ေကာလိပ္ေက်ာင္းသား မီးရွႈိ႕သတ္ေသရာမွ စတဲ႔ တူနီရွားဆႏၵျပမွႈ သမၼတ ေဆာ္ဒီေျပးျပီ

 မိမိကိုယ္ကို မီးရွႈိ႕ဆႏၵျပခဲ႔တဲ႔ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသား

-ေမာကၡ ပညာေရးမဂၢဇင္း-

၁၉၈၇ ခုႏွစ္ကတည္းက တူနီရွားႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ႔တဲ႔ အသက္ ၇၄ ႏွစ္ရွိ သမၼတ Zine El Abidine Ben Ali မွာ ေက်ာင္းသားမ်ားဦးေဆာင္တဲ႔ ေထာင္ေသာင္းမ်ားစြာ ေသာ လူထုဆႏၵျပမွႈေၾကာင္႔ တိုင္းျပည္မွ ထြက္ေျပးသြားေၾကာင္း လက္ရွိၾကားျဖတ္အစိုးရ တာ၀န္ယူလိုက္သူ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္က ေသာၾကာေန႔ည အစိုးရရုပ္သံတီဗြီမွ ေၾကျငာလိုက္သည္။

သမၼတ ဘန္အလီႏွင္႔ မိသားစု လိုက္ပါလာေသာ ေလယာဥ္မွာ ေဆာ္ဒီအာေရဗီယ် ႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိျပီး၊ ေဆာ္ဒီဘုရင္က ၾကိဳဆိုခဲ႔သည္။ တူနီရွားလူထုရဲ႕ ရဲစြမ္းသတၱိေၾကာင္႔ သမၼတထြက္ရေျပးရတဲ႔ လတ္တေလာျဖစ္ရပ္ကို ၾကည့္ျပီး အျခားအာရပ္ကမၻာရွိ အာဏာရွင္မ်ားလည္း စိုးထိတ္ေနၾကေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင္႔ လက္ရွိ အလုပ္လက္မဲ႔ဆႏၵျပမွႈမ်ား တျပိဳင္ထဲ ျဖစ္ပြားေနတဲ႔ ေဂ်ာ္ဒန္ႏိုင္ငံျဖစ္ေၾကာင္း CNN သတင္းဌာနမွ ေၾကျငာခဲ႔သည္။

ယာယီၾကားျဖတ္အစိုးရတာ၀န္ ယူလိုက္သူ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ မိုဟာမက္ ဂန္ေနာခ်ီ က “သမၼတ ဘန္အလီ က သူ႔ တာ၀န္ေတြကို ဆက္လက္ မထမ္းေဆာင္ႏိုင္ဘဲ ထြက္ေျပး သြားတဲ႔အတြက္၊ အေျခခံဥပေဒ အပိုဒ္ ၅၆ အရ တူနီရွား သမၼတနိင္ငံရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာကို က်ေနာ္က ေခတၱလႊဲေျပာင္း ယူထားပါမယ္။ တူနီရွားရဲ႕ သားသမီးမ်ားကို ေတာင္းဆိုခ်င္တာက တိုင္းျပည္ လံုျခံဳေရးနဲ႔ တည္ျငိမ္ေရး ျပန္ထိန္းသိမ္းဖို႔အတြက္ ညီညြတ္မွႈနဲ႔ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ေတြ ျပသေပးဖို႔ပါပဲ” ဟု အစိုးရ ရုပ္သံကေန ေၾကျငာခဲ႔သည္။

ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ ဆနၵျပသူေတြက ဘန္အလီအစိုးရလက္ေအာက္တြင္ အဖက္ဖက္မွ ဆင္းရဲစုတ္ျပတ္ေနမွႈမ်ား၊ ျခစားမွႈ မ်ားကို ရွႈတ္ခ်ခဲ႔ၾကျပီး၊ သမၼတ ႏွႈတ္ထြက္ဖို႔ ဖိအားေပးခဲ႔ၾကသည္။ ဘန္အလီက ေသာၾကာေန႔ မနက္ပိုင္းတြင္ အစိုးရအဖြဲ႔ကို ဖ်က္သိမ္းျပီး၊ ႏိုင္ငံ႔အေရးေပၚ အေျခအေနကို ေၾကျငာခဲ႔သည္။ ေျခာက္လအတြင္း ပါလီမန္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေပးမည္ဟု ေျပာဆိုျပီးေနာက္ ဆႏၵျပသူမ်ားအား ျဖိဳခြင္းဖို႔ ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးအား အမိန္႔ ေပးခဲ႔သည္။

ေသာၾကာေန႔ တူးနစ္ျမိဳ႕ေတာ္တြင္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပသူမ်ားကို လံုျခံဳေရးမ်ားမွ တုတ္ျဖင္႔ ရိုက္ႏွက္မွႈမ်ား၊ မ်က္ရည္ယို ဗံုးမ်ားနဲ႔ ပစ္ခတ္မွႈမ်ား ျဖစ္ခဲ႔ျပီး၊ ညေန ၅နာရီမွ ယေန႔မနက္ ၇နာရီအထိ လမ္းေပၚထြက္ခြင္႔မေပးဘဲ၊ ေလဆိပ္ကို ပိတ္ထားခဲ႔သည္။

တူနီရွားႏိုင္ငံမွာ ဘန္အလီ လက္ထက္တြင္ အၾကမ္းဖက္ဆန္႔က်င္ေရး အေမရိကန္မူ၀ါဒကို ေထာက္ခံျပီး အေနာက္ လိုလားတဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ တူနီရွား ပညာေရးအဆင္႔အတန္းမွာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း တြင္ ျမင္႔မားမွႈရွိျပီး၊ ျပင္သစ္ႏွင္႔ နီးကပ္ေသာေၾကာင္႔ ၄င္းယဥ္ေက်းမွႈႏွင္႔ ဆက္ႏြယ္လ်က္ ရွိသည္။ အျခားအေရွ႕အလယ္ပိုင္း အစၥလမ္ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔မတူဘဲ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ေခါင္းေဆာင္းမပါဘဲ သြားခြင္႔ ေပးထားတဲ႔ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။

မၾကာခင္က ၀ီကီလိခ္မွ ဖြင္႔ခ်တဲ႔ အေမရိကန္သံရံုး လွ်ဳိ႕၀ွက္ေကဘယ္မ်ားတြင္ တူနီရွား အစိုးရရဲ႕ ေဆြမ်ဳိးေကာင္းစားေရးလုပ္ေဆာင္မွႈ အရမ္းၾကီးေနေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ႔သည္။ ၂၀၀၉ တြင္ သမၼတဘန္အလီရဲ႕ သားမက္ေတာ္သူ မိုဟာမက္ ဆာခါ က အေမရိကန္သံအမတ္ကို ညစာေကြ်းရာ အိုက္စကရင္ႏွင္႔ ေကာ္ဖီကိတ္မုန္႔ကို ျပင္သစ္ကမ္းေျချမိဳ႕ Sait Tropez မွ ေလယာဥ္ျဖင္႔ သူ႔ေရွ႕တြင္ ခ်က္ခ်င္းလွမ္းမွာေၾကာင္း သံအမတ္က အစီရင္ခံထားသည္။

ျပီးခဲ႔တဲ႔ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ အလုပ္လက္မဲ႔ ဘြဲ႔ရျပီးစ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားေလးရဲ႕ သစ္သီးတြန္းလွည္းကို ရဲက သိမ္းလိုက္ျပီးေနာက္၊ ထိုေက်ာင္းသားေလးမွ သူ႔ကိုယ္သူ မီးရွႈိ႕သတ္ေသသြားျခင္းကို မခံမရပ္ႏိုင္ ျဖစ္ရာက ဆႏၵျပမွႈမ်ား စတင္ခဲ႔ျခင္း ျဖစ္သည္။ ကုန္ေစ်းႏွႈန္း က်ဆင္းေရး၊ ျခစားမွႈ တိုက္ဖ်က္ေရး၊ အလုပ္လက္မဲ႔ ေျဖရွင္းေရးနဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရးမ်ားကုိပါ ေတာင္းဆိုလာျပီး တူနီရွားတြင္ လူထုဆႏၵျပလွႈိင္းလံုး ၾကီး ျဖစ္ခဲ႔သည္။

တူနီရွားတြင္ တကၠသိုလ္ေကာလိပ္ဘြဲ႔ရမ်ားမွာ အလုပ္ လက္မဲ႔မ်ား ျဖစ္ေနသည္။ ဆႏၵျပပြဲကို ေက်ာင္းသား ၄၀ ဦးမွ ဦးေဆာင္ခဲ႔ျပီး၊ တကၠသိုလ္ ဆရာမ်ားမွ ေက်ာင္း သား အမ်ားအျပား ပါ၀င္ဖို႔ တြန္းေပးခဲ႔ၾကသည္။ ေသဆံုးသူ ၂၁ ဦးရွိျပီး ဒဏ္ရာရာသူ အမ်ားအျပားရွိခဲ႔သည္။

သတင္း CNN & The News York Time