ဗိုုလ္ခ်ဳပ္ေ၀ လြင္ ေျမသိမ္းမႈ

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္သိမ္းဆည္းေသာ ေျမယာအမႈ
=============================

ေနျပည္ေတာ္

ဒကၡိဏသီရိၿမိဳ႕နယ္ ၊ ဂူႏွစ္လံုးဆယ္စု အုပ္စု
ကိုင္းပေလြးကြင္းအမွတ္ (၁) အတြင္းရွိ
လယ္သမား (၁၈) ဦးထံမွ
လယ္ေျမ ႏွင့္ ယာေျမမ်ား သိမ္းဆည္းမႈ
သံုးသပ္တင္ျပျခင္း
မတူကြဲျပားျခင္း ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီ
မာတိကာ
အခန္း (၁) နိဒါန္း
အခန္း (၂) လယ္သမား တစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ထြက္ဆိုခ်က္
အခန္း (၃) ဓာတ္ပံုမွတ္တမ္း
အခန္း (၄) သံုးသပ္တင္ျပျခင္း

အခန္း (၁)
နိဒါန္း

ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္သည္ ၎အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အား တာ၀န္ယူေဆာင္ရြက္သည့္ အခ်ိန္မွစ၍ ေျမယာသိမ္းဆည္းမႈ ျပႆနာမ်ားမရွိဟု ေျပာဆိုထားခဲ့ေသာ္လည္း ေနျပည္ေတာ္ ႏွင့္ အနီး တ၀ိုက္ရွိ လယ္ယာေျမ သိမ္းဆည္းမႈ ျပႆနာမ်ားသည္ ေနျပည္ေတာ္ၿမိဳ႕သစ္တည္ စီမံကိန္း ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရသစ္ အကူး အေျပာင္းတြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေျမလြတ္ေျမလမ္မ်ားစြာ ရွိေနသည္ မွန္ေသာ္လည္း ထုိေျမလြတ္ေျမလပ္မ်ားတြင္ ႏိုင္ငံသားမ်ားမွာ မိမိတို႔၏ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္လွ်က္ရွိၾကၿပီး ဌာနဆိုင္ရာမ်ား၏ အသိအမွတ္ျပဳေပးျခင္း မခံရသည့္အခါ မလိုအပ္ေသာ ျပႆနာမ်ား ေပၚေပါက္လာသည္ကိုလည္း ေတြ႕ရွိ ရေပသည္။ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္ၾကသူမ်ား၏ အားနည္းခ်က္အေနျဖင့္ မိမိတို႔လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္လွ်က္ရွိေသာ စိုက္ပ်ိဳးေျမမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္မွ အသိအမွတ္ျပဳေပးေရး ေဆာင္ရြက္ၾကျခင္း မရွိသလို ဌာနဆိုင္ရာ ၀န္မ်ားက လည္း မိမိတို႔၏ လာဘ္လာဘကို ေမွ်ာ္ကိုး၍ လက္ငုတ္စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္လွ်က္ရွိသည့္ ေတာင္သူလယ္သမား မ်ား၏ အက်ိဳးကိုလ်စ္လွ်ဴရႈကာ ေဆာင္ရြက္ၾကျခင္းေၾကာင့္လည္း ျပႆနာမ်ား ေပၚေပါက္လွ်က္ရွိသည္ကို ေတြ႕ရွိရပါသည္။
ယခုတင္ျပမည့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား၏ ျဖစ္စဥ္သည္ ဂ်ပန္ေျပးၿပီးသည့္ ေနာက္တစ္ႏွစ္တြင္ စတင္ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကၿပီး ဘိုးဘြားလုပ္ငုတ္ လယ္ႏွင့္ ယာေျမမ်ား ျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရွိၾကရမည္ျဖစ္သည္။

အခန္း (၂)
လယ္သမားမ်ား၏ ထြက္ဆိုခ်က္
ဦးကုလား (ခ) ဦးစိုးျမင့္ေအာင္

မန္က်ီးကုန္းရြာ ဇာတိ။ ယာက (၁၅)ဧက ၊ လယ္က (၃.၆၈)ဧက ရွိပါတယ္။ ဘိုးဘြားပိုင္လယ္ေတြပါ။ အေဖေျပာဖူး တာေတာ့ ဂ်ပန္ေျပးၿပီး ေနာက္တစ္ႏွစ္ ေတာတိုးၿပီး လုပ္ကိုင္ ခဲ့ၾကတာပါ။ ႏွမ္း ၊ စပါး ၊ ႀကံ ၊ မတ္ပဲ အဓိက စိုက္တယ္။ ႀကံက စီမံကိန္းနဲ႔ စိုက္ရတာ။ တပ္မ (၄၁၁) စီမံကိန္းနဲ႔ စိုက္ခိုင္းတာ။ သူတို႔ကို ကတၱားခ် ေပးရတယ္။ စပါးဆိုလည္း ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဒိုင္ခ်ေပးရပါတယ္။
လယ္ေျမေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဒိုင္ခ်တဲ့ေျပစာေတြ ရွိတယ္။ လုပ္စားပိုင္ခြင့္ေတြလည္း ရွိတယ္။ ယာေျမ အတြက္ကေတာ့ စီမံကိန္း ႀကံစိုက္ေပးရတာမ်ိဳးရွိတယ္။ မိဘလက္ထဲကေန လႊဲေျပာင္းၿပီး လုပ္ကိုင္လာတာ အႏွစ္ (၂၀)ေက်ာ္သြားၿပီ။ ညီကိုေမာင္ႏွမ (၅)ေယာက္ရွိတယ္။ အမေတြ လာမလုပ္ဘူး။ အမေတြကို တျခား အေမြအႏွစ္ေပးတယ္။ ညီကိုႏွစ္ေယာက္ပဲ ဒီလယ္ယာေတြကို လုပ္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ဘာမွ အခက္အခဲ မွ မရွိဘူး။ ဒီလယ္ေျမေတြ သိမ္းေတာ့မွပဲ အခက္အခဲဆိုတာ ျဖစ္လာတာ။
၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္၀ါရီလထဲမွာ စသိမ္းတယ္။ ေတာအုပ္ႀကီး ဦးသိန္းဟန္ကေနၿပီးေတာ့မွ ေနျပည္ေတာ္ တုိင္းမွဴးအကြက္ဆိုၿပီး လာေျပာၿပီးသိမ္းတာ။ ေနျပည္ေတာ္ တိုင္းမွဴးက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေ၀လြင္။ ေၾကာက္ေတာ့ ဘာမွျပန္မေျပာရဲဘူး။ ဦးသိန္းဟန္က ေျပာေသးတယ္။ မင္းတို႔ကို ေထာင္ခ်ပစ္လုိ႔ရတယ္။ မင္းတို႔တဲေတြဖ်က္။ မဖ်က္ရင္ မီးရိႈ႕ပစ္မယ္လုိ႔ ဦးသိန္းဟန္ကပဲ ေျပာတယ္။ တိုက္ရိုက္လာေျပာတာပါ။ အဲဒီ တုန္းက ေတာထဲတဲမွာ ေနတာပါ။ မိုးတြင္းမွာပဲ ဘာမွလုပ္မစားရေတာ့ဘူး။ စိုက္ၿပီးသားပဲခင္းေတြကို နင္းေျခ ဖ်က္ၿပီး စိန္တစ္လံုး သရက္ေတြ လာစိုက္တယ္။ တားလုိ႔မရေတာ့ မတားေတာ့ဘူး။
ဗိုခ်ဳပ္ ေ၀လြင္လာပါေသးတယ္။ ေတာင္သူေတြနဲ႔ ထိပ္တိုက္ေတြ႕တယ္။ သူကေျပာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ဒါေတြ သစ္ေတာဆီက အျပတ္၀ယ္ၿပီးသားလုိ႔ ေျပာတယ္။ လယ္ေျမေလးေတြ အတြက္ကေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ကို ကၽြန္ေတာ္ အစိုးရသတ္မွတ္တဲ့အတိုင္း ေပးမယ္လုိ႔ေျပာတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔အကြက္ေတြ ဘယ္လုိလုပ္ေပးမွာလဲလုိ႔ ေမးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ လုပ္စားစရာ မရွိဘူး လုိ႔ ေျပာျပတယ္။ ၿပီးမွ ေကာင္းသလုိၾကည့္စီစဥ္ေပးပါ့မယ္တဲ့။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ဦးသိန္းဟန္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ အေရွ႕မွာ ခင္ဗ်ားတို႔ကို အကြက္ဖိုးေပးမွာ မပါဘူး။ စကားထဲ ထည့္မေျပာနဲ႔လုိ႔ ေျပာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အကြက္လည္းရွိေနတယ္။ ပိုင္ရွင္ေတြလည္း ရွိေနတာ ေျပာမွာပဲလုိ႔ ေျပာလုိက္တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္က ေတာအုပ္ႀကီးတို႔ ဗိုလ္မွဴးႀကီး ေမာင္ေမာင္ကိုတို႔နဲ႔ အဆင္ေျပေအာင္ ညွိပါလုိ႔ ေျပာၿပီး ေရွာင္ထြက္သြားတယ္။ အဲဒီႏွစ္ကတည္းက မစိုက္ရေတာ့တာ အခုဆို(၃)ႏွစ္ရွိၿပီ။ လယ္ကေတာ့ မလုပ္ရတာတစ္ႏွစ္ပဲ ရွိေသးတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ တင္ျပတိုင္ၾကားတာေတြ ရွိပါတယ္။ သမၼတဆီကို ပထဆံုးတိုင္တယ္။ ဘာမွ ထူးျခားမႈ မရွိပါဘူး။ ILO အဖြဲ႕က အကူအညီလာေပးဖူးတယ္။ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြက အကူအညီမေပးပါဘူး။ ကိုယ့္ဟာကို စာတိုက္ကေန တိုင္ရတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြကို လႊတ္ေတာ္အမတ္ ဦးႏိုင္ငံလင္းဆီကို သြားေျပာ ဖူးတယ္။ NLD ပါတီက စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ဆင္းေပးမယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ တင္ျပေပးပါမယ္လုိ႔ လည္းေျပာတယ္။ လႊတ္ေတာ္မွာ တင္ျပတာမ်ိဳးမၾကားမိဘူး။
၂၀၁၂ခုႏွစ္ထဲမွာမွ လယ္ေ၀း (ဒကၡိဏသီရိ) ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးရံုးကိုေခၚတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔လယ္ ေတြ ယာေတြကေန ဖယ္ေပးရမယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ကို ေလ်ာ္ေၾကးနစ္နာေၾကးေပးတာမဟုတ္ဘူး။ သနားလုိ႔ မုန္႔ဖိုးေပးတာ။ ေငြယူလည္း ဆံုးမွာပဲ။ ေငြမယူလည္း ဆံုးမွာပဲတဲ့။ လယ္တန္ေၾကး ယာတန္ေၾကး ေပးတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ မွတ္ထားတဲ့။ ဗိုလ္မွဴးေတြထဲမွာ ဘယ္ဗိုလ္မွဴးမွ ေငြေပးတာမ်ိဳး မရွိဘူးတဲ့။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မွဴး ေ၀လြင္ၿဖိဳးက အဲဒီအတုိင္းပဲ ေျပာတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔အကြက္ေတြကေန တန္ရာတန္ေၾကး မဟုတ္ရင္ မဖယ္ေပးႏိုင္ဘူးလုိ႔။ ကိုယ့္လယ္ ကိုယ့္ေျမပဲ ျပန္လုပ္ခ်င္တယ္လုိ႔ ေျပာလိုက္တယ္။
စစ္သားေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္တဲကို ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လထဲမွာ ဖ်က္စီးသြားပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တဲကို ေတာ့ မီးရိႈ႕မသြားဘူး။ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ အကြက္ခ်င္းစပ္ရပ္က ဦးစိမ္းတဲကိုေတာ့ ရိႈ႕သြားတယ္။
လယ္ေတြယာေတြ လုပ္ေနတုန္းကေတာ့ စီးပြားေရး ေခ်ာင္လည္တာေပါ့။ တစ္ႏွစ္ကို စပါး(၄၀၀)ေက်ာ္ ေလာက္ ထည့္ရတယ္။ ပဲဆိုလည္း ဆီ၀မ္းစာ တစ္ႏွစ္စာကို ေလာက္ငရံုမကဘူး။ ေရာင္းစားရေသးတယ္။ သားသမီး (၄)ေယာက္ရွိပါတယ္။ လယ္ယာထဲက ထြက္တဲ့ပိုက္ဆံနဲ႔ပဲ ကေလးေတြကို ေက်ာင္းထားေပးႏိုင္ခဲ့ တယ္။ ဆယ္တန္းေတြ ၊ တကၠသိုလ္ေတြ ေရာက္ေအာင္ ေက်ာင္းထားေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။
အခု ငယ္တဲ့ သားေလး ႏွစ္ေယာက္ၾကမွ ေက်ာင္းထုတ္ထားရတယ္။ ၈ တန္း တစ္ေယာက္ ၊ ၇ တန္း တစ္ေယာက္ ထုတ္ထားရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္လည္း အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သြားတယ္။ အကြက္မသိမ္းခင္က ကၽြဲဆယ္ေကာင္ရွိတယ္။ အခုကၽြဲေလး (၂)ေကာင္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ အသိမ္းခံရတဲ့အထဲမွာပဲ ေန႔စားျပန္ လုပ္မယ္ဆိုေတာ့လည္း အကြက္ရွင္ေတြ မဆင္းရဘူးဆိုလို႔ မဆင္းရပါဘူး။
အတိအက်ေတာ့ မေျပာတတ္ဘူး။ အခုဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္က ယုပန္းၿမိဳင္ကုမၸဏီကို လႊဲထားတယ္လုိ႔ ၾကားတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ လုပ္စဥ္အခါကလည္း သူ႕နာမည္နဲ႔ မဟုတ္ဘူး။ သူ႕မိန္းမ ေဒၚေဆြေဆြဦး နာမည္နဲ႔ပဲ လုပ္တယ္။ ေဒၚေဆြေဆြဦး ပုဂၢလိက ကၽြန္းစိုက္ခင္းဆိုၿပီး ဆိုင္းဘုတ္ေထာင္ပါေသးတယ္။ ေနာက္မွ အဲဒါႀကီးကို သူတို႔ျဖဳတ္ပစ္တာပါ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ လယ္ေတြယာေတြထဲမွာ အခုလည္း ပဲစိုက္၊ စပါးစိုက္ အဲဒါပဲ လုပ္ေနတယ္။ အခုေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ရဲ႕လူေတြ ရွိေနပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့မိုးတြင္းက ဦးျမင့္ေ၀တဲ့ (အရာခံဗိုလ္)လုိ႔ေျပာတာပဲ။ လက္ရွိ ၿခံေစာင့္ရွိေနတဲ့သူေတြေတာ့ မသိေတာ့ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ၀င္ခြင့္မွမျပဳေတာ့ဘဲ။ ဧက (၁၀၀)လံုးကို သံစူးႀကိဳးေတြ ပိတ္ကာထားတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္အသိမ္းခံခ်င္ပါ့မလဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မိသားစု ဒါေလးပဲ ရွိတာကို။ အခုလည္း ကိုယ့္လယ္ ကိုယ့္ယာေလး ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပန္လုပ္ခ်င္တာေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နားမယ္ အသိမ္းခံထားရေတြ ရွိပါတယ္။ ၀င္းကုမၸဏီတို႔ ယုဇန ကုမၸဏီတို႔ ဒဂံုအင္တာေနရွင္နယ္တို႔ သိမ္းတာေတြ ရွိတယ္။ ဗိုလ္မွဴး ခင္ေမာင္၀င္း သိမ္းထားတာလည္း ရွိပါတယ္။ ဗိုလ္မွဴးခင္ေမာင္၀င္းၾကေတာ့ ကာလတန္ေၾကးေပးၿပီး အကြက္ ရွင္နဲ႔ ညွိႏိႈင္းၿပီး၀ယ္တာ။ အသိမ္းခံရတဲ့သူေတြလည္း ေက်ေက်နပ္နပ္ရွိတယ္။ ဗိုလ္မွဴးခင္ေမာင္၀င္းက လယ္ညံ့ရင္ ၆သိန္းႏႈန္း ၊ ေကာင္းတဲ့လယ္ဆို (၇)သိန္းႏႈန္းေပးတယ္။ ယာကို (၄၅၀၀၀၀)ေလးသိန္းခြဲႏႈန္းေပး တယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္အေနနဲ႔ ကာလတန္ေၾကးေပးမယ္ဆိုရင္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အခုေပးထားတဲ့ ပိုက္ဆံ ၾကေတာ့ မုန္႔ဖိုးလုိ႔ ေျပာၿပီးေပးတာ။ ေငြေပးမွာဆိုရင္လည္း ကာလတန္ေၾကးနဲ႔ ကိုက္ညီေအာင္ေပးသြားမယ္ဆို ရင္ လက္ခံပါတယ္။ တကယ္ျဖစ္ခ်င္တာကေတာ့ ကိုယ့္လယ္ ကိုယ့္ယာကိုပဲ ျပန္လိုခ်င္တာ။
ေဒၚခင္သန္းႏု (ဦးကုလား၏ ဇနီး)

လယ္ေတြအသိမ္းခံရတာ (၃)ႏွစ္ရွိသြားၿပီ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ သိမ္းခံတာဆိုၿပီး ေတာေခါင္းက သိမ္းတာ။ သိမ္းလုိ႔ဘယ္ျဖစ္မတုံးလုိ႔ေျပာေတာ့ မသိမ္းလုိ႔ မျဖစ္ဘူး။ သိမ္းရမွာပဲတဲ့။ အဘကၾကည့္မေနပါဘူး။ ေပးမွာပါတဲ့။ တကယ့္တကယ္ၾကေတာ့ မေပးဘူး။
အေဒၚတို႔က လယ္ထဲမွာပဲ ေတာက္ေလွ်ာက္ ေနတာ။ လယ္တဲေတြကို မီးရိႈ႕တဲ့ဟာရိႈ႕။ အေဒၚတုိ႔တဲကို ဖ်က္ၿပီးပံုထားတာ။ ဟိုေရာက္ေတာ့ တဲေတြ အကုန္တြန္းလွန္ပစ္ၿပီ။ မရွိေတာ့ဘူး။ အေဒၚတို႔က အကြက္ထဲမွာ အသီးအရြက္ေတြသြားခူးေတာ့ မလာရဘူးလုိ႔ ေျပာတယ္။ အေဒၚတို႔က ဆြတ္မွာ ခူးမွာပဲလုိ႔။ တျပားမွ ေပးထား တာလဲမရွိဘူးလုိ႔ေျပာလိုက္တယ္။ ဒါသက္သက္ အလကားယူတာ။ ဘာမွေပးထားတာ မရွိဘူးလုိ႔။
ေနာက္မွ ဒကၡိဏကိုေခၚၿပီး မယူလည္းဆံုး ယူလည္းဆံုးဆိုၿပီး မုန္႔ဖုိးေပးတယ္။ မုန္႔ဖိုးဆိုၿပီး လက္မွတ္ ထုိးခိုင္းတယ္။ အဲဒီမွာ ေၾကာက္ၿပီး ယူရတာေပါ့။ တိုင္တယ္လုိ႔ မေျပာဘူး။ သူကေတာ့ ဦးသိန္းစိန္ ထုတ္ျပန္ တဲ့ စာေတြနဲ႔ သိေအာင္လုိ႔ တင္ျပတာေပါ့။ တင္ျပတာလည္း ဘာမွမထူးဘူး။ အေဒၚတုိ႔လယ္က ၄ ဧက ၊ ယာက ၁၅ ဧကေက်ာ္ရွိတယ္။ စစ္တပ္ေတြ ဘာေတြနဲ႔လာတယ္။ ဘယ္ကတပ္လဲလုိ႔ ေမးၾကည့္ေတာ့ ေနျပည္ေတာ္ ရြာေတာ္ဘက္ကလုိ႔ ေျပာတယ္။ လယ္ေတြစိုက္ေနတုန္းကို အခုဖယ္ေပးရမယ္လုိ႔လုပ္တာ။ သူတုိ႔ၾကေတာ့ သရက္ပင္ေလးေတြစိုက္ၿပီး ဘာမွလုပ္တာ မဟုတ္ဘူး။ ဘာမွမေပးခင္ကတည္းက စူးႀကိဳးေတြ ခတ္ကုန္ၿပီ။ ကိုယ့္လယ္ထဲကို ၀င္တာထြက္တာကိုပဲ ၀င္ခြင့္မေပးခ်င္ဘူး။ ကၽြဲကမ်ားေတာ့ တဲကို (၆)ပင္တဲေဆာက္ ထားတာ။ ဦးျမင့္ဆိုရင္ သနားစရာေကာင္းတာ တအားပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ေပးထားတာ တျပားမွမရွိေသးဘူး ေလတဲ့။ မဆိုင္ဘူးတဲ့။ ထြက္ဆိုအခုထြက္တဲ့။ သားသမီးက (၄)ေယာက္ရွိတယ္။ ေနာက္နားကမွ တစ္ေယာက္ အိမ္ေထာင္က်သြားတယ္။ အကုန္လံုးေက်ာင္းသားေတြခ်ည္းပဲ။ အဲဒီလယ္ေတြက တစ္ႏွစ္ကို စပါး (၃၀၀)ေက်ာ္၊ (၄၀၀) တစ္ႏွစ္ပတ္ကို အေလာက္ပဲ။ တျခားသီး ႏွံေတြနဲ႔ဆို ပိုလွ်ံတာေပါ့။ အရင္တုန္းက ေက်ာင္းသားေတြအတြက္လုိတယ္ဆို ရွိတဲ့သီးႏွံေလး ေရာင္းေပးလုိက္အဆင္သင့္ပဲ။ အခုၾကေတာ့ ၾကပ္သြား တာေပါ့။
ေဒၚခင္မာေအး

ကၽြန္မက ဒီမန္က်ီးကုန္းဇာတိ။ လယ္က (၃)ဧကရွိ တယ္။ ယာက (၄)ဧက ရွိတယ္။ မိဘဘိုးဘြားပိုင္ ေတြေပါ့။ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀)ေလာက္က လုပ္ကိုင္ခဲ့တဲ့ လယ္ယာေတြကို ကၽြန္မတို႔ အေမြခံၿပီး လုပ္ကိုင္စားေသာက္ လာတာ။ အိုးကြဲ အိမ္ကြဲ ျဖစ္ၿပီး လုပ္ကိုင္စားလာတာပဲ (၂၆) ႏွစ္ရွိၿပီ။ စိုက္ပ်ိဳးတဲ့ သီးႏွံကေတာ့ စပါး၊ စီမံကိန္း ေျပာင္း ၊ ႀကံ။ ၾကံကလည္း ပ်ဥ္းမနားသၾကားစက္ကို တာ၀န္ေက်ေအာင္ ခ်ေပးရတယ္။ ၾကံၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ၀ါ စီမံကိန္း ဆိုၿပီး က်လာပါတယ္။ ကၽြန္မ ၀ါ (၃)ဧက ၿမိဳ႕နယ္ကေန မ်ိဳးေစ့ ထုတ္ၿပီး စိုက္ပ်ိဳးခဲ့တယ္။ အဲဒီရဲ႕ ေနာက္ ပိုင္းမွာ ႏွမ္းတုိ႔ ေျမပဲ တို႔ပဲ စိုက္တယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္က တာ၀န္ေပးတာ ကိုလည္း ထမ္းေဆာင္ရတယ္။ ေျမပဲဆို လည္း ေျမပဲ သြင္းရမယ္ဆိုတဲ့အတိုင္း သြင္းေပးတယ္။
စီးပြားေရး အေျခအေနကေတာ့ အဆင္ေျပတာေပါ့။ ၀မ္းစာဆိုလည္း စပါး (၄၀၀)(၅၀၀) ထည့္ၿပီး အဆင္ေျပတယ္။ လယ္ ၊ ယာ အျပင္ ဘာစီးပြားေရးမွ မရွိဘူး။ ဒီလယ္ယာေလးပဲ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ရတယ္။ မိသားစု (၉)ေယာက္ရွိတယ္။ သားသမီး (၇)ေယာက္။ သားသမီးေတြကို (၇)တန္း (၈)တန္းအထိပဲ ထားႏိုင္ တယ္။ လက္ရွိက (၅)ေယာက္။ အိမ္ေထာင္သည္ (၂)ေယာက္။
ဒီ့မတိုင္ခင္ ဘာျပႆနာမွ မရွိခဲဘူး။ သိမ္းတဲ့အခ်ိန္ကုိ ကၽြန္မေျပာျပမယ္။ ဘယ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကေနၿပီး ေတာ့ ဒီလယ္ေျမေတြမွာ ဘာစိုက္ခင္းစိုက္ပါမယ္ဆိုၿပီး ေတာင္သူေတြကို ႀကိဳတင္ၿပီး မေျပာဘူး။ ႀကိဳတင္ မေျပာတဲ့အျပင္ ႏွမ္းၾကဲထားတဲ့ ထားေရးျပင္ကို စိန္တစ္လံုးစိုက္ခင္းလို႔ အမည္တပ္ၿပီး ကၽြန္းပင္စိုက္သြား ပါတယ္။ ႏွမ္းပင္ေပါက္ေနၿပီ။ ႏွမ္းတစ္ဧကေလာက္ ပ်က္စီးသြားတယ္။ ပဲက ဧက၀က္ေလာက္ပဲ ရွိတယ္။
သူတို႔ကို သီးႏွံေတြထဲ ဘာေၾကာင့္၀င္လုပ္တာလဲ။ မစိုက္ဖို႔ေျပာတယ္။ အဲဒီလုိေျပာတဲ့အခ်ိန္မွာ ေတာအုပ္ႀကီး ဦးသိန္းဟန္က အဘက (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေ၀လြင္)ေပါ့ေနာ္။ အဘက နစ္နာေအာင္ မလုပ္ဘူးလို႔ ေျပာၿပီး စိုက္သြား တယ္။
၂၀၁၀ ထဲမွာပဲ စိန္တစ္လံုးေတြစိုက္ၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေ၀လြင္က ေတာင္သူေတြကို ေပးမယ္ဆိုၿပီး ေခၚတယ္။ ေခၚတဲ့အခ်ိန္မွာ အေဒၚ့အမ်ိဳးသားပါတယ္။ ကိုကုလားႀကီးတုိ႔ပါတယ္။ ေန႔လည္ခင္း ၂ နာရီေလာက္ ႀကီးေပါ့။ အဲဒီမွာ ေတာင္သူေတြကို မနစ္နာေအာင္ ေပးမယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ အတိုက္အခံေတာ့ ဘာတစ္ခုမွ မလုပ္ဘူး။ သူတို႔ကလည္း ေပးမယ္ဆိုလို႔ ေနေနတယ္။ ၂၀၁၁ ၾကေတာ့ ၂လံုးထီေရာင္းလုိ႔ ကၽြန္မ ေထာင္ထဲမွာ ေနတဲ့အခ်ိန္။ အဲဒီမွာ ဒါေတြက သစ္ေတာေျမထဲကလယ္။ မင္းတို႔ကို ေျမစာရင္းက လုပ္ေပးတယ္ဆိုရင္လည္း အဲဒီေျမစာရင္းကို ျဖဳတ္ပစ္လုိ႔ရတယ္လို႔ ေျပာတယ္။ ဒကၡိဏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေ၀လြင္ၿဖိဳးက ေျပာတယ္လုိ႔ သိတယ္။
သူတုိ႔က ယာေတြဘာေတြ သိမ္းဆည္းၿပီးတဲ့အခါၾကေတာ့ အလုပ္မရွိလုိ႔ ေရာင္းတယ္။ အလုပ္လုပ္ ကိုင္စားေသာက္စရာ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ မိသားစု စား၀တ္ေနေရးအတြက္ ႏွစ္လံုးထီ ေရာင္းစားရင္း ေထာင္က် သြားတယ္။ အဲဒီလုိကၽြန္မ ေထာင္ထဲမွာ ေနတဲ့အခ်ိန္မွာပဲ ဒီလယ္ကို မုန္႔ဖိုးဆိုၿပီး လယ္(၃)ဧက အတြက္ ေငြ (၆)သိန္း ကၽြန္မေယာက္်ားကို ၿခိမ္းေျခာက္ၿပီး ေခၚေပးပါတယ္။ အေဒၚေယာက္်ားကေတာ့ ေၾကာက္တဲ့အခါၾကေတာ့ ၊ သစ္ေတာေျမလယ္ေတြျဖစ္တဲ့ တရားမ၀င္ဘူး ဆိုေတာ့ ေၾကာက္လုိ႔ သူက ယူထား လုိက္တာ။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီလယ္ေတြကို ထြန္ရွင္းငွားေတြနဲ႔ လာရွင္းပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကၽြန္မ သားေတြ ေန႔စားလုိက္ဖို႔ သြားေျပာပါတယ္။ လယ္ပိုင္ရွင္ရဲ႕ သားသမီးေတြကို ႏွစ္ရစ္နဲ႔ ဦးျမင့္ေ၀ဆိုတဲ့ စစ္သားက လယ္ပိုင္ရွင္ရဲ႕ သားသမီးေတြ ေန႔စားမငွားဘူးဆုိၿပီး ေျပာလႊတ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ လယ္ေတြ ရိတ္သိမ္းၿပီးေတာ့ ကၽြန္မတို႔လယ္မွာ ေႏြရာသီ မတ္ပဲ အၾကဲမခံႏိုင္ ေတာ့ဘူးဆိုၿပီး ငုတ္တိုင္ေတြစိုက္ၿပီး ၿခံခတ္ပစ္လုိက္တယ္။ ကၽြန္မတို႔က တန္ရာတန္ေၾကးလည္းမရ ၊ ယာဖိုး လည္း မရ။ လယ္ဖိုးၾကေတာ့လည္း တစ္ဧကမွ (၂)သိန္းေလး ေပးထားတာမို႔လို႔ ကၽြန္မတို႔ တန္ရာတန္ေၾကး မရဘူးလုိ႔ ေျပာတဲ့အခါၾကေတာ့ ဦးျမင့္ေ၀က ဒါက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ ရဲ႕ စီးပြားေရးမဟုတ္ဘူးတဲ့။ တပ္အတြက္ ၀မ္းစာလုိ႔ ေျပာတယ္။ တပ္၀မ္းစာလုိ႔ ေျပာၿပီးစပါးသိမ္းသြားၿပီးတဲ့အခါမွာ ပိတ္လုိက္တာ။ ပိတ္ၿပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဦး၀င္းေဌး(ပိေတာက္ကုန္း ဥကၠဌ)ကေနၿပီးေတာ့မွ ေခၚေျပာတယ္။ အမ ေငြယူထားတာ ။ ျပႆနာျဖစ္ရင္ အမေယာက္်ား ေထာင္က်လိမ့္မယ္တဲ့။ ကိုယ့္လယ္ကို အ၀င္မခံႏုိင္ေတာ့လုိ႔ ၿခံခတ္ထားတာကို သူက ျပန္ဖြင့္ ခိုင္းတာ။ ကၽြန္မတို႔ ေက်းရြာအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးကို သြားဖြင့္ခိုင္းတာ။ သူ(ျမင့္ေ၀)ကိုယ္တုိင္ ကၽြန္မတုိ႔ဆီ မလာေတာ့ဘူး။
ယုပန္းၿမိဳင္၀ယ္ထားတယ္ဆိုတာကို ဦး၀င္းေဌးဆီသြားေတာ့မွ သိရတာ။ လာစိုက္တုန္းက စစ္တပ္ အင္အားနဲ႔ လာစိုက္တယ္။ အဲဒီကေန ကၽြန္မတို႔ ၿခံခတ္ထားတာေလးကို ဖြင့္ေပးလုိက္ရတာ။ ေက်းရြာ အုပ္ခ်ဳပ္ ေရးမွဴးက ေျပာတာဆိုေတာ့လည္း ေကာင္းေစခ်င္လုိ႔ ေျပာတာပဲဆိုၿပီး ဖြင့္ေပးလုိက္ရတာ။ အဲဒီဥကၠဌကလည္း ကၽြန္မတို႔ သိမ္းဆည္းခံရတာေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွ ကူညီတာမရွိဘူး။
အခုကၽြန္မက ဒီလယ္ေတြကို ထိုက္တန္သေလာက္ အနားေလးဘက္ေလးလံ ကုမၸဏီေတြဆိုရင္ ထိုက္သင့္တဲ့ ေငြေၾကးပမာဏကို ေပးၿပီး ႏွစ္ဦးသေဘာတူ ေက်ေက်နပ္နပ္လုပ္တာ။ က်န္တဲ့ကုမၸဏီေတြက။ အဲဒီလုိ တန္ရာတန္ေၾကးမရခဲ့သည့္အတြက္ လာမယ့္သီးႏွံခ်ိန္မွာ လယ္ေရာ ၊ ကုန္းေရာ ကၽြန္မကိုယ္တုိင္ ဆင္းလုပ္ေတာ့မွာ။ က်န္တဲ့သူေတြကလည္း တဲ၀င္ေဆာက္ၿပီး လုပ္ၾကမယ့္သူေတြခ်ည္းပဲ။ ကၽြန္မလယ္ကိုသာ သူတို႔စိုက္ေနတာ။ ကုန္းကြက္(ယာ)ကိုၾကေတာ့ အစိုက္မခံလုိ႔ စစ္သားေတြလည္း မစိုက္ရဲဘူး။ ကၽြန္မ ကုန္း (၂)ဧကေလာက္က ၂၀၁၀ေလာက္က သိမ္းလုိက္တာ ။ အခု(၂၀၁၃) အထိ ကၽြန္မတို႔လည္း ဘာမွ မစိုက္ရဘူး။ သူတို႔လည္း ဘာမွ မစိုက္ဘဲနဲ႔ ေျမလစ္ဟင္းေနပါတယ္။
ဦးဖိုးထူး

မန္က်ီးကုန္းဇာတိပဲ။ လယ္က နည္းနည္းေလးပဲ ပါတယ္။ တစ္ဧက ေက်ာ္တယ္။ ယာက (၆)ဧက ရွိတယ္။ ကိုယ္တိုင္ေတာတိုးထားတာေတြပါ။ ေတာထုိးထားတာ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀)ေက်ာ္ေလာက္ရွိၿပီ။ ညီကို (၂)ေယာက္လုပ္ ထားတာ။ အခုေတာ့ ဦးေလး(၁)ေယာက္ပဲ ဆက္လုပ္တာ။ အခုဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ေဆာက္ထားတဲ့ ဗိုလ္တဲေနရာက ပဲစိုက္တဲ့ေနရာ တည့္တည့္ပဲ။ ငွက္ေပ်ာပင္ ေတြရွိတာ လည္း မခုတ္ရဲ။
လယ္ေလးက တစ္ႏွစ္ကို စပါး(၈၀)ေလာက္ရတယ္။ အဆင္ေျပတဲ့ႏွစ္ဆိုရင္ (၉၀)ေလာက္အထိ ရတယ္။ ေႏြစပါးပါ လုပ္တာ။ အဲဒါဆိုရင္ စပါး(၁၀၀)ေက်ာ္ေလာက္အထိ ရတယ္။ ယာေတြမွာေတာ့ ပဲလည္း အသင့္အတင့္ ၊ ႏွမ္းလည္းရတယ္။ တစ္ႏွစ္စာဖူလံုေအာင္ ရတယ္။ ကေလးေတြလည္း ေက်ာင္းထားႏိုင္တယ္။ အခုခ်ိန္မွာေတာ့ သမီးႏွစ္ေယာက္ကလည္း မုန္႔လုပ္ေရာင္းေနရတယ္။ ဦးေလးဆိုလည္း ဓရံယက္ရတယ္။ အရင္တုန္းက အဲဒါေတြ ဘယ္လုပ္ရလိမ့္မတုန္း။ မိသားစုက (၆)ေယာက္ရွိတယ္။ အခုေက်ာင္းတစ္ေယာက္ပဲ ထားႏိုင္ေတာ့တယ္။ က်န္တာေတြ အကုန္ထြက္ေပါ့။ အိမ္ေထာင္က်တဲ့သူလည္း က်ကုန္ၿပီ။
သစ္ေတာက ဦးသိန္းဟန္က ကိုယ္တိုင္မဟုတ္ဘူး။ သူ႕ေန႔စားသမားေတြကို ေျပာခိုင္းတာ။ ခင္ဗ်ားတို႔ တဲ (၃)(၄)ရက္အတြင္း ေရႊ႕ရင္ေရႊ႕၊ မေရႊ႕ရင္ မီးရိႈ႕ခံရမလား။ အဖ်က္ခံရမလားပဲ ဆုိေတာ့ ကိုယ္လည္း အပစ္ လြတ္ေအာင္ဆိုၿပီး ဖ်က္လုိက္ပါတယ္။ အဲဒီကတည္းက ျပန္ကို မေဆာက္ႏုိင္ေတာ့တာ။ ဦးကုလားႀကီးတုိ႔နဲ႔ ေတာက္ေလွ်ာက္လုိက္တယ္။ လယ္ေတြ ျပန္ရခ်င္လုိ႔ လုိက္တာ။ ကုန္းဖုိးေတြလည္း မရ။ လယ္ကလည္း တန္ရာ တန္ေၾကးမဟုတ္။
နဂိုမူအတိုင္းပဲ ေျမေတြပဲ ျပန္လုိခ်င္တယ္။ ကိုယ့္လယ္ ကိုယ့္ေျမ ျပန္လုပ္စားမယ္။ ၀မ္းစားလည္း မထည့္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ၾကာၿပီ။ အခုၾကေတာ့ ဆန္ဆိုလည္း တစ္ျပည္၀ယ္စား ၊ ႏွစ္ျပည္၀ယ္စား လုပ္ေနရတယ္။ ဒီကိုလာဖုိ႔ေတာင္ခဲခဲယင္းယင္းလာရတာပါ။
ကၽြန္ေတာ့္မိန္းမ နာမည္က မမုန္းတဲ့။ သူကေတာ့လည္း ျပန္ၿပီးလုပ္စားခ်င္တာ။ ခံစားမႈေတာ့ စိတ္ရႈပ္ စိတ္ညစ္ျဖစ္ၿပီး လယ္အေၾကာင္း ယာအေၾကာင္းေျပာတိုင္း ငိုတာပဲ။ ဦးေလးတုိ႔ကေတာ့ သူတို႔ဗိုလ္တဲေတြကို ၾကည့္ကို မၾကည့္ခ်င္တာ။ အျဖစ္သာလုိ႔ေနၾကရတာပဲ။ ကိုယ့္လယ္ကိုယ့္အတုိင္း ျပန္လုပ္စားဖုိ႔ပဲ။
ေဒၚမုန္း (ဦးဖိုးထူး၏ ဇနီး)

ေတာင္သူေတြေလ။ ဓားမဦးခ်လုပ္ထားတဲ့ လယ္ေတြ။ ဒီအတိုင္းသိမ္းျပစ္တဲ့ အခါၾကေတာ့ ဒီအတိုင္း ထြက္ရတာ။ လုပ္ကိုင္စားလာတာ ႏွစ္(၄၀)ေက်ာ္ၿပီ။ သိမ္းတာက (၃)ႏွစ္ေက်ာ္ၿပီ။ သိမ္းတုန္းက သူတို႔က ဒီတဲ ကိုဖ်က္တဲ့။ မဖ်က္လို႔ရင္ သူတို႔က မီးရိႈ႕မယ္ဆိုၿပီး ေတာ့ေတာင္ လုပ္တာ။ အဲဒီေတာ့ ေၾကာက္လုိ႔ ထြက္ပစ္ရတာပါ။ ဘာမွ ျပန္မေျပာရဲေတာ့ တဲေလးကို ဖ်က္ပံုၿပီးေတာ့ လွဲေလးနဲ႔ ရြာကို ျပန္တင္လာရတာပါ။
လာေျပာတာက ဦးသိန္းဟန္တဲ့။ ဒီေျမပဲခင္းေတြက ဘာလုိ႔စိုက္တာတုန္း ၊ ငွက္ေပ်ာပင္ေတြလည္း ခုတ္လွဲပစ္ၿပီး ဒီတဲေတြက ဖ်က္မွာလား မဖ်က္ဘူးလား။ မီးအရိႈ႕ခံရမယ္နဲ႔ အဲဒီလုိလုပ္တာ။ အေဒၚတို႔က ယာထဲ မယ္ပဲအၿမဲေနၾကတာ။ လယ္ေတြယာေတြအတြက္ကို နစ္နာေၾကး ထုိက္ထိုက္တန္တန္မေပးဘဲ မုန္႔ဖိုးပါဆိုၿပီး တစ္ဧက ေက်ာ္တဲ့လယ္ကို တစ္ဧကပဲထားၿပီး ၂သိန္းပဲေပးတယ္။ ယာေရာဆို (၇)ဧကေက်ာ္တယ္။
အစ ကနဦးလာတာက ဦးသိန္းဟန္ လာၿပီးသိမ္းတာ။ ေနာက္ၾကမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ပါလာတာ။ တစ္ခါမွလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္နဲ႔ ထိပ္တိုက္မေတြ႕ပါဘူး။ အခုလုိအသိမ္းခံရၿပီးေတာ့ အယ္ဒီယာေလးေတြ ျမင္ရင္မ်က္ရည္က်မိလုိ႔ သြားကိုမသြားေတာ့ဘူး။

ဦးေက်ာ္၀င္း

ကၽြန္ေတာ္က ဂူႏွစ္လံုး ဆယ္စုေက်းရြာမွာ ေနပါတယ္။ အဓိက အလုပ္အကိုင္က ေတာင္သူပါပဲ။ အခုေတာ့လက္မဲ့ျဖစ္ေနၿပီေပါ့။ ကၽြန္ေတာ့္ မွာ ယာ (၇)ဧက။ လယ္(၁)ဧက။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ သိမ္းတဲ့ အထဲမွာ အကုန္ပါသြားပါတယ္။ လယ္ေတြ ယာေတြ က မိဘလက္ထပ္ကတည္းကပါ။ ႏွစ္(၄၀)ေက်ာ္ပါၿပီ။ မိဘေတြက ျပန္ခြဲေပးတာပဲ ႏွစ္(၂၀)ေက်ာ္သြားၿပီ။
ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ စိုက္ပ်ိဳးသီးႏွံက တပ္မ ၄၁၁ရဲ႕ စီမံကိန္းနဲ႔ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ရတာမ်ိဳးရွိတယ္။ အဓိက ႀကံစိုက္ရပါတယ္။ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ထဲမွာ ၅ဧက အတြက္ဆိုရင္ ၾကံ တန္ခ်ိန္နဲ႔ ၂၀ ခ်ေပးရပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကေတာ့ သူတို႔ေပးတဲ့ေစ်းနဲ႔ လည္း ကိုက္ပါတယ္။ ပ်ဥ္းမနား အမွတ္(၂)သၾကားစက္ကို စာခ်ဳပ္ၿပီး ၁၀တန္ ပို႔ရတယ္။ ေတာင္စင္ေအး သၾကားစက္(ေအလာမွာရွိတယ္)ကို ၈တန္ပို႔ရတယ္။ သူတို႔ပို႔ခိုင္းတဲ့ ေနရာေတြကို ပို႔ရတယ္။ ေတာင္တြင္းႀကီးက ဒူရင္ကပို သၾကားစက္ကိုလည္း ပို႔ေပးရပါတယ္။ အဲဒါလည္း စာခ်ဳပ္တန္ပဲ။ အဲဒီလုိ စာခ်ဳပ္တန္ပိုရင္ေတာ့ သၾကားစက္ေတြကိုပဲ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရာင္းစားလုိ႔ရတယ္။ စာခ်ဳပ္နဲ႔ေရာင္းတဲ့အခါမွာ ၂၀၀၀ ေစ်းေပးတယ္။ စာခ်ဳပ္လြတ္သြားတဲ့အခါမွာ (၃၀၀)ပိုရၿပီး (၂၃၀၀)ေစ်းေလာက္ရတယ္။
တာ၀န္ေက်ေပးထားတာေတြ။ ၾကံစာခ်ဳပ္စာတန္းေတြ လက္ရွိအခ်ိန္ထိ ရွိပါေသးတယ္။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာ ေျမအခြန္ေဆာင္ရတာေတြလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ရွိပါတယ္။ လက္ရွိလည္း ရွိပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက သစ္ေတာက ဘာမွ ျပႆနာမရွာဘူး။ အခြန္ေဆာင္ခိုင္းတာေလးပဲ ရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း ပံုမွန္ ေဆာင္ေပးပါတယ္။
ျပႆနာစတက္တာက သစ္ေတာက ဦးသိန္းဟန္က ၂၀၁၀ခုႏွစ္ (၆)လပိုင္းထဲမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ အာဏာနဲ႔ သိမ္းသြားပါတယ္။ သိမ္းစဥ္အခါမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေမးပါတယ္။ လယ္ယာ ေျမ အေျခအေနေလး ေျပာျပပါအံုးဆိုေတာ့ သစ္ေတာကုိ ကုန္းကြက္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေပးၿပီးသားလုိ႔ ေျပာပါ တယ္။ လယ္ေတြအတြက္ကို ေတာင္သူေတြ စိတ္မဆင္းရဲေအာင္ သူ႕ဘက္က ၀န္ေဆာင္မႈေပးမယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။
ဒါေပမယ့္ သူေျပာတာနဲ႔ အဆင္မေျပဘူး။ သူေျပာတဲ့စကားနဲ႔လည္း မညီဘူး။ ၂၀၁၂ခုႏွစ္ (၁)လပိုင္း (၉)ရက္ေန႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတာင္သူ အားလံုးကို ဒကၡိဏ(လယ္ေ၀း)အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးရံုးကို ေခၚတယ္။ ေခၚၿပီး ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတာင္သူေတြကို မုန္႔ဖုိးသေဘာမ်ိဳးနဲ႔ ေငြေခ်ေပးမယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတာင္သူေတြက ကာလတန္ေၾကးမရေတာ့ မယူဘူးလုိ႔ေျပာေသးတယ္။ လက္မခံဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ဒကၡိဏအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ေ၀လြင္ၿဖိဳး က ေခၚေျပာတာ။ ခင္ဗ်ားတို႔ မယူရင္လည္း အကြက္ထဲမဆင္းရေတာ့ဘူး။ မယူရင္ေငြလည္းဆံုးမယ္ အကြက္ လည္းဆံုးမယ္ေပါ့ဗ်ာ။ အမ်ိဳးမ်ိဳးၿခိမ္းေျခာက္ၿပီးေျပာေတာ့ တစ္အုပ္စုလံုးေပးတာေလးယူၿပီး ျပန္လာခဲ့ရတာ။ အဲဒီလုိလုပ္တာကိုလည္း တုိင္စာေတြ ထပ္တင္တယ္။ ဘာမွမထူးျခားဘူး။ ကေန႔အထိပဲ။
လယ္လုပ္တုန္းကေတာ့ မိသားစုအေျခအေနက အဆင္ေျပတယ္။ အခုၾကေတာ့ လက္မဲ့ဘ၀ေတြ ေရာက္ကုန္တယ္။ အခုၾကေတာ့ ၾကံဳရာလုပ္စားေနရတယ္။ သားသမီးႏွစ္ေယာက္ရွိတယ္။ ဒီအေျခအေနဆိုရင္ ေရွ႕ဆက္ေက်ာင္းမထားႏိုင္ေတာ့ဘူး။ လာမယ့္ႏွစ္ အလယ္တန္းစတက္ရမယ္။ ဒီပံုစံအတိုင္းဆိုရင္ စဥ္းစားမယ့္ အေျခအေနျဖစ္လာၿပီ။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ျဖစ္ခ်င္တာက အလားတူ သိမ္းဆည္းခံရတဲ့ ေတာင္သူေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အဲဒီ ပတ္၀န္းက်င္က ေတာင္သူေတြနဲ႔ ကုမၸဏီေတြက ညီမွ်သြားၾကၿပီ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္သိမ္းတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ (၁၈) ဦးပဲ က်န္ေနတယ္။ ဒီလုိမွ မဟုတ္ရင္ေတာ့ (၂၀၁၃)ခုႏွစ္မွာ ကိုယ့္လယ္ကိုယ့္ယာ ျပန္လုပ္ခ်င္တယ္။ သူတို႔ ဘက္က မေက်နပ္ပါဘူးဆိုရင္ သူတို႔မုန္႔ဖိုးေပးထားတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတာင္သူေတြက ျပန္ေပးလုိ႔ရတယ္။ သူတို႔လက္ရွိေပးထားတာက ဒႆမ ၂၀ ဖိုးေလာက္ပဲ ရွိတယ္။

ဦးျမင့္

အဘဇာတိက မန္က်ီးကုန္း။ လယ္ (၅)ဧကရွိတယ္။ ယာ(၉)ဧက ေလာက္ရွိပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႕ထဲမွာ သိမ္းခံရတာ အမ်ားဆံုးကေတာ့ ဦးျမင့္(အဘ) န႔ဲ ဦးကုလားပါပဲ။ မိဘလက္ထက္က ေတာတိုးလာတဲ့ လယ္ေတြပါ။ အဘ လုပ္ကိုင္စားလာတာ (၄၇)ႏွစ္ေလာက္ရွိပါၿပီ။ တျခားစီးပြားေရးမရွိပါဘူး။ ဒီလယ္ယာပဲ ရွိပါတယ္။ အေျခအေနကေတာ့ လယ္ယာသိမ္းၿပီးကတည္းက ေတာ္ေတာ္ယိုင္သြားပါတယ္။ ဒီလယ္ယာ မသိမ္းခင္က အျမန္လမ္း ေဖာက္တဲ့ ေနရာမွာလည္း (၅)ဧက ေလာက္ပါ သြားေသးတယ္။ အဲဒီအတြက္လည္း ပိုက္ဆံမရေသး ပါဘူး။ ေပးမယ္ လုိ႔လည္း အသံမၾကားရဘူး။
မိသားစု(၉)ေယာက္ရွိတယ္။ သားသမီး (၇)ေယာက္။ အိုးကြဲ အိမ္ကြဲ (၄)ေယာက္ျဖစ္သြားပါၿပီ။ လက္ရွိ ကေလးေတြက တစ္ေယာက္က (၇)တန္း၊ တစ္ေယာက္က (၉)တန္းနဲ႔ ေက်ာင္းထုတ္လုိက္ရပါတယ္။ အဘ ေႏြမိုးေဆာင္း ဒီယာထဲမွာပဲ ေနတာပါ။ ကေလးေတြက သြားခ်ည္လာလွည့္ေနၾကတာပါ။ သူတုိ႔လာေျပာေတာ့ အဘနဲ႔ ထိပ္တိုက္ေတြ႕တယ္။ အဘကို စစ္တပ္က လာေျပာတာပါ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ရဲ႕ ဘက္စ္မန္းေဇာ္ေဌးက သံုးရက္အတြင္း ေရႊ႕ရင္ေရႊ႕ မေရႊ႕ရင္ တဲဖ်က္ပစ္မယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။ ၅ ရက္အတြင္းလုိ႔ ခြင့္ေတာင္းတာမရ ဘူး။ ၃ ရက္အတြင္းပဲ ေရႊ႕ေပးလုိက္ရပါတယ္။
ျပန္ေျပာဖို႔ဟာၾကေတာ့လည္း မေျပာရဲဘူး။ ရြာျပန္ေနတယ္။ ကိုေက်ာ္၀င္းတို႔ ကိုကုလားႀကီးတို႔နဲ႔ လုိက္တုိင္ပါတယ္။ တိုင္တာေတြက ဘာမွမထူးျခားပါဘူး။ ကေန႔ထက္ထိ။ အခုၾကေတာ့ ကေလးေတြ ေန႔စား လုိက္ေနရတယ္။ ၾကဘမ္း ရာသီေပၚအလုပ္ေပါ့။ လယ္ေတြ ယာေတြလုပ္ေနတုန္းက တစ္ႏွစ္ကို စပါး (၁၅၀) (၂၀၀)ေလာက္ပိုလွ်ံပါတယ္။ အခုမလုပ္ရေတာ့တဲ့အခါၾကေတာ့ ၀မ္းစာထည့္မစားႏိုင္ေတာ့ဘူး။
ျဖစ္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ ကိုယ့္လယ္ကိုယ့္ယာကို ျပန္လုပ္ခ်င္ပါတယ္။ သူတုိ႔လုပ္သြားတာ ဥပေဒနဲ႔ မညီပါဘူး။ သူတုိ႔က ထြက္ေပးရင္ေပး ၊ မေပးရင္ မီးရိႈ႕မယ္လုိ႔ ေတာအုပ္ေတြက အစ ေျပာတာပါ။ မသက္သာ တဲ့အဆံုး စစ္သားေတြနဲ႔လာလုိ႔ ေရႊ႕ေပးလုိက္ရတာပါ။ အေရွ႕ဘက္က ဦးစိမ္းတဲၾကေတာ့ မီးရိႈ႕ပစ္တယ္။ ဦးကုလားတဲၾကေတာ့ ဖ်က္စီးၿပီး ခၽြတ္ပံုပစ္တာပါ။ အဘတဲေလးကိုေတာ့ ကိုယ္ဖာသာပဲ ဖ်က္ယူသြားလုိက္ တယ္။
သူတို႔ဒီဟာေတြ စိုက္တာက ေတာအုပ္ႀကီးေတြ ေခၚၿပီးစိုက္တာပါ။ ေဆြေဆြဦးရဲ႕ ဆိုင္းဘုတ္တင္ တယ္။ သူတုိ႔က သစ္ေတာကို အကူအညီေတာင္းၿပီး စိုက္ခိုင္းတာ။ အခုေတာ့ ေဒၚေဆြေဆြဦး ဆုိင္းဘုတ္ႀကီး ျဖဳတ္ပစ္ပါၿပီ။ အခုေတာ့ ဘာဆိုင္းဘုတ္မွ မရွိေတာ့ဘူး။ အဘဧရိယာကိုလည္း မိုးဦးက်မွာ စူးေတြနဲ႔ ခတ္ပစ္ကုန္တယ္။ အ၀င္လည္း မခံပါဘူး။
အဘကေတာ့ ဘယ္ေက်နပ္မတံုး။ အဘ ဒီလယ္ယာလုပ္စဥ္အခါက စီးပြားေရး အဆင္ေျပတယ္။ သူတို႔အႏိုင္က်င့္ၿပီး သိမ္းဆည္းသြားကာမွ ေက်ာင္းသားေတြလည္း ေက်ာင္းမထားႏိုင္ေတာ့ဘူး။ စီးပြားေရး လမ္းေၾကာင္းလည္း မတည့္ေတာ့ပါဘူး။ ကိုယ္တိုင္ထြန္ ၊ ကိုယ္တိုင္စုိက္ အဲဒီတုန္းက အလုပ္ရွိတယ္။ အခု အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သြားၿပီ။ စိုက္ပ်ိဳးေနတုန္းက ကၽြဲ(၆)ေကာင္ရွိတယ္။ ကၽြဲ(၆)ေကာင္လည္း ျပဳတ္ၿပီ။ လွည္းလည္း ျပဳတ္သြားပါၿပီ။
အဘျဖစ္ခ်င္တဲ့အတိုင္းအတာကေတာ့ ကိုယ့္လယ္ကိုယ္ယာ ျပန္လုပ္ခ်င္တာပဲ။ ကိုယ့္လယ္ကိုယ္ယာ မွ ျပန္မလုပ္ရဘူးဆိုရင္ ကာလေပါက္ေစ်းျပန္လုိခ်င္တယ္။ သူတုိ႔က ပတ္၀န္းက်င္ေစ်းအတိုင္း တန္ရာတန္ ေၾကးေပးမယ္ဆိုရင္ေတာင္ တစ္ဖက္မွာ ဒီေငြနဲ႔ လယ္ျပန္လုပ္လုိ႔မရပါဘူး။ လယ္ေတြရာေတြက ဧက(၇၀၀) ေလာက္ေတာင္သူေတြဆီက သိမ္းပစ္ေတာ့ ၀ယ္ဖုိ႔မလြယ္ေတာ့ပါဘူး။ ေစ်းျမင့္ကုန္ပါၿပီ။
ဦးသံေခ်ာင္း

အဘက ဒီပိေတာက္ကုန္းဇာတိ။ မက်ီးကုန္းနဲ႔ မလွမ္း မကမ္းဘဲ။ အဘက လယ္မပါဘူး။ ကုန္းကြက္ေတြခ်ည္းပဲ။ အားလံုးမွ (၂ဧကခြဲ)ေလာက္ပဲရွိတယ္။ ဦးကုလားႀကီးနဲ႔ တစ္ဆက္တည္းပဲ။ အဲဒီ (၂ဧက ခြဲက ပဲတင္း(၅၀)ေလာက္ထြက္တယ္။ မိုးႏွမ္းဆိုရင္ တင္း (၁၀)ေလာက္ရတယ္။ ယာထဲမွာေတာ့ မေနဘူး။ သြားခ်ည္ ျပန္လွည့္ ေပါ့။ အဲဒီကုန္းကြက္ေလးမွာ လုပ္လာတာ ၾကာၿပီေပါ့။ ႏွစ္ေပါင္း (၄၀)ေက်ာ္၊ (၅၀)ျဖစ္ၿပီ။ ကိုယ္တုိင္ ေတာခုတ္ထားတာပါ။
သူတုိ႔က သိမ္းမယ္ဆိုတုန္းက ကၽြန္ေတာ္နဲ႔လည္း မေတြ႕ရဘူး။ အၾကမ္း၀င္ၿပီး ကၽြန္းေတြ စိုက္တာပဲ။ အဲဒီတုန္းက ႏွမ္းေတြႀကဲထားတယ္။ ႏွမ္းေတြ တက္နင္းၿပီးေတာ့ လုပ္သြားတယ္။ အကုန္ပ်က္စီးကုန္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းၾကေတာ့ ကုလားႀကီးတုိ႔နဲ႕ အတူတူ ပိုက္ဆံေခၚေပးတယ္။ မုန္႔ဖိုးဆို အတိအက် (၆၄၀၀၀)ရတယ္။
ဘယ္ေက်နပ္မတုံး။ ေၾကာက္လုိ႔သာ ေပးရတာ။ ဒကၡိဏရံုးကို ေရာက္ေတာ့ ဒီေလာက္ေလးနဲ႔ေတာ့ မယူႏိုင္ဘူးလုိ႔ေျပာတယ္။ သူတို႔က ယူလည္းဆံုးမွာပဲ မယူလည္း ဆံုးမွာပဲ လုိ႔ေျပာတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္က ကိုယ္တုိင္မလာဘူးေလ။ သူ႕တပည့္ကိုလႊတ္တာ။ တင္းလုိက္ မာလုိက္ျဖစ္ၿပီး ဇြတ္ပိုက္ဆံထုတ္ေပးၿပီး လက္မွတ္ထုိးခိုင္းတာပဲ။ လက္မွတ္ထိုးတဲ့စာရြက္ကို မိတၱဴျပန္ေပးတာမ်ိဳလည္းမရွိဘူး။
မိသားစု စီးပြားေရးအေျခအေနကေတာ့ ဒီ ပဲ ႏွမ္း မရတဲ့အခါ ခ်ိဳ႕တဲ့တာေပါ့။ သားသမီးေတြရဲ႕ ပညာေရး ဆံုးခန္းတုိင္ေအာင္လည္း မထားႏိုင္ဘူးေလ။
ျဖစ္ခ်င္တာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ျပန္ေပးမယ္ဆိုလည္းေပး။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ တန္ရာတန္ေၾကး လုိခ်င္တာေပါ့။ ဘာမွ ထူးမလာဘူးဆိုရင္ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ေတာ့ ျပန္လုပ္ခ်င္တာပဲေလ။ သူတုိ႔ကစစ္တပ္နဲ႔ ခ်ိန္း ေျခာက္ေတာ့ လူေတြက မလုပ္ရဲေအာင္ ျဖစ္ေနတာ။

အဖြား ေဒၚေထြး

အဖြားက မက်ီးကုန္းဇာတိပဲ။ အဖြားက လယ္မရွိဘူး။ ယာကြက္ပဲရွိတယ္။ ယာကြက္ (၅)ဧက ရွိတယ္။ အဖြားတို႔ဘာသာ ေတာခုတ္ၿပီး လုပ္ထား တာ။ အဖြားတို႔လုပ္ကိုင္လာတာ ႏွစ္(၄၀)ေက်ာ္သြား ၿပီ။ ၾကံစိုက္တယ္။ ႏွမ္းစိုက္တယ္။ ေျပာင္းစိုက္တယ္။ ေျမပဲလုပ္တယ္။ မိသားစုအတြက္ အဲဒီအကြက္က လံုေလာက္တယ္။ အခုေတာ့ မလံုေလာက္ေတာ့ ဘူးေပါ့ကြယ္။
ရြာထဲမွာပဲေနတယ္။ မုိးဦးက် ေရာက္ရင္ တဲလာထိုးတယ္။ အဘက ရွိတယ္ မ်က္စိမေကာင္းေတာ့ဘူး။ လက္ရွိသားေလး တစ္ေယာက္ ၊ သမီးေလးတစ္ေယာက္ရွိတယ္။ သူတို႔နဲ႔ လုပ္စားေနတာ။ အဘအလုပ္မလုပ္ ႏိုင္ေတာ့လုိ႔ သားေလးႏွစ္ေယာက္ကို ခိုင္းတယ္။ အသိမ္းခံရမယ့္ႏွစ္က မိုးႏွမ္းေတြ စိုက္ထားတယ္။ မိုးႏွမ္းေတြ စိုက္ထားတဲ့ၾကားထဲမွာ သရက္ေတြ အတင္း၀င္စိုက္တယ္။ တို႔ဒီအထဲမွာ လုပ္မစားရတဲ့အတူတူ နင္တုိ႔အထဲမွာ ေန႔စားထည့္မယ္ဆိုၿပီး တစ္ရက္ဆင္းသြားတယ္။ ေန႔စားဆင္းတဲ့အခါၾကေတာ့ အကြက္ပိုင္ရွင္ကေလး ပါရင္ မလုပ္ရဘူးဆိုၿပီး ျပန္လႊတ္လုိက္ပါတယ္။
ကေလးက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အကြက္ပါလုိ႔ ေျပာေတာ့ အကြက္ပိုင္ရွင္မို႔လို႔ အဆင္းမခံတာလုိ႔ ေျပာတယ္။ အခုေတာ့ အဖြားတို႔ အဲဒီအကြက္ထဲမွာ မလုပ္ရေတာ့ သီးႏွံမရေတာ့ဘူးေပါ့ကြယ္။ ကေလးေတြက ေပၚပင္ အလုပ္ လုပ္ရတယ္။ ေန႔စားလိုက္စားရတာေပါ့။
အဖြားတို႔က ပိုက္ဆံလည္းမရဘူး။ လံုး၀မေခၚဘူး။ ထားပစ္ခဲ့တာ။ ဘာလို႔မေခၚတာလည္းေတာ့ မသိဘူး။ အကြက္စာရင္တင္ထားပါလွ်က္နဲ႔ ထားပစ္ခဲ့တာ။ အခုေန အဖြားအကြက္ေတြသြားၾကည့္ရင္ မွတ္မိ တယ္။ အခုသရက္ပင္စိုက္ထားတာ ဘာမွ မျဖစ္ဘူး။ ငွက္ေပ်ာဥယဥ္ထဲ ငွက္ေပ်ာသြားခုတ္ေတာ့ ၿခံေစာင့္က ခင္ဗ်ားကို ဘယ္သူ၀င္ခုတ္ခိုင္းလုိ႔လည္းလုိ႔ ေျပာတယ္။ အဖြားက တို႔ပိုက္ဆံမွ မရေသးတာပဲ ၀င္ခ်င္၀င္ မွာေပါ့လုိ႔ ေျပာလိုက္တယ္။ ၀င္ခြင့္ေပးတယ္။ ခုတ္လုိ႔ေျပာပါတယ္။ အဖြားသြားခုတ္တုန္းက စစ္သားေလးေတြ ေစာင့္ေနတာ။ အဖြားဥယဥ္လားတဲ့။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း လယ္သိမ္းၿပီးရင္ ျပန္မွာပါလုိ႔ ေျပာတယ္။
အဖြားကေတာ့ မေက်နပ္ဘူး။ သူမ်ားေတြ မုန္႔ဖိုးရတယ္။ အဖြားတို႔က မုန္႔ဖိုးေတာင္မရတဲ့လူေတြ။ အဖြား လုိမရတဲ့သူ (၇)ဦးလားပဲ။ အဖြားကေတာ့ ယာျပန္မရရင္ တန္ရာတန္ေၾကးလုိခ်င္တာေပါ့ကြယ္။ ကိုယ့္ယာ ကိုယ္ကေတာ့ လုိခ်င္တာေပါ့။ အဖြားယာကြက္ သိမ္းတဲ့သူေတြကိုေတာ့ မေက်နပ္ဘူးေပါ့။

ေဒၚသန္းျမင့္

အေဒၚတို႔က ပိေတာက္ကုန္းဇာတိ။ အေဒၚတု႔ိ ကယာေတြခ်ည္းပဲ (၅)ဧကေလာက္ရွိတယ္။အမ်ိဳးသား က ဦးပန္းၿမိဳင္။ အဓိက စီးပြားေရးက ဒီယာခင္းကြက္ ကေလးပဲ လုပ္ကိုင္စားရတာ။ အရင္ကေတာ့ ဒီယာေလး လည္းလုပ္တယ္။ ေဘးဘာယီယလည္း လုပ္တယ္။ အခုဒီယာေလးသိမ္းဆည္းပစ္ေတာ့ ေဘးဘာယီယပဲ လုပ္ကိုင္စားရတာေပါ့။ ယာေတြမွာ ေျမပဲစိုက္တယ္။ ႏွမ္းစိုက္တယ္။ ေဆာင္းတြင္းဘက္ဆိုရင္ ကုန္းမတ္ပဲ ေတြ စိုက္တယ္။
မိဘက ကၽြန္မအိမ္ေထာင္က်ၿပီးေတာ့ ဒါေလးလုပ္စားဆိုၿပီး ေပးလုိက္တာ။ အေဒၚတို႔လုပ္စားတာပဲ (၂၅)ေက်ာ္ၿပီ။ အရင္က ဘာျပႆနာမွ မေပၚခဲ့ဘူး။ ၂၀၁၀မွာ သူတို႔သိမ္းသြားတာပဲ။ အခုအဲဒီအကြက္ထဲမယ္ ေျမပဲေတြ စိုက္ထားတုန္း ကၽြန္းေတြဆင္းစိုက္သြားတယ္။ သိမ္းမယ္လုိ႔လည္း မေျပာဘဲ ၿခံခတ္သြားတယ္။ သိမ္း မယ့္ ဆည္းမယ့္အေၾကာင္းမေျပာဘူး။ နံေဘးက ေျပာလုိ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ သိမ္းမယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ အထက္က အႀကီးအကဲပဲ အရွင္းႀကီးေတာ့ ထားမွာမဟုတ္ပါဘူးဆိုရင္ ေနလိုက္တာေလ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ဘက္က ဘာမွ လုပ္ေပးတာမရွိဘူး။
လယ္ေ၀း(ဒကၡိဏ)ရံုးကိုသြားေတာ့ ကိုပန္းၿမိဳင္ပါသြားတယ္။ စာရင္းထဲမွာ မပါဘူး။ ေျပာျပေတာ့ လုပ္ေပးပါ့မယ္တဲ့။ ဘာမွလုပ္မေပးဘူး ကေန႔အခ်ိန္ထိ။ အိမ္သားက က်မ္းမာေရးလည္း သိပ္မေကာင္းဘူး။ ဒီယာေလးေတြ မလုပ္ရေတာ့ ေခါင္းထိုးပန္းရြက္ ေစ်းေလးေရာင္းစားရတယ္။ မနည္းရုန္းကန္ေနရတာေပါ့။
ဒီယာေလးေတြ လုပ္မစားရတဲ့အခါၾကေတာ့ မိသားစု စား၀တ္ေနေရး ခက္ခဲတယ္။ ဘက္ေက်နပ္ မတုန္း။ ကိုယ့္ယာခင္းကြက္ ျပန္လုပ္စားရမယ္ဆိုလည္း လုပ္စားခ်င္တယ္။ ကာလတန္ေၾကးေပးမယ္ဆိုလည္း ရခ်င္တာေပါ့။ အခုကေတာ့ တျပားမွ မရဘူး။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ မေက်နပ္ဘူး။ ၾကီးကဲတဲ့သူေတြ ေကာင္း သလုိ ေျဖရွင္းေပးေစခ်င္တာေပါ့။

ဦးေမာင္ေရႊ

ဦးေလးဇာတိက ပိေတာက္ကုန္း။ လယ္မပါ ဘူး။ ယာ(၅)ဧကရွိတယ္။ မိဘလက္ထက္က ဟာေတြ။ မိုးဘက္ဆိုရင္ မိုးႏွမ္းၾကဲတယ္။ ေျမပ ဲစိုက္တယ္။ ေဆာင္းရာသီဆိုရင္ ႀကံစိုက္တယ္။ ေဆာင္းႏွမ္းၾကဲတယ္။ မိဘ နဲ႔အတူေနၿပီးေတာ့ ပဲလုပ္လာတာ။ အေမက အသက္ႀကီးၿပီ။ အသက္ (၉၀)ေရာက္ၿပီ။ အေဖက ဦးေလးတို႔ ငယ္ငယ္က တည္းက ဆံုးသြားတာ။ ေမြးခ်င္း ညီကိုေမာင္ႏွမ (၉)ေယာက္ရွိတယ္။
အရင့္အရင္ကေတာ့ ဘာမွ မျဖစ္ခဲ့ဘူး။ ဒီ ၂၀၁၀ေလာက္ၾကမွ သိမ္းတယ္ဆိုတာကို သိရတာ။ သိမ္း တယ္ဆိုေပမယ့္ ဘာအမိန္႔နဲ႔ သိမ္းတယ္လုိ႔ ဘာမွကို မသိရဘူး။ သိမ္းဆည္းေၾကာင္း စာရြက္စာတမ္း ထုတ္ျပ တာမ်ိဳး ဘာမွမရွိဘူး။ ဘယ္သူမွလည္း လာၿပီး အသိမေပးဘူး။ ယာကြက္ထဲကို ပတ္၀န္းက်င္ေျပာသံႀကားနဲ႔ သြားၾကည့္လိုက္ေတာ့ ေက်ာက္တိုင္ေတြစိုက္ၿပီး သံစူးႀကိဳးေတြ တန္းကာပစ္ၿပီ။ သြားၿပီးေတာ့လည္း မေျပာရဲ ဘူး။ ဦးေလးက သီးႏွံေလးသိမ္းထားၿပီး အကြက္ေျပာင္ပဲရွိေသးတယ္။ သူတို႔က ၀င္သိမ္းတာ။
သိမ္းၿပီးဆိုေတာ့ ဒီယာေလး လုပ္စားေနရစဥ္ကေတာ့ မိသားစုအဆင္ေျပတာေပါ့။ အခုဆို ဦးေလးတို႔ ေန႔စားလုိက္လုပ္ေနရတယ္။ ကေလးေတြေရာပဲ။ ဘာမွေတာ့ လာမေျပာဘူး။ စာရင္းလာေတာင္းတဲ့အခါၾက ေတာ့ေျပာလိုက္တယ္။ စာရင္းပါမလာဘူး။ လယ္ေ၀း(ဒကၡိဏ)ရံုးကိုသြားေတာ့လည္း စာရင္းမပါလုိ႔ဆိုၿပီး လုိက္မသြားေတာ့ဘူး။
အခုေတာ့ သူတို႔ ယာကြက္ထဲမွာ ေဆာင္းဘက္က ႏွမ္းၾကဲၿပီး အခုဘာပင္မွ မရွိဘူး။ ဦးေလးျဖစ္ခ်င္ တာကေတာ့ မိသားစုအတြက္ ဒီယာကြက္ကေလး လုပ္စားရဆိုေတာ့ ျပန္လုပ္စားရမယ္ဆိုရင္လည္း လုိခ်င္ တာေပါ့။ အကြက္ျပန္မေပးဘူး။ ကာလတန္ေၾကးေပးမယ္ဆိုရင္လည္း လိုခ်င္တာေပါ့။ သူတို႔လုပ္တာ ဥပေဒနဲ႔ မညီဘူးလို႔ပဲ ထင္ပါတယ္။ ဦးေလးခန္႔မွန္းတာေတာ့ သစ္ေတာပိုင္တဲ့ ေျမဆိုၿပီးမွ ေတာအုပ္ဦးသိန္းဟန္က သိမ္းေပးတာပဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ၿခံဆိုၿပီးေတာ့ပဲ သိရတယ္။
ရြာထဲမွာပဲ ေနတာ။ ယာလုပ္ခ်ိန္ၾကမွ တဲေလးလာထိုးၿပီးေနတယ္။ သီးႏွံေလးသိမ္းၿပီးရင္ ရြာျပန္ေန တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္တို႔နဲ႔လည္း တစ္ခါမွ ထိပ္တိုက္မေတြ႕ဘူး။ ဦးေလးေျပာသလုိေပါ့။ ကာလတန္ေၾကး ေလးေပးမယ္ဆိုရင္လည္း လုိခ်င္တာေပါ့။ ကိုယ့္အကြက္ကိုယ္ ျပန္လုပ္စားဆိုရင္လည္းလိုခ်င္တာေပါ့။ မေက် နပ္ေပမယ့္ ေၾကာက္လုိ႔ေနၾကရတာ။
ကိုမင္းေအာင္

ပိေတာက္ကုန္းဇာတိပဲ။ လယ္မရွိဘူး။ ယာ (၃)ဧက ရွိတယ္။ မိဘေတြလက္ထဲက ခြဲေပးထားတာ။ အိမ္ေထာင္ ခြဲတာ (၁၁)ႏွစ္ေလာက္ရွိၿပီ။ အိမ္ေထာင္ခြဲ ကတည္း က လုပ္ကိုင္စားလာတာပါ။ သားသမီး (၂)ေယာက္ရွိတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ ျဖစ္ေနၿပီ။ (၅)တန္းတစ္ေယာက္ (၆)တန္း တစ္ေယာက္။ စီးပြားေရးက ဒီယာပဲ အဓိကထားလုပ္တယ္။ ယာက လုပ္ေနရရင္ မိသားစုအတြက္ ေလာက္ေလာက ္ငငရွိပါတယ္။
ေျမပဲတို႔ ႏွမ္းတို႔ ၾကံတို႔ မတ္ပဲ တို႔အဓိကစိုက္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ယာထဲမွာေနတာမ်ားတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္ကို ဘာမွ မေျပာဘူး။ သိမ္းမယ္ဆည္းမယ္ဆုိတာလည္း မသိလုိက္ရဘူး။ ေနာက္ပိုင္း စစ္တပ္၀င္ လာတယ္။ ပိုက္ဆံလည္း တစ္ျပားတစ္ခ်ပ္မွ မရဘူး။ သူတို႔၀င္လာတဲ့အခ်ိန္က ယာထဲမွာ ေနတဲ့အခ်ိန္။ တဲေတြ ေရႊ႕ရမယ္ဆိုလုိ႔ ရြာကိုျပန္ေရႊ႕ရတယ္။
သူတို႔က ေရႊ႕ရမယ္ဆိုေတာ့လည္း ဘာေၾကာင့္ဘယ္လုိမေမးမိဘူး။ ေၾကာက္လုိ႔။ အခုယာမရွိေတာ့ ေန႔စားပဲလုိက္စားေနရတယ္။ ယာလုပ္ေနစဥ္က အစစအရာရာ အဆင္ေျပတယ္။ ယာမလုပ္ရေတာ့ အဆင္မ ေျပဘူး။
မေက်နပ္တာေတာ့ ရွိတာေပါ့။ ခါတိုင္း ဒီယာကြက္ေလး လုပ္ကိုင္စားေနရတာ အဆင္ေျပတယ္။ အဆင္မေျပတဲ့အခါၾကေတာ့ မေက်နပ္ဘူးေပါ့။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ယာကြက္ေလးေတြ ျပန္လုပ္စားခြင့္ရွိမယ္ဆိုရင္ ျပန္လုပ္စားခ်င္တယ္။ တန္ရာတန္ေၾကး ေပးမယ္ဆုိရင္လည္း ေက်နပ္ရမွာေပါ့။ သူတို႔လုပ္သြားတာကိုအႏိုင္က်င့္တယ္လုိ႔ပဲ ထင္တယ္။

ကိုမင္းရာ

ဇာတိက ပိေတာက္ကုန္းရြာ။ ကၽြန္ေတာ္ က လယ္မရွိဘူး။ ယာ (၂)ဧကတင္ရွိတယ္။ ဦးကုလားႀကီးတို႔နဲ႔ ကပ္ရပ္ပဲ။ မိဘပိုင္ေပါ့။ အေမမလာႏိုင္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္လာရတာ။ လယ္က ရြာနားမွာ နည္းနည္းရွိတယ္။ ယာကြက္ရွိတာ ေလးကေတာ့ သိမ္းသြားတာေပါ့။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို သူတို႔က ဒီအကြက္ ကိုဆင္းမလုပ္နဲ႔လုိ႔ေျပာၿပီးသူတို႔က စူးလိမ္ႀကိဳး ကာတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကလည္း ေၾကာက္ေတာ့ ျပန္မေမးရဲဘူး။ သူတို႔ကာထားတဲ့အထဲ ဆင္းမ လုပ္ရဲဘူး။ ဗိုလ္မွဴးေ၀လြင္ ကာခိုင္းလုိ႔ တျခား လူက ကာတာေပါ့။ အဲဒါေတာ့ သိပါတယ္။ လယ္ေ၀း (ဒကၡိဏ)ကို ေခၚေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔မလုိက္ရပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိလည္းမေခၚဘူး။ ဦးကုလားႀကီးတို႔နဲ႔ တုိင္တဲ့အထဲမွာပါတယ္။ တိုင္စာတင္တာ (၃)ခါေလာက္ရွိၿပီ။ ဘာမွမထူးျခားဘူး။ ဒီလုိပဲ ၿပီးသြားတာပါ။
ကၽြန္ေတာ္က မိုးႏွမ္းေတြ ၾကဲထားတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔၀င္လုပ္တာေပါ့။ အဲဒါေလးေတြ သိမ္းၿပီး ေနာက္သီးႏွံ စိုက္လုိ႔မရေတာ့ဘူး။
မေက်နပ္တာေတာ့ ယာကြက္ကေလးမွ အဆင္းရေတာ့ စား၀တ္ေနေရး မေျပလည္ဘူးေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္ တို႔က ဘာမွ ေျပာခ်င္တာေတာ့မရွိဘူး။ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိမယ္ဆိုရင္ ဒီယာကြက္ကေလးကို ဆင္းလုပ္ခ်င္တယ္။ လုပ္ ပိုင္ခြင့္မရွိဘူးဆိုရင္လည္း တန္ရာတန္ေၾကးလုိခ်င္တယ္။ အခုသိမ္းထားတဲ့အကြက္ေတြကို ၿခံၿပီး သြပ္စူးႀကိဳး ကာထားတယ္။
အဖြားေဒၚျမေလး

အဖြားက မက်ီးကုးန္ဇာတိ။ အဖြားအခု အသိမ္း ခံရတာက (၅)ဧက။ အျမန္လမ္းဘက္ကို ပါတာလည္း အမ်ားႀကီးရယ္။ အျမန္လမ္းထဲမယ္ (၅)ဧက။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ သိမ္းတဲ့အထဲမယ္ (၅)ဧက။ လယ္မပါဘူး။ အျမန္လမ္းအတြက္ အသိမ္းခံရတာလည္း ပိုက္ဆံမရဘူး။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေ၀လြင္သိမ္းတာက (၂၀၁၀)ခုႏွစ္မွာ။ သိမ္းတဲ့ အခ်ိန္မွာ အဖြားတို႔ ပဲစိုက္ထားတယ္။ ယာစပါးစိုက္ ထားတယ္။ အဖြားတို႔ကို သိမ္းတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာမွမေျပာဘူးေလ။ ဦးသိန္းဟန္ကေနၿပီးေတာ့ မထြက္ေပးလုိ႔ရင္ ဒီလယ္ေတြမီးနဲ႔ရိႈ႕ ပစ္မယ္ဆိုၿပီး ေတာ့ ေျပာလုိ႔ ထြက္ေပးရပါတယ္။
အဖြားတို႔က ရြာမွာေနၿပီးေတာ့ ေတာင္ယာထဲကို သြားသြားလုပ္တာေလ။ အဖြားတို႔က ဘာမွျပန္မေျပာ တတ္ဘူးေလ။ သူတို႔ကဖယ္ဆိုလုိ႔ ဖယ္ေပးရတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္အခါမွာ ေခၽြးမလုပ္တဲ့သူက ပိုးထိလုိ႔ ေဆးရံု တင္ထားရတဲ့အခ်ိန္။ ဒီယာေတြကို အတူေနသားနဲ႔လုပ္စားေနတယ္။ အဖိုးက က်မ္းမာေရးမေကာင္းလုိ႔ မလုပ္ ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဖြားတို႔နဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ တစ္ခါမွ မေတြ႕ပါဘူး။ လယ္ေ၀း(ဒကၡိဏ)ရံုးကိုသြားေတာ့ အဖြားတို႔ မပါဘူး။ စာရင္းထဲမွာ ဦးေမာင္ေမာင္လုိ႔ ေခၚေပမယ့္ ဘယ္သူကမွ မေခၚလုိ႔ မပါသြားဘူး။ အဖြားတို႔ဘာမွ ရထားတာလည္း မရွိေသးပါဘူး။
အဖြားကလည္း အမ်ားတကာလုိပဲ ရသင့္ရထုိက္တာေလးေတာ့ လုိခ်င္တယ္ေပါ့ေလ။ ေျမေလးရမယ္ ဆိုရင္ ေျမျပန္လုိခ်င္တယ္။ တန္ရာတန္ေၾကးရမယ္ဆိုရင္လည္း လုိခ်င္တယ္။ စီးပြားေရးအေျခအေနကေတာ့ ပဲေပါင္း (ပဲျပဳတ္)ေရာင္းစားရတာေပါ့။ သူမ်ားလုိ ေန႔စားလိုက္စားလုိ႔ ရတဲ့အရြယ္လည္း မဟုတ္ေတာ့ဘူးေလ။ သားသမီးေတြလဲ အိုးခြဲၿပီး ကစဥ့္ကလ်ား လုပ္စားၾကရတာေပါ့။ ယာေလးေတြရွိတုန္းကေတာ့ အဆင္ေျပ ေသးတာေပါ့ကြယ္။ သမီးေလးက ဆယ္တန္းတက္ေနတဲ့အခ်ိန္။ သမီးေလးကေတာ့ ဆရာမျဖစ္သြားတယ္။ ဒီလုိပဲ ရွာေဖြၿပီး ထားရတာပဲ။
အဖြားကေတာ့ အႏိုင္က်င့္ၿပီးသိမ္းတယ္လုိ႔ပဲ ထင္တယ္။

အခန္း (၃)
ဓာတ္ပံုမွတ္တမ္း

Figure 1
သိမ္းဆည္းခံထားရေသာ လယ္ ႏွင့္ ယာေျမမ်ားအတြင္း ေတာင္သူဦးႀကီးမ်ား ႏွင့္ လယ္သမာမ်ား၏ ဇနီး အဖြားအိုတို႔လိုက္လံ ျပသသည္ကို မွတ္တမ္းလိုက္လံ ရယူစဥ္

ေဒၚခင္မာေအး မွ ၎တို႔မိသားစု သိမ္းဆည္းခံထားရေသာ လယ္ ႏွင့္ ယာေျမမ်ားကို လိုက္လံ ျပသေနစဥ္

ကိုမင္းေအာင္မွ ၎၏ ေယာကၡမျဖစ္သူ သိမ္းဆည္းခံထားရေသာ တဲေလး ႏွင့္ ၎ကိုယ္တုိင္ သိမ္းဆည္း ခံထားရေသာ ယာေျမေပၚမွ တဲကို ဖ်က္ဆီးပစ္လုိက္ေၾကာင္း ရွင္းျပေနစဥ္

ကိုမင္းရာ မွ ၎၏ ယာကြက္ကို လက္ညွိဳးညႊန္၍ ယခင္က ဆီဆံုႀကီးထားရွိကာ ဆီႀကိတ္တဲ့ ေနရာ ႏွင့္ ယခုသိမ္းဆည္း၍ သြပ္စူးႀကိဳးခပ္ထားသည္တို႔ကို ရွင္းျပေနစဥ္

သိမ္းဆည္းခံရသူ (၁၈)ဦးတြင္ ဧကအမ်ားဆံုး သိမ္းဆည္းခံရသည့္ ဦးကုလား မွ ၎၏ လယ္ေျမမ်ားကို လက္ညွိဳးညႊန္၍ တေမွ်ာ္တေခၚရွိေၾကာင္း ရွင္းလင္းေျပာဆိုေနျခင္း ျဖစ္သည္။
ညီျဖစ္သူ တပ္မေတာ္ ၀န္ထမ္း (တပ္ၾကပ္)၏ ဇနီးႏွင့္ တူ ၊ တူမေလးမ်ားအား လုပ္ကိုင္စားေသာက္ရန္ လယ္တစ္ဧကခြဲ ႏွင့္ ယာ (၄)ဧက စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္ရန္ ခြဲေပးခဲ့ေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။ တပ္မေတာ္ ၀န္ထမ္းအခ်င္ခ်င္းပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း တပ္မေတာ္အႀကီးအကဲ၏ လူပါး၀မႈအေပၚ ခံေနရသည္သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ၊ လက္ရွိ သူ၏ လယ္ေျမတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေ၀လြင္မွ သိမ္းဆည္းၿပီး ေျမပဲစိုက္ထားသည္ကို ရွင္းလင္းေျပာဆိုေနျခင္း ျဖစ္သည္။

ပိေတာက္ကုန္းေက်းရြာမွ ဦးသံေခ်ာင္းမွ ၎ သိမ္းဆည္းခံထားရေသာ ယာေျမေပၚတြင္ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ခြင့္ မရေတာ့သည့္အေျခအေနကို ရွင္းလင္းေျပာဆိုေနစဥ္။


ဦးပန္းၿမိဳင္၏ ဇနီး ေဒၚသန္းျမင့္မွ ၎တို႔၏ ယာေျမအစပ္တြင္ စည္းရိုးခတ္ထားေၾကာင္း ၊ ၎တို႔အေနျဖင့္ လုပ္ကိုင္ စားခြင့္မရသည္မွာ ၃ ႏွစ္ေက်ာ္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆို။

ဦးဖိုးထူး၏ ယခင္တဲေနရာေဟာင္းတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္၏ ဗိုလ္တဲ ေဆာက္လုပ္ထားေၾကာင္း ေတာင္သူမ်ား လိုက္လံ ျပသသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ ေဆာက္လုပ္ထားေသာ ဗိုလ္တဲအား ဦးညႊန္႔၀င္း (တပ္ၾကပ္ႀကီး)၏သား ရဲကိုကုိႏွင့္ ဦးဖိုးထူးတို႔မွ ဗိုလ္တဲဆိုသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္၏ အေဆာက္အဦးအား လိုက္လံျပသစဥ္

ဦးေမာင္ေရႊမွ သရက္ပင္တည့္တည့္ကို လက္ညွိဳးညႊန္၍ သူ၏ ယာကြက္ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာဆို


အဖြားေဒၚျမေလးမွ ၎၏ ခဲအို ဦးစိမ္း ၏ အကြက္အား လက္ညွိဳးထိုး၍ တပါတည္း မွတ္တမ္းတင္သြားၾကပါ ကေလးတို႔ရယ္ဟု ေျပာဆို။

ဦးစိုး၏ ဇနီး အဖြားေဒၚေထြးမွ ၎၏ ယာကြက္အတြက္ ေငြတစ္ျပားတစ္ခ်ပ္မွ ရရွိျခင္း မရွိေၾကာင္း ေျပာဆို၍ ယာခင္းထဲရွိ ငွက္ေပ်ာပင္မွ ငွက္ေပ်ာခိုင္သြားခုတ္ရာတြင္ ၿခံေစာင့္ မွ မ၀င္ရဘူးဟု ေျပာဆိုသည္ကို ငါတို႔ တျပားတခ်ပ္မွ ယူထားတာမရွိဟု ျပန္လည္ေျပာဆိုကာ ငွက္ေပ်ာခိုင္ ၀င္ခုတ္ခဲ့ေၾကာင္း ရွင္းျပသည္။


ဦးေလးျမင့္မွ ၎၏အကြက္အတြင္း သိမ္းဆည္းၿပီး စိုက္ပ်ိဳးျခင္းမရွိသည့္အတြက္ ျပန္လည္ ေတာထေနသည္ ကို ေနာက္ခံထား၍ သိမ္းဆည္းခံရသည့္ ပမာဏမွာ အျမန္လမ္းမႀကီးအနီးထိ ပါ၀င္ေၾကာင္း ေျပာဆိုသည္။ အျမန္လမ္းမႀကီးေဖာက္လုပ္ရာတြင္လည္း ၎၏ လယ္ေျမမ်ား သိမ္းဆည္းခံရၿပီး ေငြေၾကးမရရွိခဲ့ေၾကာင္း ဆိုသည္။

ဦးေမာင္ေမာင္၏ ဇနီး အဖြားေဒၚျမေလးမွ ၎တို႔၏ ယာေျမမ်ားကို လက္ညွိဳးညႊန္၍ ယာမ်ားကို ဒုကၡအမ်ိဳးမ်ိဳးခံၿပီး ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းလုပ္ကိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ရွင္းလင္းေျပာဆို

ကၽြဲတင္းကုပ္အား အျမန္ျဖတ္ခိုင္းသည္ျဖစ္၍ တင္းကုပ္ကိုဖ်က္၍ လြတ္ရာတြင္ တုိင္မ်ားကို ေရႊ႕့ပံုထားရေၾကာင္း အဘ ဦးျမင့္ ေျပာဆို

အခန္း (၄)
သံုးသပ္တင္ျပျခင္း
အထက္ပါ လယ္ယာသိမ္းဆည္းမႈ ျဖစ္စဥ္သည္ အရွင္းဆံုး သံုးသပ္ရမည္ဆိုလွ်င္ အာဏာအလြဲသံုး စားမႈဟု သာဆိုရမည္ျဖစ္သည္။ လယ္ယာေျမမ်ားကို သိမ္းဆည္းရယူရာတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးမွ တပါး အျခား ေပၚေပါက္သက္ေရာက္ျခင္း မရွိေစရဟူေသာ သတ္မွတ္ခ်က္ကို ေက်ာ္လြန္၍ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲတစ္ဦးမွ အာဏာႏွင့္ တပ္မေတာ္ကိုပါ အသံုးခ်၍ သိမ္းဆည္းရယူသြားျခင္း ျဖစ္သည္။
မတူကြဲျပားျခင္း ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီမွ သံုးသပ္တင္ျပခဲ့သမွ် လယ္ယာမႈခင္းမ်ားတြင္ ဥပေဒႏွင့္ ညီညြတ္ျခင္း ရွိ / မရွိ။ ႏိုင္ငံေတာ္ အေနျဖင့္ အမွန္တကယ္ အသံုးခ်ျခင္း ရွိ / မရွိ။ လယ္ယာေျမကို လက္ငုတ္ လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ား ႏွင့္ ေျပရာေျပေၾကာင္း ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း ရွိ / မရွိ ဟူေသာ ဥပေဒႏွင့္ ညီညြတ္ျခင္း ရွိ / မရွိ ဆိုေသာ အခ်က္အျပင္ ကာယကံရွင္ လက္ငုတ္လုပ္ကိုင္သူမ်ားႏွင့္ အဆင္ေျပေျပေဆာင္ရြက္ျခင္း ျဖစ္လွ်င္ လည္း ဥပေဒျပင္ပ ဆိုေသာ္ျငား ႀကိဳက္ေရာင္း / ႀကိဳက္၀ယ္သေဘာမ်ိဳးျဖစ္သျဖင့္ တရားမွ်တမႈ ရွိသည္ဟု သံုးသပ္တင္ျပၿမဲျဖစ္ပါသည္။
လယ္ယာေျမမႈခင္းမ်ားကို လုိက္ပါေဆာင္ရြက္ခဲ့ေပါင္း မ်ားလာသည့္ အားေလွ်ာ္စြာ သိမ္းဆည္းရယူ သူတို႔သည္ အာဏာရွိ ၊ ရာထူးႀကီး မ်ား ျဖစ္သည့္အားေလွ်ာ္စြာ နစ္နာသူမ်ားဘက္မွ ရပ္တည္ေဆာင္ရြက္ ေပးရာတြင္ လြယ္လင့္တကူၿပီးေျမာက္ျခင္း မရွိသည့္အတြက္လည္း မ်ားစြာ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိသည္။ ေစတနာ ေရွ႕ထားေဆာင္ရြက္ၾကပါလွ်င္ ျဖစ္ေပၚလွ်က္ရွိေသာ လယ္ယာမႈခင္းမ်ားသည္ ဥပေဒႏွင့္ ညီညြတ္စြာ ေဆာင္ ရြက္ျခင္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ေျပရာေျပေၾကာင္း ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္၍ေသာ္လည္းေကာင္း ၿပီးေျမာက္ရမည္သာျဖစ္ပါသည္။
နစ္နာသူမ်ားဘက္မွ ဥပေဒႏွင့္အညီအညြတ္တင္ျပေသာ္လည္း အေျခအေနတို႔သည္ထူးျခားမလာ။ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဖက္ေျပရာေျပာေၾကာင္း ညွိႏိိႈင္းဖုိ႔ အႀကံျပဳတင္ျပရာတြင္လည္း ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း မရွိသည့္ အေလွ်ာက္ နစ္နာသူမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားမွ “စိုက္စားစရာ မရွိ ၊ တိုက္စားရမည့္ အေျခ အေန” သို႔ ေရာက္ရွိလာသည္။ က်ေနာ္တို႔သည္လည္း ႏိုင္ငံေရးတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္မည့္ဟု ဆံုးျဖတ္ထား သည့္အားေလွ်ာ္စြာ နစ္နာသူမ်ား ေျပလည္မႈရသည္အထိ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ လိုက္ပါကူညီေဆာင္ရြက္ ရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။
အထက္ပါျဖစ္စဥ္ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ စဥ္းစား သံုးသပ္မည္ဆိုက ေဘးပတ္၀န္းက်င္တြင္လည္း ကုမၸဏီမ်ား၊ ပုဂၢလိက လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ရွိေနသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ ထုိပုဂၢလိက လုပ္ငန္းရွင္မ်ားသည္ ေတာင္သူမ်ားႏွင့္ ညွိႏိႈင္းကာ သင့္ေတာ္ေသာ ေစ်းႏႈန္းျဖင့္ အသီးသီးရယူသြားသည့္ အားေလွ်ာ္စြာ ျပႆနာ ေပၚေပါက္ျခင္း မရွိ ခဲ့ေပ။ ယခုသိမ္းဆည္းခံ (၁၈)ဦးသာလွ်င္ တျခားေတာင္သူမ်ားကဲ့သုိ႔ ထိုက္တန္ေသာ နစ္နာေၾကး ရရွိျခင္း မရွိဘဲ ယေန႔ထက္တုိင္ မေျပလည္ႏိုင္ၾကေသးေပ။
သစ္ေတာေျမဟုဆို၍ ေတာေခါင္းမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္အတြက္ဟု ဆိုကာ သိမ္းဆည္းျခင္းျဖစ္သည္ဟု ေတာင္သူမ်ားကလည္း ဆိုသည္။ သစ္ေတာေျမႏွင့္ ပတ္သက္၍ က်ေနာ္တို႔ လိုက္ပါေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ကသာ ၿမိဳ႕ ျဖစ္စဥ္ကိုသာ ျပန္လည္သံုးသပ္ျပလုိပါသည္။ ယခုျဖစ္စဥ္သည္ ဧက (၁၀၀)ခန္႔ ၊ ေတာင္သူ (၁၈)ဦးမွ်သာ ရွိပါသည္။ ကသာၿမိဳ႕နယ္ ၊ အင္းဒယန္းေက်းရြာ ႏွင့္အနီးတ၀ိုက္မွ သစ္ေတာေျမအတြင္း ႀကံစိုက္ေတာင္သူမ်ား အား ဂရိတ္ေ၀ါကုမၸဏီမွ သစ္ေတာဌာန အပါအ၀င္ သက္ဆိုင္ရာတို႔၏ အင္အားကို သံုးကာ ေတာင္သူမ်ား လုပ္ကိုင္စားေသာက္လွ်က္ရွိေသာ ေျမကို ရယူရန္ႀကိဳးပမ္းမႈတြင္ ဧကေပါင္း (၃၀၀၀၀)ေက်ာ္ ႏွင့္ ေတာင္သူ (၇၀၀)ခန္႔ ရွိပါသည္။ အဆိုပါျဖစ္စဥ္တြင္ မတူကြဲျပားျခင္း ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီ ဥကၠဌ ဦးေနမ်ိဳးေ၀မွ ႏိုင္ငံေတာ္ ဟူသည္ (ေျမႀကီး + ျပည္သူ) ဟု ရွင္းလင္းေျပာဆို၍ ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားတို႔၏ စား၀တ္ေနေရး ၊ ဘ၀ရပ္တည္ ေရးအတြက္ ဒီေျမေပၚမွာမွ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ခြင့္ မရလွ်င္ မည္သုိ႔ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ရမည္နည္း။ ဧရာ၀တီတိုင္း ႏွင့္ ႏိႈင္းခ်ိန္ထိုး၍ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား ေဘးတစ္ေလွ်ာက္မွ သစ္ေတာမ်ားအတြင္း ၀င္ေရာက္၍ ေတာတိုးလုပ္ကိုင္ျခင္းေၾကာင့္ လယ္ေျမေပါင္းမ်ားစြာ တိုးပြားလာရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ အေျခမဲ့ အေနမဲ့ လက္လုပ္လက္စားတို႔မွာ ေတာေတာင္မ်ားအတြင္း ဒုကၡခံ၍ ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳး ကို တစ္ဖက္တစ္လမ္းမွ ေဆာင္ရြက္သူမ်ား အျဖစ္သာ ရႈျမင္သင့္ေၾကာင္းျဖင့္ သံုးသပ္ေျပာဆိုခဲ့ပါသည္။ ယခုျဖစ္စဥ္ကိုလည္း ထုိနည္း တူစြာပင္ သံုးသပ္ရပါမည္။
ေတာင္သူမ်ားသည္ မိမိတို႔ ဘ၀ရပ္တည္ေရးအတြက္ ေတာတိုးခုတ္ထြင္ လုပ္ကိုင္လာျခင္း ျဖစ္သကဲ့ သို႔ ႏိုင္ငံေတာ္မွ ေပးအပ္သည့္ တာ၀န္မ်ားကိုလည္း ေက်ပြန္စြာ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ သစ္ေတာေျမဟု ဆို၍ သိမ္းဆည္းရာတြင္ ယခင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက ထုိသုိ႔ ေျပာဆိုျခင္းမ်ိဳးတစ္ႀကိမ္တစ္ခါမွ် မရွိခဲ့ပါပဲလွ်က္ ယခုအခါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေ၀လြင္ မ်က္စိက်ပါမွ သစ္ေတာဟူေသာ နာမ္စားသံုးကာ ရယူသြားျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ရကား လြန္စြာမွပင္ အရုပ္စိုး အက်ည္းတန္ေသာ လုပ္ရပ္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရအေနႏွင့္ တိုင္းသူျပည္သားမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ေရွးရႈသည္ဟု ဆိုပါလွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကီးအကဲတို႔သည္ ျဖစ္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ ထိုသို႔ေသာလုပ္ရပ္မ်ိဳးကို လုပ္ရသနည္း ဟု ေမးဖြယ္ျဖစ္လာေပမည္။ အခ်ီနိဒါန္းတြင္ ေျပာဆိုထားသကဲ့သုိ႔ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼသည္ မိမိတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ သည့္ အစိုးရလက္ထပ္တြင္ လယ္ယာေျမသိမ္းဆည္းမႈမ်ားမရွိဟု ေျပာဆိုထားေသာ္ျငား ယခုျဖစ္စဥ္သည္ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရသစ္လက္ထပ္ေပၚေပါက္ေသာ အမႈျဖစ္၍ ဖံုးဖိထားျခင္း ေၾကာင့္သာလွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ မသိရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္မည္။ ထုိ႔အတြက္လည္း မိမိ၏ အစိုးရလက္ထက္ လယ္ယာေျမသိမ္းဆည္းမႈ မရွိဟု ေျပာဆိုမိ ျခင္းျဖစ္ေပလိမ့္မည္။
ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ မသိရွိေသာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရသစ္လက္ထက္ လယ္ယာေျမသိမ္းဆည္းမႈမ်ား ေနျပည္ေတာ္အနီးတ၀ိုက္ရွိေနေသးသည္ဟု အရိပ္အျမြက္မွ် ေျပာၾကားလုိပါသည္။ ဖံုးဖိထားျခင္း ေၾကာင့္ ေပၚ ေပါက္မလာျခင္း ျဖစ္ေပမည္။ ျပည္သူတို႔၏ တင္ျပတိုင္ၾကားစာမ်ားကို ေရွးယခင္နည္းအတိုင္း အမိႈက္ပံုး သို႔မဟုတ္ ေဖ်က္ဖ်က္ျခင္းေၾကာင့္လည္း ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ မသိရွိလိုက္ရျခင္း ျဖစ္ေပမည္။
ယခုျဖစ္စဥ္ပါ ေတာင္သူမ်ား ရင္ထုမနာျဖစ္ရသည္မွာ ယံုၾကည္အားကိုး၍ မဲေပးလုိက္ကာမွ လယ္ယာေျမေတြ ပတ္သိမ္းေနျခင္းအေပၚ အယံုအၾကည္မဲ့လာၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ မည္သူ႕မွ် အားကိုးမရသည့္ အေျခအေနသုိ႔ ေရာက္ရွိလာသည္ျဖစ္၍ တုံးတိုက္တိုက္ က်ားကိုက္ကိုက္ ရင္ဆိုင္ဖို႔အထိ ဆံုးျဖတ္ထားၾကေပ ၿပီ။ ေတာင္သူမ်ားမွ ယခုႏွစ္စိုက္ပ်ိဳးရာသီအမီ ေတာင္သူမ်ား၏ နစ္နာမႈအား တန္ရာတန္ေၾကး ေပးေလွ်ာ္ျခင္း မရွိလွ်င္ မိမိအကြက္မိမိ ျပန္လည္စိုက္ပ်ိဳးေတာ့မည္ ဟု ဆံုးျဖတ္ထားၾကေပၿပီ။ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာပါက ျပည္သူမ်ားပင္ အထိနာမည္ကို စိုးရိမ္မိေပသည္။
လက္ရွိေျမျပင္အေျခအေနတြင္ ေတာင္သူမ်ားလုပ္ကိုင္စဥ္က ႏွစ္စဥ္မပ်က္ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ ေနရာမ်ား တြင္ စိုက္ပ်ိဳးလုပ္ကိုင္ျခင္းမရွိသည့္အတြက္ ၿခံႏြယ္ပိတ္ေပါင္းမ်ားပင္ ထူထပ္ေနေပၿပီ။ လယ္ယာလက္မဲ့ျဖစ္ သြားေသာ လယ္သမားမ်ားအား ၎တို႔သိမ္းဆည္းရယူသြားသည့္ လယ္ယာေျမထဲတြင္ ေန႔စားလုပ္သားအျဖစ္ ပင္ ျပန္မခိုင္းႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျပတ္သားေသာ အာဏာရွိသူကိုလည္း လြန္စြာမွ နားက်ည္းေနၾကေပသည္။
စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ စစ္ေဆးျခင္း မျပဳႏိုင္ေအာင္ပင္ တားဆီးထားသည္ဟု သတင္းၾကားသိရသျဖင့္ ယခုျဖစ္စဥ္ပါ လယ္သမားမ်ားအေရး မည္သူက ေဆာင္ရြက္ေပးမည္နည္း မည္သုိ႔စီစဥ္ေပးမည္နည္းဟု မည္သူ႕ကုိေမးရမည္ကိုပင္ မသိႏိုင္ေလာက္ေအာင္ျဖစ္ရပါသည္။

လမ္း၏ တဖက္တြင္ ယုဇနကုမၸဏီမွ လယ္သမားမ်ားႏွင့္ ညွိႏိႈင္းကာ တန္ရာတန္ေၾကးေပး၍
သိမ္းဆည္းထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသ
ယခုျဖစ္စဥ္အား မီဒီယာမ်ားမွ က်ယ္က်ယ္ျပန္ျပန္ေဖာ္ျပလွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲတစ္ဦး၏ ဂုဏ္ သိကၡာကို ခ်ိဳးႏွိမ္ရာေရာက္ေပေတာ့မည္။ သို႔ျဖစ္ပါေသာေၾကာင့္ နစ္နာသူလယ္သမားမ်ားအေရး ေဆာင္ရြက္ ေပးမည္ဆိုကလည္း အလြယ္တကူပင္ၿပီးေျမာက္ႏိုင္ပါသည္။ အေတြ႕အႀကံဳ ႏွင့္ အၾကားအျမင္ ရွိလာၿပီျဖစ္ ေသာ ေတာင္သူမ်ား ေတာင္းဆိုသကဲ့သုိ႔ အမ်ားနည္းတူ တန္ရာတန္ေၾကးေပး၍ ေတာင္သူမ်ား၏ နစ္နာမႈ အတြက္ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းျဖင့္လည္း ၿပီးေျမာက္ႏိုင္ပါသည္။
ေတာင္သူမ်ားေတာင္းဆိုသည့္ ဒုတိယနည္းလမ္းမွာ မိမိတို႔လယ္ယာေျမ မိမိတို႔ ျပန္လည္လုပ္ကိုင္ စားေသာက္ခြင့္ရရွိေရး ဟုဆိုၾကသည္။ ထုိေတာင္းဆိုမႈအတြက္ ေျမလြပ္ေျမလပ္ႏွင့္ေျမရိုင္းမ်ား စီမံခန္႔ခြဲေရး ဆိုင္ရာ ဥပေဒႏွင့္ ႏိႈင္းခ်ိန္ျပလိုပါသည္။ ေျမလြတ္ေျမလပ္ဟု ဆိုေသာ္ျငား ေတာင္သူမ်ား စိုက္ပ်ိဳးလာသည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သတိခ်ပ္ရမည္။ ေျမလြတ္ေျမလပ္ႏွင့္ ေျမရိုင္းမ်ား စီမံခန္႔ခြဲေရး ဆိုင္ရာ ျပဌာန္းခ်က္အရလည္း လက္ငုတ္လုပ္ကိုင္ေနသူမ်ားရွိပါက လက္ငုတ္လုပ္ကိုင္သူႏွင့္ ေလွ်ာက္ထား လုပ္ကိုင္လုိသူ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ကို ေျမယာစီမံခန္႔ခြဲေရး ေကာ္မရွင္အေနျဖင့္ ညွိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ဟူ ေသာအခ်က္ပါရွိၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ ယခုလယ္ေျမသိမ္းဆည္းခံ အမႈမွာ အာဏာသံုး၍ ရယူသြားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း နိဂံုးခ်ဳပ္အေနျဖင့္ သံုးသပ္၍ အျမန္ဆံုး ညွိႏိႈင္းေျဖရွင္ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ပါရန္ သံုးသပ္တင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

ဦးေအာင္မ်ိဳးဦး
အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး
မတူကြဲျပားျခင္း ႏွင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါတီ