လူငယ္ေတြကို ဖတ္ေစခ်င္တဲ့စာအုပ္ထဲမွာ
ေပါလ္ကေနဒီ( Paul Kennedy)ေရးတဲ့ ‘’
အင္အားၾကီးနိင္ငံေတြရဲ ့ ေအာင္ျမင္မႈနဲ ့က်ဆံုးမႈ ( Rise and Fall of Great Powers) ‘’ ပါတယ္။
စာေရးသူဟာဟားဗစ္တကၠသိုလ္က ပါေမာကၡၾကီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာအုပ္က ၈၇ ခုနစ္က ကတည္းကလို
့သိရတယ္။က်ေနာ္ဖတ္ျဖစ္တာကေတာ့ ၉၆ ခုနစ္ေလာက္မွာဖတ္ျဖစ္တာပါ။ ေတာထဲမွာဖတ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။
ရာဇ၀င္သမိုင္းတေလ်ာက္မွာ အင္အားၾကီးေတြျဖစ္ခဲ့တဲ့နိင္ငံေတြ ကို သကၠရာဇ္ ၁၅၀၀ ကေန
၁၉၈၀ အထိ သူေရးထားခဲ့တာ။သုေတသနျပဳထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ေရာမအင္ပါယာ၊ မြန္ဂိုအင္ပါယာ (
အခုမြန္ဂိုးလီးယား) ၊ ေအာ္တိုမန္ အင္ပါယာ ( တူရကီ) ၊ ျဗိတိအင္ပါယာ၊ ဆိုဗီယက္ နဲ
့အေမရိကန္ အင္ပါယာ ေတြကို စနစ္တက်သုေတသနျပဳထားတဲ့အတြက္အလြန္အက်ိဳးရိွတယ္။
နိင္ငံေတာ္တခုဟာ ဘာေၾကာင့္တိုးတက္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ က်ဆံုးပ်က္ဆီးသြားတယ္ဆိုတာ ကို
မျငင္းနိင္တဲ့အေထာက္ထားေတြ နဲ ့ေဆြးေႏြးထားတယ္။ ၁၉၈၈ ခုနစ္ဇြန္လ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈတံုးက ကဗ်ာ
တပုဒ္လာရြတ္သြားတဲ့ ရဟန္းပ်ိဳ တပါး ရြတ္ခဲ့တဲ့ အေဖ ဆိုတဲ့ ကဗ်ာလိုပဲ
အာရွ၊က်ားနဲ ့နဂါးေတြၾကားမွာ
က်ဴပ္တို
့နိင္ငံဟာ တီေကာင္ မွ
လားလားမျဖစ္ခဲ့ပါဘူး
ဆိုသလိုပဲ။ သူေျပာတာေသြးထြက္ေအာင္မွန္တယ္။ သို ့ေသာ္တီေကာင္နိင္ငံျဖစ္ေစ၊ နဂါး
နိင္ငံေတာ္ၾကီးျဖစ္ေစ၊ တခုအတက္အက် ျဖစ္ရတဲ့တရား က အတူတူျဖစ္တဲ့အတြက္ ကို
ေလ့လာနိင္တာျဖစ္တဲ့အတြက္ ဒီစာအုပ္က အက်ိဳးထူးေပးပါလိမ့္မယ္။
ဒီစာအုပ္ကိုေရးတဲ့ ၁၉၈၀ ၀န္းက်င္ေလာက္ကတည္းက
ကေနဒီဟာ တရုပ္ျပည္ဟာ တက္လာနိင္တာကို
ေဟာကိန္းထုတ္ထားပါတယ္။ ဂ်ပန္၊ ဥေရာပသမဂတို ့ဟာလည္း တက္လာနိင္တဲ့
အလားအလာေကာင္းေတြရိွတယ္ဆိုတာေဆြးေႏြးထားတယ္။
ကေနဒီက ေဆြးေႏြးခ်က္ အင္အားၾကီးနိင္ငံ
လို ့သတ္မွတ္ရတာက တျခားနိင္ငံေတြထက္ကိုသာလြန္ေနလို ့အင္အားၾကီးလို ့ေခၚတာ။ ဒီလိုျဖစ္ဖို ့အတြက္ သံယာဇတနဲ့လူသားအရင္းျမစ္၊
ေနာက္ ၾကာရည္တည္တန္ ့ခိုင္မာေနတဲ့စီးပြားေရးေနာက္ခံ၊ စစ္အင္အား ေတြ
ေတာင့္တင္းခိုင္မာလာလို ့ပဲျဖစ္တယ္။ က်ဆံုးသြားရတာကေတာ့ သူတို ့ရွိတဲ့အင္အားထက္
လံုျခံဳေရးျခိမ္းေျခာက္မႈ ကပိုမ်ားလာတဲ့အခါမွာက်ဆံုးသြားရတာျဖစ္တယ္လို ့ ဆိုတယ္။
ဒါက သူရဲ ့့ သီအိုရီျဖစ္လာတယ္။ ကမၻာ့နိင္ငံေရး ေက်ာင္းေတာ္ၾကီးမွာသူရဲ
့သီအိုရီဟာထင္ရွားတဲ့သီအိုရီျဖစ္လာေတာ့တယ္။
ျမန္မာ ျပည္လို
က်ဆံုးေနတဲ့နိင္ငံေတြ မွာေတာ့ နိင္ငံေတာ္ကေရာ၊လူေတြကပါ ဘာကိုပိုလိုျခင္တာလဲ
သူတို ့ဟာလက္နက္ေတြကိုပိုလိုျခင္သလား၊ အစားေသာက္ေတြကိုပိုလိုျခင္တာလား၊
ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈေတြလား၊ ျပည္တြင္းစစ္လားဆိုတာကို ကို္ယ္ဖါသာကိုယ္ေမးရမယ္လို
့ဆိုတယ္။ သူတို ့လိုခ်င္တဲ့အရာေတြက သူတို
့တက္မယ္၊ က်မယ္ဆိုတာကို ျပသေနတယ္လို ့ဆိုတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္သက္ဇိုးရွည္ေနတဲ့နိင္ငံေတြဟာ
က်ဆံုးရေလ့ရိွတယ္လို ့သူေထာက္ျပတယ္။ အင္အားျပိဳင္ေနတဲ့နိင္ငံေတြရဲ ့ ျပသနာေတြဟာ
တသမတ္ထဲျဖစ္မေနၾကဘူး။ စီးပြားေရး၊နည္းပညာ၊ စည္းလံုးမႈေတြက တခုနဲ
့တခုကြာျခားမႈေတြရိွေနၾကတယ္။လူအဖြဲ ့စည္းတခုနဲ ့တခု ကြားျခားမႈေတြျဖစ္ေနၾကတယ္လို
့ေထာက္ျပတယ္။
ေခတ္သစ္သမိုင္း မွာ တရုပ္နိင္ငံမင္မင္းဆက္၊ မူစလင္ကမၻာရဲ ့ အေျခအေနေတြကို
ေဆြးေႏြးတင္ျပထားတယ္။ အဂၤလန္နိင္ငံ က ၁၆၈၈ ကေန ၁၈၁၅
ခုနစ္အတြင္းျဖစ္ခဲ့တဲ့စစ္ပြဲေတြမွာ၀င္ေငြရဲ ့ သံုးပံုတပံုကပိုိုသုံးစြဲခဲ့တယ္။ ဒီစစ္ကနပိုလီယံနဲ
့တျခိမ္းျခိမ္းတိုက္ခဲ့ရတာေတြ၊ ေငြကေခ်းလုိရေနခဲ့ေသးတယ္။
ရလဒ္ကျပင္သစ္ကိုအနိင္ရခဲ့တယ္။ ၁၉ရာစုမွာေတာ့
အဂၤလန္မွာစက္မႈေတာ္လွန္ေရးျဖစ္လာတယ္။ ( စက္မႈထြန္းကားလာတာကိုေျပာတာ။)
ဒီေတာ့ဂ်ီဒီပီ ျမင့္တက္လာတယ္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ပြဲၾကီးကျဗိတိန္ကို
အင္အားၾကီးနိင္ငံအျဖစ္ကေနက်ဆင္းသြားေစတယ္။
ယ္။
အေမရိကန္ ျပည္တြင္းစစ္ကေန ၂၀ ရာစု တ၀က္ေလာက္ေတာ့ အေမရိကန္ ဟာလယ္ယာေျမကေန
အက်ိဳးအျမတ္အမ်ားဆံုးရေနခဲ့တယ္။ ထုတ္လႈပ္မႈအားေကာင္း၊ သံယာဇတၾကြယ္၀၊
နည္းပညာသာလြန္၊ ေငြေၾကးစီးဆင္းမႈသိပ္မ်ားေနတယ္။ လံုျခံဳေရးျပသနာကဘာဆိုဘာမွမရိွခဲ့ဘူး။ ေငြကကုန္စရာမရိွျဖစ္ေနတယ္။ ၁၈၆၇ ကေန ၁၉၁၄ အထိက
ကုန္သြယ္ေရးပိုေငြ ၇ ဆအထိျပခဲ့တယ္။ ၁၉၄၅ ခုနစ္မွာ အေမရိကန္စီးပြားေရးဟာ
အထြတ္အထိပ္ေရာက္ေနတယ္။ ထုတ္ကုန္အစြမ္းကုန္ျမင့္မားေနတယ္။
ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းမွာထုတ္လုပ္နိင္တဲ့တခုတည္းေသာနိင္ငံျဖစ္ေနတယ္။ ၁၉၈၀ မွာ
ပိုကုန္ေတြက်ဆင္းလာတယ္။ အဲ့ဒီကတည္းက အၾကီးမားဆံုးျမီွးရွင္နိင္ငံကေန
အၾကီးမားဆံုးေသာေၾကြးထူနိင္ငံျဖစ္လာေနတယ္။ ဒါက ၾသဇာက်ဆင္းေတာ့မယ္လို ့ကေနဒီက
ေဟာကိန္းထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ ဆိုဗီယက္ယူနီယံက်ဆံုးမယ္လို
့လည္းသူေဟာကိန္းထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ သူစာအုပ္ထုတ္ျပီးႏွစ္အနည္းငယ္မွာပဲ ဆိုဗီယက္က
ျပိဳက်ခဲ့တယ္။
သူစာအုပ္ရဲ ့အဓိကအႏွစ္ခ်ဳပ္ကေတာ့
ျမန္မာ ျပည္လို က်ဆံုးေနတဲ့နိင္ငံေတြ မွာေတာ့
နိင္ငံေတာ္ကေရာ၊လူေတြကပါ ဘာကိုပိုလိုျခင္တာလဲ သူတို ့ဟာလက္နက္ေတြကိုပိုလိုျခင္သလား၊
အစားေသာက္ေတြကိုပိုလိုျခင္တာလား၊ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈေတြလား၊
ျပည္တြင္းစစ္လားဆိုတာကို ကို္ယ္ဖါသာကိုယ္ေမးရမယ္လို ့ဆိုတယ္။ သူတို
့လိုခ်င္တဲ့အရာေတြက သူတို ့တက္မယ္၊
က်မယ္ဆိုတာကို ျပသေနတယ္လို ့ဆိုတယ္။ ျပည္တြင္းစစ္သက္ဇိုးရွည္ေနတဲ့နိင္ငံေတြဟာ
က်ဆံုးရေလ့ရိွတယ္လို ့သူေထာက္ျပတယ္။ အင္အားျပိဳင္ေနတဲ့နိင္ငံေတြရဲ ့ ျပသနာေတြဟာ
တသမတ္ထဲျဖစ္မေနၾကဘူး။ စီးပြားေရး၊နည္းပညာ၊ စည္းလံုးမႈေတြက တခုနဲ
့တခုကြာျခားမႈေတြရိွေနၾကတယ္။လူအဖြဲ ့စည္းတခုနဲ ့တခု ကြားျခားမႈေတြျဖစ္ေနၾကတယ္လို
့ေထာက္ျပတယ္။ လူအဖြဲ
့အစည္းေတြအတြင္းအတက္အက်ျဖစ္မႈေတြကို အေသးစိတ္ ေဆြးေႏြးတင္ျပထားတယ္။ အင္အားၾကီးနိင္ငံေတြတက္ရတဲ့အေၾကာင္းကေတာ့စီးပြားေရးေကာင္း၊
စစ္နည္းရင္တက္ခဲ့ၾကတာျဖစ္ျပီး။ က်ဆံုးရတာေတာ့စစ္ပြဲေတြၾကာရွည္မႈက
က်ဆံုးမႈကိုဦးတည္ေနတယ္ဆိုတာကို ေထာက္ျပထားတယ္။ စာအုပ္က စာမ်က္နာ ၆၀၀
နီးပါးရိွျပီ။ ျမန္မာလိုဘာသာျပန္တာမရိွေသးပါ။
မိုးသီး
2 comments :
ကိုမိုးသီး ဘာသာျပန္ျပီး
ပညာဒါန ျပဳေပးရင္ ေကာင္းမွာ ေပါ့ေနာ္
I tried it once. But it's too hard for me to read even though I think my English level is above average.I think it's not possible for most of the youths to read unless somebody translate it for them. I will try it again though. Thanks!
Post a Comment