြအရ ျမန္မာႏိုင္ငံျပႆနာက သူ႔ဘာသာ မေျဖရွင္းႏိုင္ေတာ့တာ အေသအခ်ာပါပဲ။ အခု ထိုင္းႏိုင္ငံထဲမွာတင္ ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္ေတြ သိန္းခ်ီရွိေနသလို၊ စီးပြားေရးအရ ခိုး၀င္ေ႐ႊ႕ေျပာင္း အလုပ္လုပ္ ၾကသူေတြလည္း (၄) သန္းေလာက္ ရွိေနပါတယ္။ အရင္က က်ေနာ္တို႔က ဗီယက္နမ္ေလွစီးေျပး ဒုကၡသည္ဆို တာမ်ဳိး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေလွစီးေျပးဒုကၡသည္ ဆိုတာေတြလည္း ႏိုင္ငံတကာ အစည္းအေ၀းေတြမွာ ေဆြးေႏြးရတဲ့အဆင့္ ျဖစ္လာပါတယ္။
၂၀၀၈ ခုႏွစ္ နာဂစ္မုန္တိုင္းမွာတင္ လူတသိန္းေလးေသာင္းေက်ာ္ အသက္ဆံုးရၿပီး၊ (၂.၄) သန္းေက်ာ္ အိုးအိမ္ ပ်က္စီးဆံုးရႈံးခဲ့ရပါတယ္။ ဒီလိုကပ္ေဘးဒုကၡေတြကို ျမန္မာ့အလင္းဦးတင္လို တပိုင္တႏိုင္ ေစတနာရွင္ေတြ ေလာက္နဲ႔ေတာ့ ေျဖရွင္းလို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါတင္မကေသးပါဘူး။ ေလ့လာခ်က္ေတြအရ လူေပါင္း ၂၄၀,၀၀၀ ေလာက္က အိပ္ခ်္အိုင္ဗီြ ကိုယ္ခံအားက်ေရာဂါပိုး ရွိေနတယ္။ HIV ေရာဂါရွင္ ၇၆,၀၀၀ ေလာက္ ေဆးေသာက္ဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္။ အဲဒါအျပင္ တီဘီ၊ ငွက္ဖ်ား၊ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မႈ၊ အျခားကူးစက္ေရာ ဂါေတြအတြက္ အေျခအေန အစီရင္ခံစာေတြကလည္း စိုးရိမ္စရာခ်ည္းပါပဲ။ ဒီလိုအစီရင္ခံစာေတြကလည္း မ ဟုတ္မဟတ္လုပ္ဇာတ္ခင္းၿပီး ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြကို ေမ်ာက္အျဖစ္ျပေနၾကတာလားလို႔ ေစာေၾကာဖြယ္ရွိလာ ေတာ့တာေပါ့။
(၄) ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အဲန္ဂ်ီအိုေတြ သိပ္မ်ားေနၿပီလား
ျမန္မာႏိုင္ငံက ေဒသအတြင္းမွာ ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီရတာ အနည္းဆံုးပါ။ စာရင္းေတြအရ ျမန္မာႏိုင္ငံက ရတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီဟာ လူတဦးကို တႏွစ္မွာ (၃) ေဒၚလာပဲရပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဗီယက္နမ္ ႏိုင္ငံက လူတဦးခ်င္းကို (၂၃) ေဒၚလာရၿပီး၊ လာအိုႏိုင္ငံကေတာ့ လူတဦးကို ေဒၚလာ (၅၀) ရပါတယ္။ တႏွစ္ ကို (၃) ေဒၚလာရတာနဲ႔ေတာင္ အဲန္ဂ်ီအိုေတြ သိပ္မ်ားလာၿပီ၊ စိုးရိမ္စရာျဖစ္ေနၿပီလို႔ ထင္ရင္ေတာ့ ေနာက္ထပ္ ပြင့္လင္းလာလို႔ ႏိုင္ငံတကာအကူအညီေတြ ပိုမိုရရွိလာတဲ့အခါ ဘယ္လို က်ေနာ္တို႔ ခန္႔မွန္းထားရမွန္းေတာင္ မသိေတာ့ပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ ႏိုင္ငံတကာအဲန္ဂ်ီအိုေတြ၊ အဲန္ဂ်ီအိုေတြ၊ အကူအညီေတြနဲ႔အတူ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ၊ အျခား ကြၽမ္းက်င္မႈပိုင္းဆိုင္ရာ ကိစၥေတြလည္း အတူကပ္ပါလာေလ့ရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး အေတြ႔အၾကံဳ ကစလို႔၊ အရည္အေသြးျမႇင့္ သင္တန္းေတြကတဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈ စသျဖင့္ ကြၽမ္းက်င္မႈအရည္အ ေသြးေတြကိုလည္း ရလာေလ့ရွိၾကပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပုဂၢလိက စီးပြားေရးက႑ကလည္း မပြင့္လင္း၊ ပညာေရးကလည္း ခက္ခဲ၊ အစိုးရလုပ္ငန္းေတြ မွာလည္း ေနရာနည္းေနတဲ့ကာလမွာ လူငယ္ေတြက အဲန္ဂ်ီအိုက႑မွာ ျပံဳတိုးေနတာ၊ အခြင့္အလမ္းတခုလို ျမင္ေနၾကတာကေတာ့ နားလည္မႈေပးႏိုင္ပါတယ္။ သိပ္မ်ားေနၿပီလို႔ မဆိုေလာက္ေသးဘူး ထင္ပါတယ္။
(၅) လူမႈအရင္းအႏွီး
လူမႈအရင္းအႏွီး (social capital) ဆိုတဲ့ အျမင္နဲ႔ အခ်ဳိ႕ေသာသူေတြက က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ အဲန္ဂ်ီအိုပဲေခၚေခၚ၊ လူထုထူေထာင္အဖြဲ႔အစည္းပဲေခၚေခၚ တိုးပြားေစဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ လူဆိုတာက တဦးတည္းေနရင္ အားမရွိလွပါ။ ဒီလူေတြကို ေပါင္းကူးဆက္စပ္ၿပီး စုစည္းေပးတဲ့အခါ Bridging and bonding အားျဖစ္လာပါ တယ္။ ဒီအားဟာ အခုကာလ လူမႈေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေတြအတြက္သာမက တခ်ိန္ျပန္ လည္ ႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးကာလေတြအတြက္ပါ အားျဖစ္ေစပါလိမ့္မယ္။
လူမႈအရင္းအႏွီးအားေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ပဋိပကၡေျဖရွင္းဖို႔ လြယ္သလို၊ ဒီမိုကေရစီအျမစ္ခိုင္ဖို႔၊ တိုးတက္မႈ ရေစဖို႔လည္း ျမန္ေစပါတယ္။
"ခဏ သင္တန္းေလးတက္ၿပီးေတာ့ ျပန္လာတဲ့အခါ အဲန္ဂ်ီအို ျဖစ္ကုန္ၾကတယ္" ဆိုတဲ့ ေ၀ဖန္ခ်က္ကလည္း မသင့္လွဘူးထင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီသင္တန္းေတြမွာ အဖြဲ႔အစည္းတခု လည္ပတ္စီမံပံု၊ ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ စီမံခ်က္တခုကို ဘယ္လိုရလဒ္ရွိရွိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ္ဆိုတဲ့ Logical framework ဆိုတာမ်ဳိး အနည္းနဲ႔အမ်ား ရရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ယခင္ က်ေနာ္တို႔နဲ႔ ေ၀းေနခဲ့တဲ့ gender လိင္ကြဲျပားမႈအ ေပၚ အျမင္ကိစၥေတြ၊ ပဋိပကၡေျဖရွင္းနည္းေတြ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ သေဘာတရားေတြကိုလည္း သူ တို႔ ေလ့လာရရွိခဲ့ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီသင္တန္းေတြက ဘာမွတတ္လာမွာ မဟုတ္ပါဘူးဆိုတာမ်ဳိးကေတာ့ အထင္အ ျမင္ေသးရာက်ပါတယ္။
(၆) ေခတ္ေျပာင္းခဲ့တယ္
ပထမအခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔က ကိုယ့္ဘာသာ တံခါးပိတ္ေနလို႔ မရႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔က ဘာျဖစ္ လို႔ ေမ်ာက္လို႔ အထင္မခံခ်င္ရတာလဲဆိုတာလည္း ေမးခြန္းျဖစ္မိပါတယ္။ ႏိုင္ငံ့သိကၡာက်ေစတယ္၊ လူမ်ဳိး သိကၡာက်ေစတယ္၊ အရွက္ရေစတယ္လို႔ ျပန္ေျဖမယ္ထင္မိပါတယ္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အ လားတူ မေကာင္းတာ၊ ဆင္းရဲေနတာ၊ ဆိုးရြားေနတာေတြ ႏိုင္ငံတကာက မျမင္ေစခ်င္ပါဘူး။ တခါက ႏိုင္ငံတ ကာအစည္းအေ၀းတခုမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲလုပ္မယ္ဆိုရင္ အကူအညီ (၁) ဘီလီယံေဒၚ လာေပးမယ္ ကမ္းလွမ္းေတာ့ ျမန္မာေတြက ေမ်ာက္ေတြမဟုတ္ဘူးလို႔ အဲသည္အခ်ိန္က ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ျဖစ္သူက ျပန္ေျပာတာ အမွတ္ရမိပါေသးတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဆင္းရဲတယ္ဆိုတာ ရွက္စရာမဟုတ္ပါ။ တ႐ုတ္ ႏိုင္ငံႀကီးကေတာင္ သူ႔ဆီမွာ လူမႈေရးမညီမွ်တာ၊ အခ်ဳိ႕ဆင္းရဲက်န္ေနတဲ့ ေဒသက ျပႆနာေတြကို ဦးစားေပး ေျဖရွင္းရမယ္ေျပာေနတာ ဖတ္ရပါတယ္။ အိႏၵိယကလည္း သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ဆင္းရဲတဲ့ ႏိုင္ငံႀကီးလို႔ ေျပာေန တုန္းပါ။ အရွက္နဲ႔ လူလုပ္ၿပီး ကိုယ္ဆင္းရဲေနတာ ဖံုးဖိေန၊ ကိုယ့္ျပႆနာေတြ လူမ်ားမသိေစနဲ႔ဆိုတဲ့ ေခတ္က ေတာ့ ကုန္ၿပီထင္ပါတယ္။
ျမန္မာ့အလင္း ဦးတင္လို ပရဟိတ ကိုယ္က်ဳိးစြန္႔ လူမႈေရးေဆာင္ရြက္သူေတြကေတာ့ ေလးစားစရာပါ။ သို႔ ေသာ္လည္း ေခတ္မီဖြံ႔ၿဖိဳးေရးသေဘာတရားနဲ႔ ၾကည့္တဲ့အခါ သူ႔လုပ္ငန္းက အလွဴေပးေရး (charity) အဆင့္မွ် သာပဲရွိပါတယ္။ အကယ္၍ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ သူ႔လိုလူေတြေပၚလာ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ထူေထာင္ကူညီၾကတယ္ ပဲထားဦး၊ Gender လို႔ေခၚတဲ့ လိင္ကြဲျပားမႈကိစၥေတြ စဥ္းစားမိဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကိစၥ ေတြလည္း လုပ္ေဆာင္မိၾကပါ့မလား။ Empowerment လို႔ေခၚတဲ့ လူထုအင္အားဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစေရး ကိစၥေတြ ကိုလည္း စဥ္းစားမိၾကဖို႔ရွိသလား။ ဒီလိုျပည္တြင္းက အဖြဲ႔အစည္းေတြမွာ ေခတ္သစ္ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ စီမံခန္႔ခြဲ ေရးပညာေတြကို ဘယ္သူေတြက ေပးမွာလဲ။ ဒီလို ျပည္တြင္းေစတနာရွင္အဖြဲ႔ေတြက ပညာေရးကို ဘယ္ပံုနဲ႔ သစ္ၾကမွာလဲ။ နာဂစ္မုန္တိုင္းအၿပီး ေဆာင္ရြက္ၾကသလို စစ္တမ္းေကာက္ယူတာေတြ၊ စီမံခ်က္ ေသခ်ာဆြဲၿပီး ေဆာင္ရြက္တာေတြ ရွိမွာလား။ ျပည္တြင္းက အရင္းအျမစ္ေတြကေရာ တခ်ိန္ျပန္လည္စုစည္းလိုက္ရင္ လုပ္ ငန္းႀကီးေတြ လုပ္ေလာက္ေအာင္ ေလာက္ေလာက္လားလားက်န္ေသးရဲ႕လား။ ႏိုင္ငံတကာက စာခ်ဳပ္စာတန္း ေတြ၊ ပဋိညာဥ္ေတြ၊ ကမၻာ့အဖြဲ႔အစည္းေတြက ေနရာေပးထားတဲ့ အဲန္ဂ်ီအိုေတြအတြက္ စင္ျမင့္ေတြကို ျပည္ တြင္းအဲန္ဂ်ီအိုေတြက ၀င္ယူၾကမွာလား။ တို႔နဲ႔ မဆိုင္ဘူးဆိုၿပီး ထားၾကမွာလား … က်ေနာ္ကေတာ့ ဦးတင္တို႔ ေခတ္ အေျခအေနနဲ႔ အခုအေျခအေန ကြာခဲ့ၿပီလို႔ ျမင္မိပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ သမာဓိကို အတုယူစရာျဖစ္ေပမယ့္ အလွဴေပးလုပ္ငန္းေလာက္နဲ႔ မလံုေလာက္ေတာ့ဘူးလို႔ထင္ပါတယ္။
အဲန္ဂ်ီအိုေတြမွာ မူမမွန္တာ၊ ျခစားေနတာ၊ ပ်ံ႕က်ဲလြန္းေနတာ အားမရစရာေတြရွိေကာင္းရွိေနႏိုင္ပါတယ္။ တ ကယ္လိုအပ္ေနတဲ့ ျပည္သူေတြအတြက္ မထိေရာက္တာေတြလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြကိုလည္း ေထာက္ ျပဖို႔လိုသလို သူတို႔ လိုက္နာက်င့္သံုးရမယ့္ က်င့္၀တ္ (code of conduct) ေတြကိုလည္း ျပန္လည္ ေထာက္ျပဖို႔ လိုပါတယ္။ ေ၀ဖန္စရာရွိရင္လည္း ေ၀ဖန္ဖို႔လိုပါတယ္။ အခုကာလမွာ လူငယ္ေတြက တေယာက္ၿပီးတ ေယာက္ အဲန္ဂ်ီအိုဆိုင္းဘုတ္ေတြ ေထာင္လာၾကတယ္ဆိုတာ မေကာင္းတဲ့ကိစၥလို႔ မျမင္မိပါ။ မုဒိတာပြားသင့္ပါ ေၾကာင္း တင္ျပလိုပါတယ္ခင္ဗ်ား။
ေအာင္သူၿငိမ္း
14 comments :
In fact it is not a response but a challenge to the prolific writer and journalist Lu-Du Sein Win. I don't really know who is Aung Thu Nyein but he wrote little bit here and there? And the problem is Aung Thu Nyein seems to be quite sensitive about NGOs.
I strongly believe that Saya Lu-Du Sein Win will not write such a critique without comprehensive knowledge of how NGOs work and play in this globalised world.
I reckoned that Saya Sein Win targeted to the phoney NGOs inside Burma and the political campaigning organisations, for instance, Burma campaign oraganisations formed with a few professionals and Burmese money-makers out of politics.
I hope Aung Thu Neyin do realise that some professionals make profits out of Burma's crisis after showing 'Monkeys' on the stage while they secure international donations and funds behind the scene.
I am sure 'Monkeys' themselves and selfish and phoney NGOs and campaign organisations would not accept what Saya Sein Win said.
ဆရာေအာင္သူၿငိမ္း သံုးသပ္တင္ျပထားတာ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။ ကၽြန္မလည္း ဒီေဆာင္းပါးကို ခြန္ျမလိႈင္ ဘေလာ့ဂ္မွာ ဖတ္မိပါတယ္။ စာေရးသူရဲ့ ေစတနာကိုလည္း တဘက္က ျမင္မိေတာ့ သူျမင္တဲ့ လက္လွမ္းမီသေလာက္နဲ႔ပဲ ကိုးကားတင္ျပတာ ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ပဲ သေဘာထားခဲ့တယ္။ ဒါေပယ့္ အျမင္ဒီေလာက္ ကြာဟေနတာကေတာ့ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ မိမိဖါသာ စိတ္ထဲမွာ ေတြးမိတာကလြဲၿပီး မွတ္ခ်က္ေပးလို႔မတတ္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ အခု ဆရာေအာင္သူၿငိမ္း ေရးထားတာ ဖတ္ရေတာ့ ကၽြန္မကိုယ္တိုင္ ေျပာေနရသလိုပဲ ခံစားရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးကို ကၽြန္မဘေလာ့ဂ္မွာ ျပန္ေဖၚျပျပဳပါလို႔ ေတာင္းခံပါရေစ။
To Anonymous: I am an NGO staff. Please don't think it as a challenge too. It is good in some way that we get chance to discuss about NGOs and I think that we need to explain to people more about our work. In our country, if a famous person or respectable person says something, we have to accept whatever it is. In this way, many people become dictators and behaves like a god. Please try to change this kind of mindset. Ludu Sein Win is a human being and he can make mistake. He shouldn't be untouchable. Just accept this article as the correction of his wrong idea. I am not undermining Ludu Sein Win too. You don't need to know who is Ko Aung Thu Nyein. Use your own brain and learn more to understand. Buddha told us not to believe even what He said. He asked us to observe it.
NGOs don't need to show any monkey to get money. We need to show more functioning NGOs to get money. For your information, NGOs are also not monkeys. There should be more and more NGOs in our country. I know many NGOs functioning without getting any support from anybody or with a small amount in our country. We have to encourage people to form more NGOs to suppport our people and nothing is wrong with forming NGOs in my opinion. Everybody knows that our country is poor and has a lot of problems. No government can handle all the problems nowadays. They need support from other groups. That's why emergence of NGOs is a new trend of responding the needs of the world population. Like Ko Aung Thu Nyein mentioned, the problems we are facing nowadays cannot be handled with self sufficiency theory. At the same time, international community is also not donating money. This is a long story to explain. But I think that it is worth discussing.
စစ္အစုိးရကုိ ေ၀ဖန္တဲ့အခါမွာ ဘယ္ေပ်ာက္လို႔ ေပ်ာက္မွန္းမသိ...။ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိ ေ၀ဖန္ေတာ့မွ နအဖကုိ ေ၀ဖန္မွ တရားနည္းလမ္းက်မယ္တဲ့... အတုိက္အခံသမားေတြ ကေလးနည္းနည္းဆန္မေနဘူး လား...။
ဘာေတြဘဲေျပာေနေျပာေနဒီေန႔ျမန္မာေတြျပည္တြင္းမွာခံစားေနရတဲ႔ဒုကၡေတြရဲ႔၁၀ပံု၁ပုံေလာက္ကိုျပည္ပမွာနိုင္ငံ
ေရးလုပ္စားေနတဲ႔ေခၚင္းေဆာင္ႀကီးမ်ားခံစားဘူးရင္
ေတာ႔နားလည္နိုင္ပါလိမ္႔မယ္ဦးစိန္ဝင္းေရးတဲ႔ေဆာင္းပါး
ဟာအမွန္ဆိုေတာ႔ခင္ဗ်ားတို႔ဘယ္ခံနိုင္မလဲ.စစ္အစိုးရ
ကအႀကမ္းနည္းနဲ႔ျပည္သူကိုသတ္တယ္ခင္ဗ်ားတို႔ေတြ
ကအနုနည္းသံုးျပီးျပည္သူကိုသတ္တယ္ျပည္သူဟာ
ဖြတ္ဖြတ္ညက္ညက္ေႀကေနပါျပီဗ်ာဒီ႔ထက္မကဘာေတြမ်ားထပ္နွိပ္စက္ႀကအံုးမွာလဲခင္ဗ်ားတို႔လုပ္ေနတဲ႔အေရးဟာဒီမိုကေရစီအေရးလားကိုယ္နဲ႔ကိုယ္႔မိသားစုေကာင္း
စားေရးလားနဖူးေပၚလက္တင္ျပီးစဥ္းစားႀကေပါ႔ဗ်ာ။စ
ကားလံုးအႀကီးေတြသံုးျပီးျပည္သူေတြကိုမလွည္႔စားႀကပါနဲ႔ေတာ႔လို႔ေတာင္းပန္ပါတယ္နိုင္ငံကိုတစ္ကယ္ခ်စ္တယ္
ျပည္သူကိုတစ္ကယ္ေစတနာထားတယ္ဆိုရင္မ်ိဳးခ်စ္
နိုင္ငံေရးသမားေတြကိုအတုယူလုပ္ကိုင္ႀကပါလို႔တိုက္
တြန္းပါတယ္စစ္အစိုးရဆိုးဝါးယုတ္မာလြန္းလို႔ျပည္သူ
ေတြမွာအစစအရာရာခ်ိဳ႔ယြင္းေနပါျပီခင္ဗ်ားတို႔ကပါထပ္
ျပီးဒီလမ္းစဥ္အတိုင္းလိုက္ႀကရင္ေတာ႔ျပည္သူေတြရဲ႔စိမ္
ေရဟာစစ္အစိုးရတြင္သာမကခင္ဗ်ားတို႔ပါသင္႔မယ္ဆို
တာသေဘာေပါက္ထားႀကပါ။နိုင္ငံေရးမသိတဲ႔ျပည္သူကို
နိုင္ငံေရးလွည္႔ကြက္ေတြနဲ႔ဒုကၡမေပးပါနဲ႔ေတာ႔။
NCGUBမွေခၚင္းေဆာင္တာဝန္ကိုသန္းေရႊလိုဘဲသိမ္း
ပိုက္ထားသူမ်ားခင္ဗ် သံသယာလည္တယ္ဆိုတာ
ကိုေတာ႔လူႀကီးမင္းတို႔သိႀကမွာပါ။သန္းေရႊလိုတစ္ဘဝ
ဘဲစံမယ္ဆိုရင္ေတာ႔ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႔လုပ္ရပ္ေတြကိုမျပင္ႀက
နဲ႔ေပါ႔ဗ်ာဆက္လုပ္ႀကေပါ႔။ဒီဝက္ဆိုဒ္ဟာအမွန္ကိုျမတ္
နိုးတဲ႔ဆိုဒ္ဆိုရင္ဒီကြန္မန္႔ေလးကိုေဖၚျပေပးမည္လို႔ထင္
ပါတယ္။
TO NN and anyone who support Aung Thu Nyein's Argument: Aung Thu Nyein behaved and talked like a smart ass and explaining about these NGO works like an expert. I don't know whether he is highly educated and have an outstanding knowledge of how civil society and NGOs that are part of the civil society can make significant differences rather than their existence.
I can't believe that why you people are so stupid and do not understand what Lu-Du Sein Win said. Lu-Du Sein Win only talked about money-making NGOs. Burma needs NGOs? OK, then what happen when NGOs are severely restricted under this regime? They are craps! People talk about civil society. How can the genuine civil society be established in a country like Burma ruled by the authoritarian government.
These days, some quasi-scholars or thin-tank claim that civil society needs to be flourished in order to strengthen democratic principles and educate the people. That's true in its sense but totally a joke in Burma.
First, bring down the regime and then civil society can be functioned effectively and to a greater extent of its capacity.
It is very very disappointing that Burmese opposition as a whole (with an exception of Daw ASSK and a few leaders in detention) has not been smart enough for 21 years.
One last thing, I am not an apologist of Lu-Du Sein Win but simply supporting what he said. But, it is a shame that some apologists of Aung Thu Nyein, monkeys and money-makers under the banner of NGO are touchy for revealing what NGOs in Burma are taking advantages.
the thing is that, the INGO's play the role that is set aside by the donors (governments, multi-national corporates or philanthropists.the ultimate direction is just for their own interests not for the target community. they are contributing let say for the HIV/AIDS or TB in Burma in order to prevent social upheavals in there.if it happens, those upheavals will affect neighbours which in turn causes detrimental effect to those super powers.
moreover, they have databases of how much resources to be contributed for those problems and only a small fraction of that amount is contributed.
in addition, only 15-20 % of total money reached to targeted population.
the expatriates enjoy lion's share-salaries around 6-10,000 USD tax free, free accommodation, free transport, children in International School Yangon with donor's money, home leave, even some accommodate pet in Sedona Hotel for short stay.
most local get 2-400 USD with now on tax.
I don't want to say what is right and wrong but we must know the reality(which our people basically lacking-praise up to heaven or look down to hell- extremism-lack of moderation and lack of tolerance which is the essential element of morality of developed nations.)
the basic thing is self reliance- donor donate money out of their pockets for their own interests not for the people thousands of miles away and they just aware of just awhile
nothing personal, saya ATN, i think you encountered INGOs in the border areas and your Harvard sponsors, I am expecting more descriptive stories on this issue (if u do not have strings attached) like ur Harvard Diaries and if you can better try to go back home and see what is going on down to earth.those in John Hopkins are just elites.
ဦးစိန္၀င္းေရးတဲ့ေဆာင္းပါးကို အစအဆံုးဖတ္တယ္.. ဖတ္သေလာက္လည္း ေတြးမိတယ္.. ေတြးမိသေလာက္လည္းရွင္းတယ္.. ရွင္းသေလာက္လည္း လက္ခံတယ္.. အရိပ္ျပရံုနဲ႔ အေကာင္ကိုျမင္မိတယ္.. ဆရာကဘာ မက္ေဆ့ခ်္ ေပးခ်င္လည္းဆိုတာကိုသိတယ္.. ကိုယ္သိသလို ကုိေအာင္သူျငိမ္းလည္းသိေစခ်င္းတယ္.. ဖတ္သမွ်လူတုိင္းလည္းရိပ္မိေစခ်င္တယ္.. ကိုေအာင္သူျငိမ္းရဲ႕ ေဆာင္းပါးကို လံုး၀မဖတ္ပါ.. ခုတ္ရာတျခား၊ ရွရာတလြဲျဖစ္ေနတယ္.. (မဖတ္ေပမဲ့ ယုတၱိ၊ယုတၱာရွိရွိျပန္လည္းေျခပထားတယ္ဆိုတာသိပါ တယ္၊ အမွန္တကယ္ေတာ့ အဲလိုေရးစရာေတာင္မလိုပါဘူး.. ဆရာလူထုစိန္၀င္းအေနနဲ႔ ခင္ဗ်ားသိသလိုမသိဘူးထင္ရင္ ေလွ်ာ့တြက္ရာ ေရာက္မယ္ေနာ္..)
I am strongly agreed with Mr. Aung Thu Nyein 's explanation .I am Aung Moe Thein (96 generation - YIT )from Malaysia.
imm----, ko aung thu nyein's argument is impressive and I agree with him. But we should think why sayar Lu-Duu Sein Win criticize like that.According to my experience in Nargis Response Program (NRP), some NGO workers thought and behaved as if they were donors. I think some is the significant percentage of the workers. Nevertheless, the old-fashioned social workers like U Tin can not handle the whole thing. Their contribution in early days of NRP is very impressive and I feel very proud of being Myanmar for them. But it is very conspicuous that most of them can not implement sustainable programs. But NGOs are trying to implement the sustainable programs. We have to admit that some NGO workers have not good attitude and practices(may be not enough). The only way is we should emphasize to train the social workers to be good enough and reduce our expectation. Because not all social workers( sons and daughters of 1000 mothers)can not be the one like U Tin.
ကိုေအာင္သူၿငိမ္း ရဲ ့NGO ေတြရဲ ့အေရးပါပံု ကိုရွင္းလင္းထားတာ ေကာင္းပါတယ္။ NGO ေတြ တကယ္လည္း ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ႏိုင္ဖို ့ ့လိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာစိန္၀င္း ေၿပာတဲ့ လူငယ္ေတြ NGO ေထာင္ၾကတာ ဟာ ၿပည္ပေရာက္ အတုိက္အခံေတြ ရဲ ့ႏွစ္ေယာက္တစ္ပိုင္း နဲ ့အဖြဲ ့ေတြေထာင္ၿပီး ရန္ပံုေငြ ရွာစားၾကတဲ့ ေရာဂါ ကူးစက္လာတာကို ေၿပာတာပါ။ ၿပည္တြင္းမွာ NGO ေတြဟာ လခ ေကာင္းေကာင္းေပးပါတယ္။ ေဒၚလာ၊ FEC နဲ ့တစ္လ တစ္လ သိန္းခ်ီၿပီးရၾကပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ လူငယ္ေတြဟာ NGO အလုပ္ကို အရမ္းလုပ္ခ်င္လာၾကပါတယ္။ နာဂစ္ အလြန္မွာ NGO ေထာင္စားဖို ့အလြန္ေကာင္းတဲ့ အေၿခအေန ၿဖစ္လာပါတယ္။
NGO ဆုိတာနဲ ့ UN agencies ေတြ၊ ICRC, World Vision, International Care, MSF စတဲ့ က်န္းမာေရး၊ လူမွဳေရး အေထာက္အကူအဖြဲ ့အစည္းေတြပဲ ၿမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိပါတယ္။ လူ ့အခြင့္အေရး၊ ေက်ာင္းသားေရးရာ ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္တဲ့ အဖြဲ ့မ်ိဳးေတြ ဖြဲ ့စည္းခြင့္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ လံုး၀မရွိပါဘူး။
ႏိုင္ငံေရး အေၿပာင္းအလဲ မၿဖစ္သေရြ ့ ဗမာၿပည္ ဘယ္ေတာ့မွ နလန္မထူပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရး အေၿပာင္းအလဲ ကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ အမွန္အကန္ NGO ေတြၿပည္တြင္းမွာ မရွိသေရြ ့ အတၱ NGO ေတြဟာ လုပ္စားေနမွာပဲ။ NGO ၀န္ထမ္းေတြ အမ်ားစုဟာလဲ လခေကာင္းလို ့ႏိုင္ငံၿခားသားေတြ နဲ ့ဘိုလို မွဳတ္ၿပီးအလုပ္လုပ္ေနရတာကို လူအထင္ၾကီးစရာ အလုပ္လို ့ယူဆၿပီး အလုပ္လုပ္ေနၾကတာပါ။ ခဏေနရင္ NGO sponsor နဲ ့ကမာၻ ့ထိပ္တန္း တကၠသိုလ္ေတြမွာ လြယ္လြယ္ကူကူ နဲ ့သုေတသန ပညာရွင္လိုလို၊ ဘြဲ ့လြန္ မဟာတန္းတက္သလိုလို အခြင့္ အေရးေလးေတြ ကလဲ မက္ေမာစရာ ၿဖစ္ေနပါတယ္။ Sponsor ေကာင္းတာနဲ ့ေထာက္ခံစာေကာင္းတာနဲ ့ေက်ာင္းေကာင္းေကာင္းမွာ စာသင္ရတာ ကို ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အထင္ေတြ ၾကီးၿပီး လူတတ္လုပ္ တကယ္၀ါရင့္တဲ့ အမွန္အကန္ ႏိုင္ငံေရးသမား ပညာရွင္ေတြ ကိုရင္ေဘာင္တန္း စိန္ေခၚလာတာကေတာ့ ရယ္စရာပါပဲ။ ေခတ္ပညာတတ္ေတြ ကို တစ္ခုေတာ့ ေၿပာလိုက္ပါရေစ - ကမာၻ ့ထိ္ပ္တန္းေက်ာင္းေတြဟာ ေထာက္ခံစာနဲ ့လာတဲ့သူေတြကို ခၽြင္းခ်က္နဲ ့လြယ္လြယ္ ကူကူ လက္ခံၿပီး လြယ္လြယ္ကူကူ ပဲ ဘြဲ ့တံဆိ္ပ္ေတြ ေပးတတ္ေၾကာင္း၊ နာမည္ ေနာက္က အၿမီးေလး ေတာ့ရလာပါလိမ့္ မယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္ ဘယ္ေလာက္ ေတာ္တယ္ တတ္တယ္ ဆိုတာ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အသိဆံုးပဲ ၿဖစ္မွာပါ။ တကယ္ေတာ္တယ္ တတ္တယ္ဆိုရင္ ၿပည္သူေတြက အသိအမွတ္ၿပဴတာကို ခံရပါလိမ့္မယ္။
ကုိေအာင္သူျငိမ္းကုိ ေထာက္ခံစရာလဲမလုိသလုိ လူထုစိန္၀င္းေျပာတာကုိ နာစရာအေ႒ကာင္းလဲ မရွိပါဘူး။ ဘယ္ေမ်ာက္ေတြကုိမွျပျပီး လုပ္စားတာမ်ဳိးလဲမလုပ္ဖူးလုိ႔ ကုိယ့္အလုပ္ကုိ ကုိယ္ဂုဏ္ယူစြာနဲ႔ဘဲ လုပ္ေနမွာဘဲ။ မဟုတ္တာကုိ မဟုတ္ဘူးလုိ ့ရဲရဲေျပာလုိ႔ေထာက္ခံတာ ဘာမွ apologist လုပ္တာမဟုတ္ဘူး။ေမ်ာက္ျပျပီး ဆန္ေတာင္းရေအာင္လဲ ဘယ္အလွဴရွင္ကမွ အရူးမဟုတ္ဘူးဆုိတာ သိဖုိ့လုိမယ္ထင္တယ္။ ဒီေလာကအေဳကာင္းကုိ ေသခ်ာမသိဘဲ ေရးရဲတာေကာ၊ မသိတ့ဲလူက မတတ္တဲ့လူေတြကုိ ရွင္းျပတာကုိ မဟုတ္ဘူး၀င္ေျပာတာကုိ ခင္ဗ်ားက ရန္ေတြ႔၊ က်ဳပ္ကေထာက္ခံနဲ႔ ဟုိဖက္ဒီဖက္ျငင္းေနရတာေကာအခ်ိန္ကုန္ပါတယ္ဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားထင္ခ်င္သလုိသာထင္လုိက္ပါ။ အားလုံးက ဒီတုိင္းဘဲဆက္ရွိေနမွာပါဘဲ။ က်ဳပ္တုိ႔လဲ ကုိယ္ယုံဳကည္တာေလးေတြ ဆက္လုပ္ေနအုံးမွာဘဲ။ ဘယ္သူဘာေျပာေျပာေလ။ ဳကားဖူးတယ္မဟုတ္လား။ ကုသုိလ္လဲရ၊ ၀မ္းလဲ၀ေလ။
ေဆာင္းပါးႏွစ္ပုဒ္လံုးကို ဖတ္ရပါတယ္။ တပုဒ္က အန္ဂ်ီအိုလုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြထဲက အားနည္းခ်က္ေတြ၊ လြဲေခ်ာ္ခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပရင္း အန္ဂ်ီအိုေတြအားလံုးကို သိမ္းရမ္းလိုက္သလို ျဖစ္သြားျပီး၊ တံု႕ျပန္ခ်က္ေဆာင္းပါး က်ျပန္ေတာ့လဲ ခုတ္ရာတျခား၊ ရွရာတျခား ျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
ပထမေဆာင္းပါးေရးသူက ရန္ကုန္ျမိဳ႕ၾကီးက အဂၤလိပ္စာဆရာတေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ကမၻာနဲ႕ပတ္သက္ျပီး အသိဥာဏ္အပြင့္ဆံုးေနရာေတြက အဂၤလိပ္စာသင္ေက်ာင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီစာသင္ေက်ာင္းေတြက ဆရာေတြကိုင္သင္ၾကတဲ့ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားဟာ အဂၤလန္ တကၠသိုလ္ၾကီးေတြက စာအုပ္ေတြျဖစ္ျပီး၊ ေက်ာင္းသားနဲ႕ ဆရာေတြ ဟာ British Council စာၾကည့္တိုက္နဲ႕ အနည္းနဲ႕အမ်ားဆိုသလို ဆက္စပ္သြားၾကလို႕ပါပဲ။ ေနာက္တခါ အဂၤလိပ္စာေအာင္လက္မွတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ အက္ေဆးေရးသားတဲ့အပိုင္းမွာ current issues ကို ေမးတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဆရာမ်ားဟာ ကမၻာ့ေရးရာ တိုတိုထြာထြာေတြကို ေလ့လာၾကရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီအခ်က္ကို ေျပာျပရတာလဲ ဆိုေတာ့ ေဆာင္းပါးေရးတဲ့ အဂၤလိပ္စာဆရာၾကီးဟာ ဂလိုဘယ္လိုင္းေဇးရွင္းတို႕၊ အန္ဂ်ီအိုတို႕ကို နားလည္ျပီးသားျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ assumption ကို ေထာက္ျပခ်င္လို႕ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တခ်က္က ျမန္မာျပည္မွာ အဂၤလိပ္စာဆရာေတြတင္မကပါဘူး။ ၁၉၉၀၊ ၉၁ ကာလကတည္းက ဂလိုဘယ္လိုင္းေဇးရွင္း၊ အန္ဂ်ီအိုစတာေတြကို အနည္းနဲ႕အမ်ား သိေနၾကပါျပီ။ ကမၻာလံုးျဖစ္စဥ္၊ ကမၻာျပဳျဖစ္စဥ္စတာေတြအေနနဲ႕ ႏြယ္နီမဂၢဇင္း၊ ျမန္မာ့ ဓနစတာေတြမွာ ေရးသားျပီးျဖစ္ေနၾကပါျပီ။ အန္ဂ်ီအိုလုပ္ငန္းေလးေတြနဲ႕ အနည္းနဲ႕အမ်ား ေပၚထြက္ေနၾကပါျပီ။ ဒါေၾကာင့္ ဒါေတြဟာ ျမန္မာျပည္အတြက္ လမ္းသစ္ေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ေဖာက္ျပီးသူေတြက ေဖာက္ထားခဲ့ၾကျပီးသားေတြျဖစ္ပါတယ္။ တုန္႕ျပန္ေရးသားသူအေနနဲ႕ကေတာ့ ျမန္မာျပည္နဲ႕ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အဆက္ျပတ္ေနတာျဖစ္လို႕ နာဂစ္အျပီးမွာ အန္ဂ်ီအိုေတြမ်ားလာတာေလးကိုပဲ ေတြ႕ျမင္ျပီး လမ္းသစ္လို႕ ျမင္ပံုရပါတယ္။
ဒီေတာ့ ေကာက္ခ်က္ခ်လိုက္ရင္ ေရးသားသူက အန္ဂ်ီအိုေတြအေၾကာင္းကို အျပင္ပန္းကတြ႕ျမင္တာ၊ အန္ဂ်ီအိုအလုပ္သမား တပည့္ေတြဆီက ၾကားရတာေတြနဲ႕ အားနည္းခ်က္ေတြကို အားမလိုအားမရျဖစ္လာတာကေန အားလံုးကို ၀ါးလံုးရွည္နဲ႕ သိမ္းရမ္းလိုက္သလို ျဖစ္သြားျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အန္ဂ်ီအို၊ ဂလိုဘယ္လိုင္းေဇးရွင္းေတြကို နားမလည္တာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ လမ္းသစ္ေတြကို လိုက္ပိတ္ေနတဲ့ ထံုထံုအအ ဘိုးေတာ္ဘုရားေခတ္ အဖိုးအိုၾကီးလဲ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ တျခားေဆာင္းပါးေတြမွာ ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ တခ်က္ပဲရွိပါတယ္။ အန္ဂ်ီအိုေတြမွာ ရွိတတ္တဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြ၊ ကိုယ္က်ိဳးအတြက္ အလြဲသံုးစား လုပ္မွဳေတြ၊ leaking bucket သေဘာတရားေတြကိုေတာ့ အတြင္းမွာ လုပ္ေနသူ မဟုတ္တဲ့ အတြက္ သိျမင္လက္ခံခ်င္မွ လက္ခံပါလိမ့္မယ္။ moral principles ေတြကို လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ထားတဲ့ ေက်ာင္းဆရာ၊ သတင္းစာဆရာ ပညာတတ္ၾကီး တေယာက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ယေန႕ေခတ္ရဲ႕ moral principles ေတြက ပံုသ႑ာန္သစ္တမ်ိဳး ျဖစ္လာျပီ၊ ပညာတတ္ဆိုတာေတြကလဲ တျဖည္းျဖည္းနဲ႕ အမ်ားစုက “ပညာတတ္တယ္ဆိုတာ ကိုယ္က်င့္တရားထိန္းသိမ္းဖို႕ထက္ လုပ္စားဖို႕ ဆိုျပီး ျဖစ္လာခဲ့ျပီ“ ဆိုတာကို လက္ခံခ်င္မွ လက္ခံပါလိမ့္မယ္။ (to be continued)
တုန္႕ျပန္ေရးသားသူအေနနဲ႕ကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျပည္ပမွာ အန္ဂ်ီအိုေတြ၊ အန္ဂ်ီအိုေတြ ခ်ေပးတဲ့ ပေရာဂ်က္ေတြနဲ႕ လုပ္ကိုင္ေနထိုင္လာသူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ leaking bucket သေဘာတရားေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ၊ ႏွံ႕ႏွံ႕စပ္စပ္ သိျပီးသား ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ aid ေတြရယူဖို႕အတြက္ အန္ဂ်ီအိုေတြ မျဖစ္မေန လိုအပ္တယ္ဆိုတာေတြ၊ ဒီလိုလိုအပ္ခ်က္နဲ႕အတူတြဲျပီး အလြဲသံုးစားမွဳ၊ ကိုယ္က်ိဳးရွာမွုေတြကလဲ ကမၻာအႏွံ႕မွာ ေဖာင္းပြေနျပီဆိုတာေတြ၊ aid effectiveness ျဖစ္ေရးအတြက္ အန္ဂ်ီအိုေတြရဲ႕ အခန္းက႑စတာေတြ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ၊ Paris High Level Forum တုန္းက aid effectiveness ဘယ္လိုျဖစ္ေအာင္လုပ္ၾကမလဲဆိုတာကို အန္ဂ်ီအိုေခါင္းေဆာင္ၾကီးေတြနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာ donor ေတြ ဘယ္လိုဘယ္ပံု ေဆြးေႏြးၾကပံုေတြ စတဲ့ အခ်က္ေတြကို အတြင္းက်က် ျပန္လည္တုန္႕ျပန္ေရးသားတာက မိေက်ာင္းမင္းေရခင္းျပသလို “ဂလိုဘယ္လိုင္းေဇးရွင္းေခတ္ ေရာက္လာျပီ၊ အဖိုးအိုၾကီးရဲ႕ “လို႕ တိုက္ရိုက္ မေရးရံုတမယ္ အေရးအသားေတြထက္ ပိုျပီး သပ္ရပ္ လွပမယ္ထင္ပါတယ္။ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးမွု၊ ျငင္းခုန္မွဳ၊ တဦးေရးတာကို တဦးက တုန္႕ျပန္ေရးသားမွုဆိုတာ အလြန္ပဲ သင့္ျမတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တံု႕ျပန္ခ်က္မေရးခင္မွာ တဘက္သားက ဘာကို ဆိုလိုလဲဆိုတာကို ေသခ်ာနားလည္ျပီးမွ ေရးသင့္ပါတယ္။
စာေရးသားသူကလဲ ျမန္မာ့အလင္း ဦးတင္လို ပရဟိတသမားေလာက္နဲ႕ပဲ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံမွာ လိုအပ္တဲ့ humanitarian aid ေတြ အတြက္ မလံုေလာက္ႏိုင္ဘူးဆိုတာကို အမွန္အတိုင္း သိျမင္သင့္ပါတယ္။ ျခံဳငံုဆိုရရင္ေတာ့ စာေရးသားသူေရာ၊ တံု႕ျပန္သူပါ ျမန္မာျပည္က အန္ဂ်ီအိုေလာကကို အတြင္းက်က် ၀င္ေလ့လာၾကည့္သင့္ေၾကာင္းပါ။ ကိုယ္က်ိဳးရွာမွဳေတြ၊ ဆိုင္းဘုတ္တပ္ေငြရွာမွုေတြ ရွိေနႏိုင္သလို ဒီဆိုင္းဘုတ္တပ္ခြင့္ရဖို႕ သက္ဆိုင္ရာကို ဘယ္ေလာက္ ခြံ႕ရ၊ ေက်ြးရျပီး၊ တဆယ္မွာ သံုးက်ပ္ျပည္သူဆီ ေရာက္ရင္ျပီးေရာ စိတ္နဲ႕ စိတ္ဆင္းရဲ၊ ကိုယ္ဆင္းရဲခံ လုပ္ေနသူေတြလဲ အမ်ားၾကီးပါ။ အေပၚယံေလးေတြ ေရးရ၊ ေျပာရတာက သိပ္လြယ္ပါတယ္။ စပါးကေန ဆန္ျဖစ္တယ္ ဆိုသလိုေပါ့ေလ။ စပါးဘယ္လို စိုက္ရတယ္၊ ဆန္ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရတယ္ဆိုတာလဲ လက္ေတြ႕သိျပီးမွ ေရးရင္ ပိုေကာင္းပါလိမ့္မယ္။
Post a Comment