World AIDS Day (ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန ့)
Support World AIDS Day
http://worldaidsday.org
နစ္ေနမန္း ဘေလာ့ခ္ မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္
AIDS ကိုယ္ခံစြမ္းအားက်ဆင္းေသာေရာဂါ မရရွိေစရန္အတြက္ -
- သမီးရည္းစားဘ၀တြင္ (သို ့) အေပ်ာ္အပါးလိုက္စားလွ်င္ လိင္ဆက္ဆံပါက အကာအကြယ္ပစၥည္းကို သုံးပါ။
- အိမ္ေထာင္မျပဳမီ လိုအပ္ေသာ ေဆးစစ္မွဳကို ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္စလုံးမွ က်န္းမာေရးက႑ ရွဴေထာင့္မွႀကည့္၍ အေလးထား ေဆာင္ရြက္ပါ။
- ေသြးလွဴရာတြင္ျဖစ္ေစ ေသြးသြင္းရာတြင္ ျဖစ္ေစ သန္ ့ရွင္းစိတ္ခ်ရေသာ ေဆးကိရိယာပစၥည္းမ်ားကိုသာ သုံးစြဲပါ။
- သူတစ္ပါးသုံးျပီးေသာ ေဆးထိုးအပ္မ်ားအား မွ်ေ၀သုံးစြဲျခင္းအား ေရွာင္ရွားပါ။
က်န္းမာေရး အသိပညာ ေပးရာတြင္ သတိျပဳသင့္ေသာ အခ်က္မ်ား။
(ေအာက္ေဖၚျပပါ ေရးသားခ်က္သည္ ကႏၱာရ၀တီ တိုင္း(မ္) မွ ျပန္လည္ေဖၚျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္)။
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမွာ စက္တင္ဘာ (၁၁)၊ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္က ျဖစ္သြားခဲ့တဲ့ ေလယာဥ္ အႏုၾကမ္းစီးၿပီး အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ အဲဒီအခ်ိန္တစ္၀ိုက္မွာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံက လူအမ်ားစုဟာ ေလယာဥ္ စီးရမွာကို ေၾကာက္ရြံ႕ သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီလို ျဖစ္ၿပီး သိပ္မၾကာခင္ေလးမွာ ေလယာဥ္စီးၿပီး ခရီးသြားေနက် အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးက ေလယာဥ္ မစီးေတာ့ဘဲ သူ သြားရမယ့္ ခရီးကို ကားနဲ႔ သြားဖို႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ ခရီးလမ္းမွာပဲ ကားတိုက္မႈ ျဖစ္ၿပီး သူမ ေသဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။
ေကာက္ယူထားတဲ့ ကိန္းဂဏန္း စာရင္း ဇယားေတြ အရ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမွာ ေလယာဥ္ ေၾကာင့္ ေသဆံုးရမႈက ကားေၾကာင့္ ေသဆံုးရမႈထက္ ပိုၿပီး အႏၱရာယ္ နည္းပါးတယ္လို႔ ေတြ႕ရပါတယ္။
အဲဒီေတာ့ ကိုယ့္အသက္အႏၱရာယ္ကို စိုးရိမ္တယ္ဆိုရင္ အဲဒီအမ်ိဳးသမီး ဘယ္နည္းလမ္းကို ေရြးခ်ယ္ သင့္ပါသလဲ။
ဒါေပမယ့္ လတ္တေလာ ျဖစ္ထားတဲ့ ေၾကာက္စရာ ျဖစ္ရပ္ႀကီးကို စိတ္ထဲမွာ မထားဘဲ နည္းလမ္းတက် ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာ ေျပာလို႔ လြယ္သေလာက္ လုပ္ရတာ ဘယ္ေလာက္ ခက္မယ္ဆိုတာ သိသာပါတယ္။
အဲဒီ ေၾကာက္စိတ္ရဲ႕ အေျခအျမစ္ေတြကို က်န္းမာေရး သတင္းအခ်က္အလက္ မွ်ေ၀တဲ့သူေတြ နားလည္ထားမွ အမ်ား ျပည္သူကို က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ေပးတဲ့အခါ အေၾကာက္လြန္ၿပီး အႏၱရာယ္ ပိုမ်ားတဲ့ နည္းလမ္းေတြကုိ မေရြးခ်ယ္မိၾကေအာင္ ကူညီႏိုင္ၾကမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
က်န္းမာေရး အသိပညာေပးရာမွာ စကားလံုး အသံုးအႏႈန္းေၾကာင့္ ထိခိုက္ခဲ့ဖူးတာေလးေတြ ရွိပါတယ္။
“ေအအိုင္ဒီအက္စ္သည္ ကုရာနတၳိ ေဆးမရွိ”၊ “ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ျဖစ္လွ်င္ သင္ မုခ် ေသမည္” စတဲ့ စကားလံုးေတြ သံုးခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ ေၾကာက္သင့္တာကို မေၾကာက္ဘဲ၊ မေၾကာက္သင့္တာေတြကို အေၾကာက္လြန္ ခဲ့တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။
ေၾကာက္သင့္တာက ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါပိုး ကိုယ့္ထံကုိ ၀င္ေရာက္လာႏိုင္မယ့္ အျပဳအမူေတြ။
မေၾကာက္သင့္တာက အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီပိုးနဲ႔ ေနထိုင္ၾကတဲ့သူေတြ၊ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္ေတြ။
သူတို႔က ကိုယ့္ကို အႏၱရာယ္ ေပးႏိုင္တာမွ မဟုတ္တာ။ ကိုယ့္ အျပဳအမူေတြကသာ ကိုယ့္ကို အႏၱရာယ္ ေပးႏိုင္တာ။
ဒါေပမယ့္ “ေသကို ေသမွာ၊ ကုလို႔ မရဘူး”ဆိုတဲ့ စကားက လူေတြရဲ႕ ေတြးေခၚ စဥ္းစားႏိုင္စြမ္းကို ေၾကာက္စိတ္နဲ႔ ဖုံးပစ္လိုက္တဲ့ အတြက္ ေရာဂါ ရွိသူေတြ၊ ေရာဂါပိုးနဲ႔ ေနထိုင္ေနရသူေတြကို အသက္အႏၱရာယ္ ျပဳတဲ့အထိ အျဖစ္ဆိုးေတြ ႀကံဳခဲ့ရဖူးပါတယ္။
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံရဲ႕ ၃၂ ေယာက္ေျမာက္ သမၼတျဖစ္တဲ့ ဖရန္ကလင္ရုစဗဲ့က “ကၽြနု္ပ္တို႔ရဲ႕ တစ္ခုတည္းေသာ ေၾကာက္စရာက ေၾကာက္စိတ္ပါပဲ “လို႔ ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။
လူေတြရဲ႕ အႏၱရာယ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ၾကားသိရခ်က္ေတြ အေပၚမွာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တုံ႔ျပန္မႈေတြကို သုေတသန လုပ္ရာက ရလာတဲ့ ေတြ႕ရွိခ်က္ အခ်ိဳ႕ကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္္။
(၁) ဘာေတြ ျဖစ္ႏိုင္တယ္ ဆုိတာကို ပို သိရင္ ပို ေၾကာက္တယ္။
(၂) အႏၱရာယ္က ဘာေတြ ျဖစ္မယ္ဆိုတာကို မေသခ်ာရင္ ပိုေၾကာက္တယ္။
(၃) အဲဒီ အႏၱရာယ္က ကိုယ့္ဆီမွာ ျဖစ္ႏိုင္္တယ္လို႔ ခံစားရရင္ ပိုေၾကာက္တယ္။
(၄) အမ်ားစုက အႏၱရာယ္ တစ္ခု အေၾကာင္း ၾကားရင္ အဲဒါက တျခားသူေတြမွာပဲ ျဖစ္မွာပါ၊ ငါ့မွာေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူးလို႔ ေတြးေလ့ရွိၾကတယ္။
(၅) အႏၱရာယ္က အရင္က မျဖစ္ဖူး၊ မၾကားဖူတဲ့ အႏၱရာယ္ အသစ္ ဆိုရင္ ပိုေၾကာက္တယ္။
(၆) တစ္ေနရာတည္းမွာ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္တာမ်ိဳးဆိုရင္ ပိုေၾကာက္တယ္။ ဥပမာ - တစ္ႏိုင္ငံလံုးမွာ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုးသူ အေရအတြက္က တစ္ေန႔ အေယာက္(၂၀၀၀) ရွိတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဗံုးေပါက္ကြဲမႈေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ အေရအတြက္က အေယာက္(၅၀) ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ လူေတြက ဗံုးေပါက္ကြဲမႈကို ပိုေၾကာက္ၾကပါတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုးတာက တစ္ေနရာတည္းမွာ စုၿပံဳၿပီး ျဖစ္ၾကတာ မဟုတ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ပါ။
(၇) အႏၱရာယ္က ကိုယ္က လုပ္ယူတာမ်ိဳး ဆိုရင္ သိပ္မေၾကာက္ၾကဘူး။ ဥပမာ - လိင္မႈကိစၥ အေပ်ာ္အပါးလိုက္စားရာမွာ ကြန္ဒံုး မသံုးတာမ်ိဳးလုိ႔ ေျပာရမယ္ ထင္ပါရဲ႕။
(၈) အႏၱရာယ္ကို ကိုယ္က ခ်ဳပ္ထိန္းႏိုင္စြမ္း ရွိတယ္လို႔ ယူဆရင္ သိပ္မေၾကာက္ၾကဘူး။ ဥပမာ - ေမာ္ေတာ္ဆိုင္ကယ္ကို ေခါင္းေဆာင္း မပါဘဲ စီးတာမ်ိဳးေပါ့။
(၉) ကိုယ့္ကို အႏၱရာယ္ကေန ကာကြယ္ ေပးႏိုင္မယ္၊ လိုအပ္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ေပးႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆထားတဲ့ သူေတြကို ယံုၾကည္ရင္ သိပ္မေၾကာက္ၾကဘူး။ မယံုၾကည္ရင္ ပိုေၾကာက္ၾကတယ္။ ဥပမာ- ျပည္သူ ့က်န္းမာေရးကို အမွန္တကယ္ ေဆာင္ရြက္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အစိုးရေတြေႀကာင့္ ျပည္သူေတြရဲ႕ ေၾကာက္ရြံ႕ ထိတ္လန္႔မႈက အလြန္အကၽြံ မျဖစ္ဘူး။ ၂၀၀၀ခုႏွစ္မွာ ႏြား႐ူးေရာဂါ ျဖစ္ခဲ့တုန္းက ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံက ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းခဲ့ပံုက မွန္ခဲ့တဲ့ အတြက္ လအနည္းငယ္ အတြင္းမွာပဲ ျပည္သူေတြ ေၾကာက္စိတ္ ေလ်ာ့ပါးသြားၿပီး အမဲသား ေစ်းကြက္က ပံုမွန္ ျပန္ျဖစ္ သြားခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အလားတူ ျဖစ္ရပ္ကို ဂ်ပန္ႏိုင္ငံက ကိုယ္တြယ္ ေျဖရွင္းပံု မွားခဲ့တဲ့အတြက္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ အမဲသား ေစ်းကြက္က ေတာ္ေတာ္နဲ႔ ပံုမွန္ ျပန္ျဖစ္ မလာခဲ့ဘူး။
က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အႏၱရာယ္ေတြ အေၾကာင္း ပညာေပး မွ်ေ၀တဲ့ အခါမွာ တစ္စံုတစ္ခုကို အလြန္အမင္း ေၾကာက္ရြံ႕ထိတ္လန္႔ သြားေအာင္ ေျပာမယ့္အစား သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ျပည့္ျပည့္စံုစံု ေပးၿပီး လူေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေအာင္ အကူအညီ ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုဟာ -
- ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ဘယ္ေလာက္မ်ားသလဲ
- ဘယ္လို ကာကြယ္နည္းေတြ ရွိသလဲ
- ဘယ္လို ေရြးခ်ယ္စရာေတြ ရွိသလဲ
- အႏၱရာယ္ဘယ္ေလာက္ အထိ ႀကီးႏိုင္သလဲ
စတာေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားလည္ေအာင္ အကူအညီ ေပးႏိုင္မယ္ ဆိုရင္ အမ်ားျပည္သူမွာ မိမိဘ၀အတြက္ မိမိကိုယ္တုိင္ မွန္ကန္စြာ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္စြမ္းေတြ ပိုမို တိုးျမင့္လာၿပီး က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ အျပဳအမူေတြကို ပိုမို ေဆာင္ရြက္ျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုမ်ားလာႏိုင္ပါတယ္္။
ေလာင္းရိပ္မိေသာပန္း။
ဖေဖနဲ႔ေမေမကေတာ့ အသက္သံုးဆယ္အရြယ္ေလာက္ေတြမွာ ေလာကႀကီးကေနထာ၀စဥ္ခြဲခြာသြားခဲ့ၾကတယ္။ အဲလိုအရြယ္ေတြ ေကာင္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ဆံုးပါးသြားတာဟာ မိသားစုရဲ့အေငြ႔ရႏွံ႔၊ သံေယာဇဥ္နဲ႔ ယုရမႈေလးေတြကို ရွဴရႈိက္ခံစားလို႔ မ၀ေသးတဲ့ ရင္ေသြးေလး ႏွစ္ဦးအတြက္ ေစာလြန္းပါတယ္။
ဘယ္လိုဘဲျဖစ္ျဖစ္ ရင္ေသြးေလး ညီအစ္ကိုယ္ႏွစ္ဦးဟာ အျခားမိဘမဲ့ သား/သမီးငယ္ေလးေတြလို ေလာကအလယ္မွာ မ်က္ႏွာ ငယ္ငယ္နဲ႔ ဘ၀ကိုရင္ဆိုင္ရမွာကိုကေတာ့ နားလည္လက္ခံႏိုင္စရာပါ။ ဒါေပမဲ့ ထိုညီအစ္ကိုႏွစ္ဦးရဲ့အျဖစ္က အျခားသာမန္ မိဘမဲ့ ကေလးငယ္ေလးေတြထက္ မ်က္ႏွာငယ္ခံေနရတာကိုက ရင္နာစရာ…။
ထိုညီအစ္ကို္ႏွစ္ဦးရဲ့နာမည္ကို ေမာင္ၿငိမ္းခ်မ္း(ညီ)နဲ႔ ေမာင္ဆန္းထြန္း(အစ္ကိုယ္)လို႔ တင္စား လိုက္ပါတယ္။ ေဖေဖေမေမတို႔ ဆံုးပါးတဲ့ အခ်ိန္မွာဆို ေမာင္ၿငိမ္းခ်မ္းနဲ႔ေမာင္ဆန္းထြန္းဟာ ငါးႏွစ္နဲ႔ ေျခာက္ႏွစ္သားအရြယ္ ေလာက္မွာသာ ရွိပါေသးတယ္။ မိဘေတြက အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ေအအိုင္ဒီအက္စ္နဲ႔ အတူေနထိုင္ခဲ့ၾကရတဲ့အတြက္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၁ခုႏွစ္က သူတို႔ရဲ့ေမြးရပ္ေျမျဖစ္တဲ့ ကရင္နီ(ကယား)ျပည္ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႔မွာဆံုးပါးသြားခဲ့ၾကပါတယ္။
မိဘေတြကအိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ေအအိုင္ဒီအက္စ္နဲ႔ ဆံုးပါးသြားခဲ့ၾကၿပီး က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ ေမာင္ၿငိမ္းခ်မ္းနဲ႔ေမာင္ဆန္းထြန္း တို႔မွာထိုလကၡဏာေတြနဲ႔ အတူေနထိုင္ရတဲ့အတြက္ လူမႈပတ္၀န္္းက်င္ရဲ့ခြဲျခားဆက္ဆံမႈနဲ႔ အပယ္ခံရမႈမ်ား ကိုရင္ဆိုင္ၾကရပါတယ္။ မိဘေတြဆံုးပါးသြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ အိမ္နီးနားခ်င္းရဲ့အိမ္တအိမ္မွာ ညီအစ္ကိုႏွစ္ေယာက္ ကံေကာင္းေထာက္မစြာျဖင့္ တြယ္ကပ္ေနထိုင္ခြင့္ ရရွိၿပီး လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႔ အ.ထ.က ေက်ာင္းတေက်ာင္းမွာ ပညာဆက္လက္ဆည္းဖူးခြင့္ရၾကပါတယ္။
ပထမတန္း ပညာသင္ယူေနေသာ ေမာင္ၿငိမ္းခ်မ္းဟာ တေန႔မွာေတာ့ သူ႔ရဲ့လက္မွာ အနာဖုေတြေပါက္ေနတာကို ဆရာမ ကေတြ႔ေတာ့ အျခားေက်ာင္းသားေလးေတြလဲ ေမာင္ၿငိမ္းခ်မ္းလို မျဖစ္ေစရေလေအာင္ဆိုၿပီး သူ႔ကို ေက်ာင္းဆက္တက္ခြင့္ မေပးေတာ့ဘဲ ရပ္နားခိုင္း လိုက္ပါတယ္။ "ဆရာမက ေက်ာင္းမေပးတက္ ေတာ့တဲ့အတြက္ ကေလးက ၀မ္းနည္းၿပီးငိုတယ္။ ေက်ာင္းကိုလာခြင့္ မရေတာ့ဘဲ တလအၾကာမွာ ကေလးက ဆံုးသြားရွာတယ္။"လို႔ က်န္ရစ္ေနတဲ့ အစ္ကိုျဖစ္သူ ေမာင္ဆန္းထြန္းရဲ့ ေရွ႕ေရးကို တာ၀န္ယူေပးေနတဲ့ ဆရာမ ေနခ်ည္က ေျပာျပပါတယ္။
ေမာင္ဆန္းထြန္းဟာ ယခု၂၀၀၉ ခုႏွစ္ဆိုရင္ တတၱမတန္း(၇တန္း) ပညာကို သင္ယူေနပါၿပီ။ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္နဲ႔အတူ ေနထိုင္တဲ့ပံုမေပၚေပမဲ့ မိဘတို႔မွ စြန္းထင္ထားခဲ့တဲ့ အမဲစက္ေတြေၾကာင့္ သူ႔ခမ်ာ အျခားေက်ာင္းသား/သူေလးေတြရဲ့အၾကား၊ အတိုင္းအ၀ိုင္းတခုရဲ့အၾကားမွာ သိမ္ငယ္ေနရရွာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
"+++(ေမာင္ဆန္းထြန္း) ညီေလးရဲ့အျဖစ္ကို ေတြ႔ရတာက်မ အရမ္းနာက်င္သြားတယ္။ စိတ္မေကာင္းတာကလြဲလို႔ က်မဘာမွ မလုပ္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ တကယ္တမ္းေတာ့ သူ႔ဆရာမေတြက ဒီ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ကို ဘယ္လိုကာကြယ္ႏိုင္လဲ၊ ေနာက္ၿပီး အလြယ္တကူ မကူးစက္ႏိုင္ဘူး ဆိုတာကို နားလည္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့တကယ္လက္ေတြ႔မွာ က်မတို႔ community ကဒီအရာကို လက္ခံႏိုင္စြမ္း မရွိေသးဘူး"လို႔ မိဘမဲ့ကေလးငယ္ေလးေတြကို ကူညီေထာက္မေပးေနတဲ့ ကယားျပည္နယ္ ခရစ္ယန္အသင္းေတာ္ရဲ့ အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ဆရာမ ေနခ်ည္က ရွင္းျပသြားတာပါ။
ေမာင္ၿငိမ္းခ်မ္းနဲ႔ ေမာင္ဆန္းထြန္းတို႔ရဲ့ အေဖဟာ နာမည္ႀကီးတဲ့ ရွင္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္းက မိုင္းရႈိးမွာ ေက်ာက္ေတြ သြားတူးဖူးသလို အေပ်ာ္တန္းလိင္ဆက္ဆံမႈမ်ားလဲ အေတာ္ေလး လိုက္စားခဲ့တဲ့အတြက္ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္နဲ႔အတူစတင္ ေနထိုင္ရျခင္း ျဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ လြိဳင္ေကာ္ၿမိဳ႕ရဲ့ရပ္ကြက္ ေတြထဲမွာ ေမာင္ၿငိမ္းခ်မ္းနဲ႔ေမာင္ဆန္းထြန္းတို႔လို အေျခအေနတူ၊ ဘ၀တူ သား/သမီး ငယ္ေလးေတြ ရွိေနေၾကာင္း ႏွင့္ သူတို႔ရဲ့မိဘေတြကလည္း အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္နဲ႔ ဆံုးပါးသြားခဲ့ၾကတာကို ဆရာမက ထပ္ၿပီးညြန္းျပပါတယ္။
မိႈင္းရႈိးေဒသမွာ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ တူးေဖၚေရးလုပ္ငန္းနဲ႔ ေရာင္း၀ယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား နာမည္ရွိသေလာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံနယ္အသီးသီးမွ အလုပ္လာေရာက္လုပ္ကိုင္္သူ အမ်ားစုဟာ မလံုၿခံဳတဲ့လိင္္ဆက္ဆံမႈနဲ႔ မူးရစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈေတြနဲ႔ မကင္းဘူးလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။
ကယားျပည္နယ္တြင္ ေက်းလက္က်န္းမာေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္း(RHDP) အဖြဲ႔၏ ၂၀၀၇-၂၀၀၈ စစ္တမ္းေကာက္ခ်က္အရ လူဦးေရ(၄၀၀၀) ၀န္းးက်င္၏ ၃၀ရာခိုင္ႏႈံးဟာ မႈိင္းရႈိးႏွင့္ဖားကန္႔တို႔မွာ အလုပ္သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ေနၾကၿပီး ထိုထဲမွ ၂၆ရာႏႈန္းဟာ မလံုၿခံဳတဲ့ လိင္ဆက္ဆံမႈမ်ား က်င့္သံုးၾကတာ ကိုေတြ႔ရွိရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
ထိုေသဒမ်ားမွ အလုပ္သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ၿပီး မိမိကယားျပည္နယ္သို႔ ျပန္လာအေျခခ်ေနထိုင္သူတို႔မွာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ႏွင့္အတူ ေနထိုင္ရေသာေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္အခ်ိဳ႔မွာ မိမိတို႔လြယ္ထားေသာ ကေလးမ်ားဟာ မိခင္၀မ္းထဲ ပင္ေသဆံုးသြားၾကရေသာ ကေလးငယ္မ်ားရွိသလို ေမြးကင္းစကပင္ ေသဆံုးသြားေသာကေလးမ်ားလဲ ရွိခဲ့တယ္လို႔ RHDP အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ဆရာမီရယ္က ေျပာပါတယ္။
အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ေအအိုင္ဒီအက္စ္နဲ႔အတူ ေနထိုင္သူ သံုးသိန္းေက်ာ္ရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံကို World Vision အဖြဲ႔မွ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၉၅၈ခုႏွစ္ ကတည္းက ၀င္ေရာက္ကူညီေပးလ်က္ရွိၿပီး လိင္ဆက္ဆံမႈမ်ားလံုၿခံဳမႈမရွိဟု ယူဆရတဲ့ မႈိင္းရႈိးမွာ World Vision အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္နဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ႀကိဳတင္ကာကြယ္ မႈမ်ားနဲ႔ပညာေပးေရးအစီအစဥ္ မ်ားကိုျပဳ လုပ္ေပးေနပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း မႈိင္းရႈိးသို႔ အလုပ္သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ၾကေသာ လူငယ္အမ်ားစုဟာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ကို ႀကိဳတင္ ကာကြယ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ နည္းလမ္းမ်ားအား မသိရွိၾကေသးေၾကာင္း RHDP ၏ စစ္တမ္းကဆိုပါတယ္။
မႈိင္းရႈိးသို႔ သြားေရာက္ေက်ာက္တူးခဲ့ေသာ အသက္(၂၅)ႏွစ္အရြယ္ လူငယ္တဦးက "က်ေနာ္ေဖာက္သည္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဖူးတယ္။ ကြန္ဒိုသံုးရေကာင္းမွန္း မသိဘူး။ တခ်ိဳ႕ဖာက္သည္ေတြကလည္း သူ႔ကိုယ္သူေရာဂါမရွိဘူး၊ ကြန္ဒိုသံုးစရာမလိုဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္။ က်ေနာ္လည္း ကြန္ဒိုသံုးရမွာ သိပ္အရသာ မရွိတာနဲ႔ မသံုးခ်င္တာလဲပါတယ္။ " လို႔ RHDP ကိုေျပာျပသြားပါတယ္။
ဆက္လက္ၿပီး ထိုလူငယ္က “အစားစားရွိတယ္။ ေလာပန္း(သူေဌး)ေတြ အမ်ားအားျဖင့္ သံုးၾကတဲ့အသစ္လို႔ ေခၚမွာေပါ့ ပါကင္လို႔ ေခၚၾကတယ္။ အဲဒါက ႏွစ္သိန္း(က်ပ္) ေလာက္ေပးရတယ္။ ၾကာသြားရင္ၿပီး ဒါမွမဟုတ္ အသက္ႀကီးသြားတဲ့လူေတြက ေစ်းက်သြားတယ္။ ငါးရာ(က်ပ္) အထိရွိတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆို ၾကပ္တည္းတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ အဲဒီငါးရာတန္ေတြနဲ႔ သြားေပ်ာ္ရတာ မ်ားတယ္။”
ထိုလူငယ္ေတြဟာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ကို ဂရုမစိုက္ၾကဘဲ မိမိရဲ့စိတ္အလို ဆႏၵတခုတည္းကိုသာ ဦးထိပ္ထားမိတဲ့အတြက္ “ေရာဂါကို ေငြနဲ႔၀ယ္ယူသလိုျဖစ္ေနတယ္”လို႔ RHDP အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ဆရာမီရယ္က ေကာက္ခ်က္ခ်ပါတယ္။
အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ႏွင့္ အတူေနထိုင္ေသာ လက္ရွိကေလးငယ္ေလးေတြ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းထဲ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ား ေလ်ာ့ပါးလာႏိုင္ေအာင္ ပညာေပးေရးအစီအစဥ္မ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္ေနပါေၾကာင္း ကုလသမဂၢ ကေလးမ်ား ဆိုင္ရာရံပုံေငြ (UNICEF)အဖြဲ႔တြင္ မိဘမဲ့ကေလးမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအစီအစဥ္၌ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ဖူးေသာ ဆရာမတဦးက ေျပာပါတည္။
အိတ္ခ်္အိုင္ဗီနဲ႔အတူ ေနထိုင္သူတဦးရဲ့ လက္ဖ်ားေပၚကေသြးစက္ဟာ က်မ္းျပင္ေပၚက်ေရာက္သြားတာနဲ႔ တခါထဲ သူ႔ရဲ့ဗိုင္းရပ္ပုိးေတြက စက္ကန္႔ပိုင္းအတြင္း ေသကုန္ေၾကာင္း၊ အလြယ္တကူေသြးကို ထိေတြ႔၍ မရရွိႏိုင္ေၾကာင္း၊ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ဟာ တဦးေပၚတဦး အလြယ္တကူေရာက္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္က မလံုၿခဳံတဲ့လိင္ ဆက္ဆံျခင္းနဲ႔ မူးရစ္ေဆး၀ါးသံုးစြဲမႈတို႔ကသာ အျဖစ္မ်ားတယ္လို႔ ရန္ကုန္မွ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္နဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး အထူးေလ့လာကြ်မ္းက်င္သူ ေဒါက္တာတဦးက ေျပာျပဖူးပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အျပစ္ကင္းစင္တဲ့ ေမာင္ၿငိမ္းခ်မ္းတို႔လိုရင္္ေသြးေလးေတြ မၿငိဳးႏြမ္းသြားေစဖို႔၊ အျပစ္မဲ့တဲ့ ေမာင္ဆန္းထြန္းတို႔ လိုမ်ိဳးဆက္သစ္ ေလးေတြ ေနာင္မနက္ဖန္မွာ မ်က္ႏွာငယ္ငယ္နဲ႔ ေလာကရဲ့ပါတ္၀န္္းက်င္ကို မရင္ဆိုင္ၾကရေလေအာင္ မလံုၿခဳံတဲ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ အေပ်ာ္အပါးလိုက္စားျခင္းနဲ႔ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲမႈဆိုတဲ့အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ဟာ က်ေနာ္တို႔အားလံုးကေနၿပီးမွ ႀကိဳတင္ေရွာင္ရွားသင့္၊ ေရွာင္ရွားလို႔ရတဲ့အရာေတြ ျဖစ္ပါေၾကာင္းတင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
(ေစးရယ္စိုး/ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၃၊ ၂၀၀၉)။
မွတ္ခ်က္။ ။ စာေရးသူ၏ က်င့္၀တ္အရ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံရသူအစား အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ႏွင့္ အတူ ေနထိုင္သည္ဟု သံုးႏႈံးထားပါသည္။
(ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေပးေသာ မျဖဴျဖဴသင္း အား ေလးစားစြာ မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။
http://phyuphyuthin.blogspot.com/ သို ့ သြားေရာက္၍ ဖတ္ရွဴေစလိုပါသည္)။
No comments :
Post a Comment