စတစ္ဂ္လစ္ရဲ႕ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္

စတစ္ဂ္လစ္ရဲ႕ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္
ေဆာင္းပါး


ရဲျမင့္ေက်ာ္
ၾကာသပေတးေန႔၊ ဒီဇင္ဘာလ 03 ရက္ 2009 ခုႏွစ္ 19 နာရီ 22 မိနစ္


ႏိုဘယ္ဆုရ စီးပြားေရးပညာရွင္ ဂ်ဳိးဇက္ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ (Joseph Stiglitz) ဒီဇင္ဘာလ ၁၄ ရက္ေန႔ ျမန္မာျပည္သြားမယ့္ သတင္းက ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုမ်ားအဖို႔ သိပ္မထူးျခားလွေပမယ့္၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးနယ္ပယ္က သူမ်ားနဲ႔ ပညာရပ္အသိုင္းအဝိုင္းအဖို႔ အေတာ္႔ကို စိတ္ဝင္စားစရာပါ။ အဓိက အေၾကာင္းက ပါေမာကၡ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ ဘယ္လိုလူလဲဆိုတာ သိေနၾကလို႔ပါပဲ။

စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ရဲ႕ စီးပြားေရးအျမင္ေတြက ျမန္မာစာဖတ္သူေတြ သိပ္မစိမ္းလွပါ။ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းရဲ႕ ဟာကြက္ေတြကို အေစာဆံုးေထာက္ျပတဲ့ သူ႔ရဲ႕ နာမည္ေက်ာ္ ‘ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းနဲ႔ ၎ကို အစာမေၾကမႈမ်ား’ (Globalization and its discontents) စာအုပ္ဆိုရင္ စာေရးဆရာ ေက်ာ္ဝင္းနဲ႔ ဦးဟန္ထြန္း (အခြန္) တို႔က အရင္မိတ္ဆက္ေပးတယ္။ ေမာင္ဝံသက ‘ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္း သဲတရွပ္ရွပ္’ ဆိုၿပီး ေရးတယ္။ လသာအမတ္ ဦးၾကည္ျမင့္က တအုပ္လံုးနီးပါး ဘာသာျပန္ပါတယ္။

တကမၻာလံုး အလုအယက္ဖတ္ၾကၿပီး၊ အာရွတကၠသိုလ္ေတြမွာ ျပ႒ာန္းထားတဲ့ စာအုပ္ကို ျမန္မာပရိသတ္နဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တဲ့ ဆရာေတြကို ေက်းဇူးတင္ရမွာပါ။ ၂ဝဝ၅ ခုႏွစ္ေလာက္က ရန္ကုန္ စာအုပ္ဆိုင္ေတြမွာ
ဒီစာအုပ္မူရင္းကို ထုတ္ေဝသူတဦးက ေကာ္ပီကူးၿပီး ေစ်းႏႈန္းခ်ဳိခ်ဳိနဲ႔ လိုက္ျဖန္႔ထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အစပိုင္း ဘယ္သူမွ စိတ္မဝင္စားလို႔ ကုန္မယ္မထင္ပါ။ ေနာက္မွ ဝယ္မယ္ၾကံေတာ့ ၿပိဳက္ကနဲကုန္သြားၿပီး
ထပ္ထပ္႐ိုက္ေနရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။


အမာခံ အားေပးၾကသူေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈသိပံၸနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈဘာသာရပ္ မူရင္းစာအုပ္သစ္တြကို သဲၾကီးမဲၾကီး ေကာ္ပီကူးဖတ္ေနတဲ့ လူငယ္ေတြပါ။ ေနာက္ Development Studies, MPA, တုိ႔က လူလတ္ပိုင္း ေက်ာင္းသားေတြ။ ေနာက္ဆံုး ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးတကၠသိုလ္ သြားသင္တဲ့ လက္ခ်ာ ဆရာဆရာမ တခ်ဳိ႕ေၾကာင့္ စစ္တပ္ဗိုလ္မႉးပိုင္းေတြအၾကား တတ္သေလာက္မွတ္သေလာက္ ဖတ္ၾကတယ္ ဆိုရပါမယ္။

ဒီလိုနဲ႔ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ကို နအဖထိပ္ပိုင္းအထိ တစြန္းတစ နားေပါက္သြားပံု ရပါတယ္။ စတစ္ဂ္လစ္ရဲ႕ ေနာက္ နာမည္ၾကီးစာအုပ္ျဖစ္တဲ့ Making Globalization Works ကိုလည္း ေက်ာ္ဝင္းက ႏွစ္အုပ္တြဲ ဘာသာျပန္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္က ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းကို ျဖတ္သန္းေနရတဲ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားက ေခါင္းေဆာင္တိုင္း ေပၚလစီမိတ္ကာတိုင္း လက္စြဲျပဳရမယ့္ စာအုပ္ပါ။

စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ဟာ အေမရိကန္သမၼတ ကလင္တန္ စီးပြားေရးအၾကံေပးအဖြဲ႔ ဥကၠ႒နဲ႔ ကမၻာ့ဘဏ္ရဲ႕ စီးပြားေရး ပညာရွင္ အၾကီးအကဲလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ကမၻာ႔ဘဏ္မွာ တာဝန္ယူေနစဥ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းနဲ႔ အရင္းေစ်းကြက္ထဲ မတိုးႏိုင္တာ၊ ဆင္းရဲတြင္းက ေဖာက္မထြက္ႏိုင္တာရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းခံ အမ်ားစုက
ကမၻာ့ဘဏ္ အေဆာက္အဦနဲ႔ မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္က ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပံုေငြအဖြဲ႔ IMF လက္ခ်က္ဆိုတာ သြားေတြ႔ပါတယ္။

IMF နဲ႔ အေနာက္အုပ္စုက ဝါရွင္တန္ သေဘာတူညီခ်က္ (Washington Consensus) ဆိုတဲ့ ေပတံနဲ႔တုိင္းၿပီးမွ ဆင္းရဲတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို ေငြေခ်းပါတယ္။ ေစ်းကြက္တံခါးဖြင့္၊ ပုဂၢလိကအသြင္ေျပာင္း၊ ႏိုင္ငံပိုင္ေတြဖ်က္ ဆိုတဲ့ ေဆးခါးၾကီးတိုက္ၿပီးမွ ကူညီမယ္ဆိုတာ အရင္းရွင္ဇာတ္သြင္းတာ၊ ႏိုင္ငံၾကီးေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားသက္သက္ ရည္ရြယ္တာ။ အထူးသျဖင္႔ ၁၉၉၇ အာရွအက်ပ္အတည္းအေပၚ IMF ကိုင္တြယ္ပံုကို ျပစ္ျပစ္ႏွစ္ႏွစ္ ေဝဖန္ခဲ့သူပါ။

စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ဟာ ဥေရာပ၊ အာရွနဲ႔ လက္တင္အေမရိက အႏွံ႔သြားေနၿပီး၊ အစိုးရ၊ လူထုနဲ႔ တကၠသိုလ္ေတြၾကားမွာ ဆူပါစတားပါ။ အေမရိကမွာထက္ အာရွမွာက ‘ေဂါ႔ဒ္’ တပါးလိုပါပဲလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ တပည့္အမ်ားအျပားက တ႐ုတ္မွာရွိေနၿပီး၊ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္ ဝန္က်ားေပါင္ကို ၾသဇာလႊမ္းထားႏိုင္သူပါ။ တ႐ုတ္စီးပြားေရး တိုးတက္မႈ ေနာက္ကြယ္မွာ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္္တို႔ တစံုတရာရွိေနတယ္ ဆိုရပါမယ္။

ပညာရွင္ေလာကမွာ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ကို လူသိမ်ားတာကလည္း သမၼတေရဂင္ ေခတ္ကတည္းက ႏွစ္ ၃ဝ ေလာက္ လႊမ္းမိုးထားတဲ့ ဂလိုဘယ္အရင္းရွင္ပံုစံကို ေတာက္ေလွ်ာက္ ေဝဖန္လာလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစ်းကြက္ေတြက သူ႔အလိုလို အလုပ္လုပ္သြားမယ္၊ အစိုးရေတြ ခပ္ေဝးေဝးေနဆိုတဲ့ အယူအဆဟာ အလံုးစံုမမွန္ဘူး ဆိုတာကို ေထာက္ျပလို႔ပါ။



ဒါကလည္း မစၥတာ ေရဂင္တို႔၊ မစၥသက္ခ်ာတို႔ေခတ္မွ ေပၚတာမဟုတ္ဘဲ၊ ေဘာဂေဗဒ ေခါင္းကိုင္ဖခင္ၾကီး အဒမ္စမစ္ကတည္းက ေရာင္းသူဝယ္သူေစ်းကြက္ထဲ အစိုးရဝင္မ႐ႈပ္နဲ႔လို႔ ဆိုၿပီးသားပါ။ ဒါကို နီယိုလစ္ဘရယ္ဝါဒ အျဖစ္နဲ႔ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းကို ျပန္တင္ျပၾကတာပါ။ စစ္ေအးနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒ အၿပိဳေၾကာင့္ ဘဝင္ျမင့္ေနတဲ့ အရင္းရွင္လက္သစ္ေတြကို ဆင္းရဲသားေတြဘက္က စတစ္ဂ္လစ္ဇ္က ဝင္ဇက္သတ္ေတာ့ အေမရိကန္နဲ႔ပဲ ျပန္ထိပ္တိုက္တိုးပါတယ္။

ေစ်းကြက္ေတြက သူ႔ဘာသာသူ အလုပ္မျဖစ္ႏိုင္ဘူး။ အစိုးရ စြက္သင့္သေလာက္ ဝင္စြက္ထိန္းေပးမွဆိုတဲ့ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္တို႔ ‘ကိန္းဝါဒီ’ ေတြရဲ႕ အဆိုက၊ အစိုးရ ဝင္လက္မလွ်ဳိရ မေနႏိုင္တဲ့ ဆိုရွယ္လစ္ ေလာင္းရိပ္မိခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံေတြအဖို႔ ခံတြင္းေတြ႔ နားေတြ႔ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လည္း စတစ္ဂ္လစ္ဇ္္ဟာ အာရွမွာ ေဂါ့ဒ္ျဖစ္သြားၿပီး၊
ျမန္မာစစ္တပ္ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းအထိ ‘ဟစ္’ ျဖစ္သြားပံုရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာ့စီးပြားေရးက စြက္ဖက္လြန္းတဲ့ အစိုးရလက္တံရွည္ ေလွ်ာ့ခ်ေရးဆိုတာလည္း မေမ႔ဖို႔ လိုပါမယ္။

၂ဝဝ၁ ခု စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ရဲ႕ ႏိုဘယ္ဆုက ေစ်းကြက္ေတြမွာ ‘မမွ်တမျပည့္ဝတဲ့ အေျခအေန အခ်က္အလက္ေတြ’ (imperfect information) ရွိေနတာကို ေဖာ္ျပလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ဓနရွိသူ မရွိသူ၊ သတင္းသိသူ မသိသူ၊ ေဖာ္စားခြင္႔ရွိသူ မရွိသူေတြအၾကား မညီမွ်မႈေတြ ရွိေနတယ္။

ႏိုင္ငံၾကီးေတြ၊ ေကာ္ပိုေရးရွင္းေတြ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြနဲ႔ ဂလိုဘယ္ေငြေၾကးကစားသူေတြက ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းကို ဘာမွန္းညာမွန္း မသိလိုက္တဲ့ ဆင္းရဲသားေတြအေပၚ ‘လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရး၊
ပုဂၢလိက အသြင္ေျပာင္းေရး၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ တံခါးဖြင့္’ စတဲ့ ေခါင္းစဥ္ ေပါင္းစံုေအာက္မွာ ေခါင္းပံုျဖတ္ေနတယ္။ ဂလိုဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းဟာ အခြင့္အေရးသမား အခ်ဳိ႕အတြက္ပဲ ျဖစ္ေနတာကို စတစ္ဂ္လစ္ဇ္က ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။

အေစာၾကီးကတည္းက ေစ်းကြက္ေနာက္ အရမ္းလိုက္တဲ့ ေရာဂါကို ဇက္သတ္ဖို႔ စတစ္ဂ္လစ္က သတိေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ဂလိုဘယ္စီးပြားေရး ၿပိဳဆင္းမႈဆီ ဦးတည္ေစမယ္လို႔ အာရွအက်ပ္အတည္း မတိုင္မီကတည္းက သတိေပးခဲ့တာပါ။ ဆင္းရဲတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ခိုင္ခိုင္မာမာ စည္းမ်ည္းဥပေဒေတြ မရွိေသးဘဲ
အတင္းေစ်းကြက္ေတြ ဖြင့္ခိုင္းတာဟာ ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းပဲလို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ အခု အေမရိကန္စီးပြားေရး ၿပိဳလဲမႈရဲ႕ အဓိကအေၾကာင္းက မ႐ိုးသားမႈေၾကာင္႔လို႔ ေျပာပါတယ္။

စတစ္ဂ္လစ္ဇ္တေယာက္ သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ ဘ႑ာေရး၊ စီးပြားေရး တာဝန္ေတြအတြက္ အေရြးမခံရေတာ့ အားလံုး အံအားသင္႔စရာ ျဖစ္သြားပါတယ္။ အိုဘားမားကို ေထာက္ခံေပးသူျဖစ္ၿပီး အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရး မူဝါဒေတြမွာ သူ႔အရိပ္ေတြ အမ်ားၾကီး ေတြ႔ရပါတယ္။ အိုဘားမားကလည္း ေခၚခ်င္ေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕လက္ရွိ
စီးပြားေရးအၾကံေပး လာရီဆမ္းမားက စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ကို မလိုလားပါ။ ကိန္းဝါဒီခ်င္း တူေပမယ့္ တဦးကိုတဦး ေလးစားေပမယ့္၊ သေဘာကြဲလြဲမႈေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ တဂူထဲ ျခေသၤ႔ႏွစ္ေကာင္ ေအာင္းမရပါ။

ေသခ်ာတာကေတာ့ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္ဟာ အေမရိကန္လူ မဟုတ္သလို အာဏာရွင္ႏိုင္ငံေတြက လြယ္လြယ္ေခၚ အသံုးခ်လို႔ရမယ့္ လူလည္း မဟုတ္ပါ။ မွန္တာ၊ ျဖစ္သင့္တာကို ပေရာဖက္ရွင္နယ္ပီပီ ဒဲ့ေျပာဒဲ့လုပ္မယ့္ လူမ်ဳိးပါ။ ျမန္မာ့မက္ခ႐ို စီးပြားေရး အေျခအေန၊ ေစ်းကြက္၊ ဘတ္ဂ်က္၊ ေၾကြးၿမီ၊ သယံဇာတက်ိန္စာ၊
စီမံခံခြဲမႈ ညံဖ်င္းတာေတြအေပၚ သူဘာေျပာမလဲ၊ ဘာေရးမလဲ။ အေမရိကန္ အစိုးရအပါအဝင္ အားလံုး ေစာင့္ၾကည့္ေနပါလိမ့္မယ္။

ခ်ီလီ၊ တ႐ုတ္၊ အင္ဒိုနီးရွားတို႔မွာ ႏိုဘယ္ဆုရ ေဘာဂေဗဒပညာရွင္ မီတန္လ္ ဖ႐ိုက္မင္၊ ပိုလန္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ကာလမွာ ဂ်က္ဖရီဆတ္ခ်္တို႔ ဝင္ခဲ့လုပ္ခဲ့၊ အၾကံေပးခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္တင္မက ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ ျမန္မာ့စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကို ေန႔ခ်င္းညခ်င္း လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ ေျပာင္းတင္ေပးႏိုင္မယ္ မဟုတ္ပါ။ ျမန္မာ့အေရးမွာ ဆူပါမင္းတို႔၊ အင္ဒီရာနာဂ်ဳံးတို႔ မရွိပါ။

သို႔ႏွင့္တိုင္ ဩစေၾတးလ်ား စီးပြားေရးပညာရွင္ ေရွာင္တာနယ္လ္ ေျပာသလို ဘယ္သူသြားသြား ဘာမွထူးမွာ မဟုတ္ ဆိုတာမ်ဳိးလည္း အဆိုးျမင္မရပါ။ စတစ္ဂ္လစ္ဇ္သြားမယ့္ ခရီးစဥ္ကို ျမန္မာ့သတင္းဆိုးေတြထဲက ရွားရွားပါးပါး သတင္းေကာင္းတခုအျဖစ္ ေမွ်ာ္လင့္ၾကည့္မိပါတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ သူလိုလူက ႐ႈပ္႐ႈပ္ေထြးေထြး ျမန္မာ့ျမင္ကြင္းအေပၚ ဘာေျပာလိမ့္၊ ေရးလိမ့္မလဲ။ ။

(မူရင္း - မစၨၽိမ)