အေမရိကန္ စီးပြားေရး တေစ့တေစာင္း

ေဆာင္းပါး
ျမတ္စုိး
မဇၥိ်မသတင္း
၁၀.၂၃.၂၀၀၉

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ေႏွာင္းပုိင္းကစၿပီး အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ ရင္ဆုိင္ေနခဲ့ရတဲ့ စီးပြားေရးဆုတ္ယုတ္မႈႏွင့္ အလုပ္အကုိင္မ်ား ေလွ်ာ့ခ်မႈ ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္ အစုိးရက အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသူေတြကုိ အပတ္စဥ္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈမ်ားကုိ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ အေမရိကန္စီးပြားေရး ျပန္လည္နာလန္ထူလာမႈ မရွိေသး တာေၾကာင့္ ဒီေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈ ကာလကုိလည္း ဆက္လက္တုိးျမႇင့္ခဲ့တာ အခုဆုိရင္ ၂ ႏွစ္နီးပါးကုိ ေရာက္ရွိေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

ေလာေလာဆယ္ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနသူေတြဟာ တလၿပီးတလ၊ တရက္ၿပီးတရက္ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မႈေတြ ကုိ ရပ္ဆုိင္းျခင္းခံေနရၿပီး၊ ေအာက္တုိဘာလ တလတည္းမွာပင္ တေန႔လွ်င္ လူဦးေရ ၇ဝဝဝ ႏႈန္းနဲ႔ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနသူ ၂ဝဝ,ဝဝဝ ေက်ာ္ အစုိးရက ေထာက္ပံ့မႈ ေငြေၾကးမ်ား ရပ္ဆုိင္းျခင္း ခံေနရၿပီလုိ႔ အေမရိကန္ သတင္းမီဒီယာေတြမွာ ေရးသားေဖာ္ျပေနၾကပါတယ္။

အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနသူေတြကုိ ဆက္လက္ေထာက္ပံ့ဖုိ႔ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္မွာ အေခ်အတင္ ေဆြးေႏြးမႈ ေတြကုိလည္း ျပဳလုပ္ေနၾကတယ္။ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ အလုပ္လက္မဲ့ေၾကာင့္ ျပန္လည္နာလန္ထူလာခါစ အေျခအေနျဖစ္ေသာ အိမ္ယာေစ်းကြက္ႏွင့္ ဘ႑ာေရး၊ ေငြေၾကးဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ျပင္းထန္စြာ ထိခုိက္ လာေစႏုိင္တာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၃ လ အေတာအတြင္း အိမ္ေပါင္း ၂၅ဝ,ဝဝဝ ေက်ာ္ ဘဏ္ေတြကုိ ျပန္အပ္ခဲ့ၿပီး၊ အိမ္အလုံး ၂ဝဝ မွာ တလုံးႏႈန္း ဘဏ္ေတြဆီ ျပန္လည္အပ္ႏွံဖုိ႔ ရွိေနတယ္လုိ႔ အိမ္ယာေရာင္းဝယ္မႈကုိ ေငြေခ်းဌားေနတဲ့ ဘဏ္ေတြႏွင့္ အိမ္ယာေတြကုိ ျပန္လည္အပ္ႏွံေနမႈကုိ သုေတသန ျပဳလုပ္ေနတဲ့ လူမႈေရးအဖြဲ႔အစည္း (Neighbor Works America) က ျပင္းထန္စြာ သတိေပးေျပာဆုိေနၾကတယ္။

အိမ္ယာေစ်းကြက္ႏွင့္ ဘ႑ာေရး အက်ပ္အတည္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမယ့္ ဂယက္ဟာ အျခားက႑မ်ားကုိ ႐ုိက္ခတ္ေစျခင္းျဖင့္ စီးပြားေရး ျပန္လည္နာလန္ထူႏုိင္ေစမႈကုိ ပုိမုိရွည္ၾကာလာေစလိမ့္မယ္လုိ႔ စီးပြားေရး ပညာရွင္ေတြကလည္း သုံးသပ္ေနၾကတယ္။

လက္ရွိအေမရိကန္မွာ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ အလုပ္အကုိင္ရွားပါးမႈေတြေၾကာင့္ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ခဲ့ရသူေတြဟာ အလုပ္အကုိင္သစ္ ထပ္မံရွာေဖြဖုိ႔ အခက္အခဲျဖစ္ေနသလုိ၊ ဆက္လက္ရပ္တည္ဖုိ႔ အခက္အခဲေတြနဲ႔လည္း ရင္ဆုိင္ေနရတယ္။ အလုပ္အကုိင္ ၇.၂ သန္းေက်ာ္ဟာ ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွာ စတင္ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ စီးပြားေရး ဆုတ္ယုတ္မႈကတည္းက လုံးဝ ဆုံး႐ႈံးသြားခဲ့တယ္လုိ႔ လစဥ္ ထုတ္ျပန္တဲ့ အလုပ္သမားေရးရာဌာနရဲ႕ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလမွာ အေမရိကန္ရဲ႕ အလုပ္လက္မဲ့ ဦးေရဟာ ၇.၆ သန္းရွိရာက ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလမွာ ၁၅. ၁ သန္းေက်ာ္ထိ တုိးျမင့္လာခဲ့ၿပီး၊ အလုပ္လက္မဲ့ ႏႈန္းထားဟာ ၉.၈ ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ ေရာက္ရွိသြားခဲ့တယ္။ အေမရိကန္ စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြရဲ႕ သုံးသပ္မႈအရ အလုပ္လက္မဲ့ဦးေရဟာ ၂၀၁၀ မွာ ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ကုိ ေရာက္ရွိလာလိမ့္မယ္လုိ႔ ေဟာကိန္းထုတ္ထားၾကတယ္။ မီခ်ီကန္ျပည္နယ္ (Michigan) ဟာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွာ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း အျမင့္ဆုံး ျပည္နယ္ျဖစ္ၿပီး၊ အလုပ္လက္မဲ့ ႏႈန္းထား ၁၅.၃ ရာခုိင္ႏႈန္းရွိပါတယ္။ နီဗားဒါးျပည္နယ္ (Nevada) က ၁၃.၃ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ႐ုိ႔ဒ္ အုိင္းလန္း (Rhode Island) က ၁၃.၀ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ကယ္လီဖုိးနီးယားျပည္နယ္ (California) က ၁၂.၂ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ေတာင္ ကုိင္႐ုိလုိင္းနား ျပည္နယ္ (South Carolina) မွာ ၁၁.၆ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ေျမာက္ ကုိင္႐ုိလုိင္းနားျပည္နယ္ (North Carolina) မွာ ၁၀.၈ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ေအာ္ရဂြန္ျပည္နယ္ (Oregon) မွာ ၁၁.၅ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ဖေလာ္ရီဒါျပည္နယ္ (Florida) က ၁၁ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ကန္တပ္ကီျပည္နယ္ (Kentucky) မွာ ၁ဝ.၉ ရာခုိင္ႏႈန္း အသီးသီးရွိေနၾကၿပီး၊ ဒီျပည္နယ္ေတြမွာ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း ဆက္လက္တုိးဖုိ႔ အေျခအေနနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတယ္လုိ႔ စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉးေတြက ခန္႔မွန္းေျပာဆုိေနၾကတယ္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ၿပည္နယ္လုိက္ အလုပ္လက္မဲ့ႏွဳန္းထား အညႊန္းၿပေၿမပုံ (ပုံ-အေမရိကန္ အလုပ္သမား၀န္ၾကီးဌာန)

အေမရိကန္မွာ အလုပ္လုပ္ကုိင္ႏုိင္သူ ဦးေရဟာ ၁၅၄.၀၀၆ သန္းေက်ာ္ရွိၿပီး၊ လက္ရွိ အလုပ္လုပ္ေနသူ ဦးေရဟာ ၁၃၈.၈၆၄ သန္းေက်ာ္ရွိေၾကာင္း ယင္းလစဥ္ ထုတ္ျပန္တဲ့ အေမရိကန္ အလုပ္သမားေရးရာဌာနရဲ႕ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ တကယ္လုိ႔သာ အခ်ိန္ပုိင္း လုပ္ခဲ့ရတဲ့သူေတြ၊ အလုပ္အကုိင္သစ္ ရွာေဖြမႈရပ္တန္႔ လုိက္သူေတြကုိပါ ထည့္သြင္းၾကမယ္ဆုိရင္ အေမရိကန္မွာ စုစုေပါင္း အလုပ္လက္မဲ့ဦးေရ ၁၇ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိမွာျဖစ္ၿပီး၊ ဒါဟာ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ကတည္းက အဆုိးဝါးဆုံး အေျခအေနပဲလုိ႔လည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လထဲမွာတင္ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ေနၾကတဲ့ လူဦးေရ ၅ဝဝ,ဝဝဝ ေက်ာ္ အလုပ္အကုိင္ေတြ ရွားပါး ေနမႈေၾကာင့္ အလုပ္အကုိင္သစ္ ရွာေဖြမႈေတြ ရပ္တန္႔လုိက္ၾကတယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။

အလုပ္သမားေရးရာဌာနရဲ႕ ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အခ်က္အလက္ ကိန္းဂဏန္းမ်ား အရ လက္ရွိ အေမရိကန္ စီးပြားေရးအေျခအေနဟာ ၁၉၃ဝ ခုႏွစ္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ကမၻာ့စီးပြားေရး ဆုတ္ယုတ္မႈ ကာလကထက္ ပုိၿပီး ဆုိးဝါးေနတဲ့ လကၡဏာ ျပသေနတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၃၀ ရက္ေန႔မွာ ၿပည့္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္ ေငြစာရင္းရွင္းတမ္း ထုတ္ၿပန္ေၾကညာခ်က္ အရ အေမရိကန္အစုိးရ၏ ခန္မွန္းေျခ ရသံုးေငြစာရင္း (Budget) မွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁.၄၂ ထီြလီယံ လုိေငြ ( Deficit) ၿပခဲ့ၿပီး၊ ဒီလုိေငြၿပေနမႈဟာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ကထက္ ၃ ဆ နီးပါးကုိေရာက္ရွိလာခဲ့တယ္လုိ႔ဆုိတယ္။ ေနာက္ လာမဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ (Coming Decade) မွာ လုိေငြၿပမႈ စုစုေပါင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ၉.၁ ထီြလီယံ ကုိ ေရာက္ရွိလိမ့္ မယ္လုိ႔ အေမရိကန္အစုိးရ ဘ႑ာေရး ၀န္ၾကီးဌာန က ခန္႔မွန္းတြက္ခ်က္ ထားတယ္။

အေမရိကန္အစုိးရ၏ ခန္မွန္းေျခ ရသံုးေငြစာရင္းအညႊန္းၿပဇယား

ဒီလုိရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ေငြဘီလီယံ ရာနဲ႔ခ်ီ သုံးစြဲေနၿပီး၊ အလုပ္အကုိင္ ၃.၅ သန္း ဖန္တီးေပးမယ့္ အေမရိကန္သမၼတ အုိဘားမားရဲ႕ စီးပြားေရးက်ားကန္ေပးေနတဲ့ အစီအစဥ္အေပၚ အတုိက္အခံ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြနဲ႔ သူ႔ကုိ ဆန္႔က်င္သူေတြက ေမးခြန္းထုတ္ေနၾကတယ္။ ျပစ္တင္ေဝဖန္ေနၾကတယ္။ သမၼတ အုိဘားမားကေတာ့ ႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့တဲ့ ေငြေၾကးဆုိင္ရာ မူဝါဒ မွားယြင္းမႈေတြ၊ စစ္ပြဲ ႏွစ္ပြဲနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ တုိင္းျပည္ရဲ႕ ျပႆနာေတြကုိ တႏွစ္ထဲ၊ တၿပိဳင္ထဲ ကုသဖုိ႔ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။ ဒီျပႆနာေတြဟာ က်ေနာ္ သမၼတအျဖစ္ တာဝန္မယူခင္ကတည္းက ရင္ဆုိင္ေနရတာပါလုိ႔ ျပန္လည္ေခ်ပေျပာဆုိခဲ့တယ္။

အေမရိကန္ စီးပြားေရးရဲ႕ ၇ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ လူထု စားသုံးသူေတြရဲ႕ ေငြေၾကးသုံးစြဲမႈပမာဏေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူထု စားသုံးသူေတြဟာ အလုပ္အကုိင္ေလွ်ာ့ခ်မႈေတြ၊ ဝင္ေငြေလွ်ာ့က်မႈေတြႏွင့္ ျမင့္မားေနတဲ့ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာေတြေၾကာင့္ သုံးစြဲမႈ (Consumer spending) ေတြကုိ အားနည္းလာေစ ေနေၾကာင္း အစီရင္ခံစာထဲမွာ သတိေပးေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ အပတ္က စေတာ့ရွယ္ရာေစ်းကြက္မွာ ေဒါင္းဂ်ဳံး အညႊန္းျပကိန္းဟာ ၁၀,၀၀၀ ေက်ာ္ထိ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး၊ အေမရိကန္ ဗဟုိဘဏ္က ဘဏ္တုိးႏႈန္းမ်ားကုိလည္း ဆက္လက္ ႏွိမ့္ခ်ထားျခင္းျဖင့္ ေငြေၾကးေစ်းကြက္အတြင္း ေခ်းေငြမ်ား ဆက္လက္ထည့္သြင္းေပးျခင္းကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ထုတ္ျပန္ေၾကညာ ခဲ့သည္။ ေလာေလာဆယ္ ဘဏ္အတုိးႏႈန္းဟာ သုံညရာခုိင္ႏႈန္းနီးပါးထိသာ ရွိၿပီး၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမႈကုိ ေရွာင္ရွားႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ အေမရိကန္ ဗဟုိဘဏ္ဥကၠ႒ ဘာနန္ကီးက လႊတ္ေတာ္အတြင္း ၾကားနာစစ္ေဆးမႈမွာ သူ႔ရဲ႕ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ကုိ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခဲ့တယ္။

စီးပြားေရးပညာရွင္မ်ားက အေမရိကန္မွာ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ စီးပြားေရး ဆုတ္ယုတ္မႈ (Economic Recession) ဟာ ရပ္တန္႔သြားခဲ့ၿပီး၊ ျပန္လည္နာလန္ထူဖုိ႔ကေတာ့ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာဦးမယ္လုိ႔ သုံးသပ္ေျပာဆုိေနၾကေပမယ့္၊ ဒီလုိ စီးပြားေရးဆုတ္ယုတ္မႈ (Economic Recession) ကာလ ၿပီးဆုံးသြားၿပီ ဆုိတာကုိေတာ့ အစုိးရက တရားဝင္ အတည္ျပဳဖုိ႔ လအနည္းငယ္ လုိလိမ့္ဦးမယ္လုိ႔ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား သတင္းမီဒီယာေတြမွာ ေဆြးေႏြးေျပာဆုိေန ၾကတယ္။


(ေဆာင္းပါးရွင္ ျမတ္စုိးသည္ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ အင္ဒီယားနားတကၠသုိလ္မွ စီးပြားေရး စီမံခန္႔ခြဲအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ဘာသာရပ္ျဖင့္ မဟာဝိဇၨာဘြဲ႔ ရရွိခဲ့သည္။)