`အေရွ႕ေက်ာင္းသား သူေတာင္းစား၊ လည္ေပၚေက်ာင္းသား အေကာင္းစား၊ ေက်ာက္မီးေသြးမို႔ မည္းသကုိ၊ တုိ႔ေက်ာင္းသားမုိ႔ ရဲသကို၊ ေဟ့လာေမာင္ရို႕ ၀ါး´ ဟု အားရပါးရ ဆူညံစြာ ေအာ္ဟစ္ေျပးလႊားလာၾကေသာ ကေလးတစ္စုသည္ကား လည္ေပၚ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းသားကေလးမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ ၎တို႔၏ ေက်ာဘက္ တင္းခ် လယ္တစ္ကြက္ေလာက္ အကြာတြင္ ခ်ည္လုံခ်ည္ကို ပ်ာတာကြင္းသိုင္း၍ သင္တိုင္းအက်ၤကို ေလ်ာ့ရိေလ်ာ့ရဲ ၀တ္လ်က္ ေခါင္းငုိက္စုိက္ႏွင့္ တစ္လွမ္းခ်င္း လာေနေသာ ေမာင္ခ်စ္သည္ `ဧ၀ံ ေမသုတံ ဧကံ သမယံ´ ဟု တတြတ္တြတ္ ရြတ္လ်က္ ရွိ၏။ ေဆးတစ္အုိးကၽြမ္းေလာက္အၾကာတြင္ အေရွ႕သို႔ လွမ္းၾကည့္လိုက္ရာ ပန္းပုဆရာၾကီး ဦးေအာင္ခ်ာ၏ ကနားဖ်င္းတဲ၌ ေက်ာင္းသားသူငယ္ခ်င္းမ်ား ၀ုိင္းအုံေနသည္ကို ေတြ႕ရေလ၏။ မိမိသည္လည္း အေၾကာင္းကို သိလိုေသာေၾကာင့္ ေျပးသြားတိုး၀င္ၾကည့္ရွဳေလ၏။
( အျပည့္အစံုုကိုုဖတ္လိုုက ေခါင္းစဥ္ကိုုကလစ္ပါေလ။)
ဦးေအာင္ခ်ာသည္ ဆင္စြယ္မင္းသမီးရုပ္ကေလးတစ္ခုကို ထုလ်က္ ရွိ၏။ ထုလုပ္စျဖစ္၍ ရုပ္လုံးေပၚရုံမွ်ပင္ ရွိေသးေသာ္လည္း အရုပ္ကေလးမွာ ႏဲြ႕ေႏွာင္းျဖဴေဖြးခ်စ္စရာကေလး ျဖစ္ေပ၏။ အတန္ၾကာေသာအခါ ေမာင္ေထြး၊ ေမာင္ေခြး၊ ဘုိးစ၊ ဘုိးလွတို႔ တစ္စု ထျပန္သြားေလ၏။ ေမာင္ခ်စ္ကား ေျမၾကီးေပၚတြင္ ဒူးေထာက္၍ ကြပ္ပ်စ္ခါးပန္းတြင္ ေမးတင္ျပီးလွ်င္ အေငးသား ၾကည့္လ်က္ပင္ ရွိေသး၏။
`ဘၾကီးေအာင္၊ ဒီမင္းသမီးရုပ္ကေလးကို ဘယ္သူ႔ဖို႔ ထုေနတာလဲ ဟင္´ ဟု မ်က္စိကေလး ေပကလပ္လုပ္၍ ေမးေလ၏။ ေဆာက္ပုတ္ႏွင့္ ေဆာက္ကေလးကို အသာခ်၍ ေဆာက္ပုံးထဲတြင္ ေဆးလိပ္တုိ စမ္းေနေသာ ဦးေအာင္ခ်ာက `ငါ့တူလိုခ်င္လို႔လား၊ ေငြတစ္က်ပ္ ယူခဲ့ရင္ ဘၾကီးေပးမယ္ သိလား´ ဟု အမွတ္မဲ့ ေျပာလိုက္ေသာအခါ မ်က္ေမွာင္ၾကဳတ္ရင္း ေခါင္းကုတ္လ်က္ `ေငြတစ္က်ပ္ဆိုတာ ဘယ္ႏွျပားလဲ ဘၾကီးေအာင္ရဲ႕´ ဟု ေမးျပန္ေလ၏။ ပန္းပုဆရာၾကီးလည္း ေဆးလိပ္ကိုခ်၍ လက္၀ါးႏွစ္ဖက္ကို ေထာင္ျပလ်က္ `ဆယ္ျပား ဆယ္ျပား ေျခာက္ခါ။ ေနာက္ျပီးေတာ့ ေလးျပားထည့္။ ေပါင္း ေျခာက္ဆယ္နဲ႔ ေလးျပား။ အဲသေလာက္ကို တစ္က်ပ္ေခၚတယ္၊ ၾကားလား´ ဟု ကေလးသူငယ္မ်ားကို ခ်စ္ခင္ေသာ ၀ါသနာရွိသည့္အတုိင္း စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ေျခဟန္လက္ဟန္ႏွင့္ ရွင္းလင္းေျပာျပေလ၏။ `ေျခာက္ဆယ့္ေလးျပားေပးရင္ ကၽြန္ေတာ္ ဒီအရုပ္ကေလးကို တကယ္ပဲ ရမလား။ ေနာက္ေတာ့ မညာနဲ႔ေနာ္ ဘၾကီးေအာင္´ ဟု ေျပာရင္း ေသွ်ာင္ဆံျမိတ္ကေလးကို ခ်ာခ်ာလည္ေအာင္ ပတ္ရစ္လ်က္ အိမ္ရွိရာသို႔ ရႊင္လန္း၀မ္းေျမာက္စြာ ခုန္ေပါက္ေျပးလႊားသြားေလ၏။
ေမာင္ခ်စ္သည္ ေန႔လယ္ခ်ိန္ ေက်ာင္းတြင္ မုန္႔၀ယ္စားဖို႔ရန္ မိခင္ေပးလိုက္ေသာ တစ္ျပား တစ္ျပားေသာ အသျပာကို မသုံးရက္၊ မစဲြရက္ဘဲ အက်`္ သင္ပုန္းေခါင္းတြင္ အေပါက္ငယ္ေဖာက္၍ စုထားသည္မွာ ေျခာက္ျပားမွ် ရေလသည္။ တစ္ထြာမွ်က်ယ္ေသာ မိမိ၀မ္းေခါင္း သမုဒၵရာအတြက္မူကား ေန႔ဆြမ္းစား ကုလားတက္ေခါက္တြင္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဦးေခမာ ေ၀ေသာ ငွက္ေပ်ာသီးတစ္လုံးႏွင့္ ေက်နပ္ဖူလုံလ်က္ ရွိေလသည္။
ဆင္စြယ္ရုပ္ကေလးသည္ တစ္ေန႔တျခား သားနားေက်ာ့ရွင္း၍ လာ၏။ သြားကေလးမ်ားေပၚလုမတတ္ ရွိေအာင္ ျပဳံးလိုက္ရန္ ဟန္ျပင္ေနေသာအသြင္သည္ အိပ္ေပ်ာ္ေနေသာ ညအခ်ိန္တြင္ပင္လည္း ေမာင္ခ်စ္ မ်က္လုံးတြင္းမွ မထြက္။ ၾကည့္ရဖန္မ်ားေလ အရုပ္ကေလးမွာ လွလာေလ၊ လိုခ်င္စိတ္ ပြားလာေလ ျဖစ္ရကား တစ္ေန႔မွ တစ္ျပား တစ္ျပား စုရသည္ကို အလြန္ ဖင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာသည္ဟု သိလာေလ၏။ ပိုက္ဆံရလိုလြန္း၍ ဥပုသ္ေန႔မ်ားတြင္ပင္ စာသင္ရက္ ျဖစ္ပါေစေတာ့ဟု ဆုေတာင္းမိ၏။ တစ္ေပါက္တစ္လမ္းက ဘယ္နည္းႏွင့္ ပိုက္ဆံရေအာင္ ၾကိဳးစားရပါမည္နည္းဟု ၾကံစည္ျပန္၏။
ထိုစဥ္အခါက ကမာၻစစ္ၾကီးအတြင္းျဖစ္၍ ေက်ာက္တံအလြန္ရွား၏။ ေမာင္ခ်စ္သည္ အစ္ကိုၾကီး ကိုသစ္၏ ေက်ာက္သင္ပုန္းကဲြမ်ားကို ေညာင္ေရအိုးစင္မွ ယူ၍ ညဥ့္နက္သန္းေခါင္မေရွာင္ မိႈင္းတလူလူထြက္ေနေသာ ေရနံဆီမီးခြက္ၾကီးကုိ ထြန္းညွိလ်က္ ခၽြန္ထက္ေသာ ဖဲထီးသံေခ်ာင္းျဖင့္ ေက်ာက္တံတိုက္ေလ၏။ ေက်ာက္တံေရာင္း၍ ပိုက္ဆံေျခာက္ျပား ရ၏။ ေက်ာင္းသားၾကီး ဖိုးေတက အႏုိင္က်င့္၍ မေပးဘဲထားေသာ အေၾကြးတစ္ျပားအတြက္ ေတြးမိတိုင္း ေဆြးမိ၏။
တစ္ဆယ့္ႏွစ္ျပားမွ် ရလာေသာအခါ အက်`္သင္ပုန္းေခါင္းမွာ မဆ့ံေတာ့ျပီ၍ ႏွစ္ဖက္ပိတ္ ၾကေသာင္း၀ါးတစ္ဆစ္တြင္ ထိပ္က အေပါက္ေဖာက္ကာ ေ၀လေခါင္း၊ ေဂ်ာ့ေခါင္း၊ နတ္ဖိုးခၽြန္ စေသာ တံဆိပ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ခတ္ႏွိပ္သည့္ ေၾကးျပား ၁၂ ျပားတိတိကို သြင္းေလွာင္သိုမွီးေလ၏။ ႏွစ္ဆန္းတစ္ရက္ေန႔က ေဒြးေလညိဳ ခ်စ္စႏုိး၍ ေပးသည့္ သူငယ္ေဖာ္ ေမာင္ေထြးက အလိုက္ႏွစ္ျပားေပး၍ ပိုက္ဆံခ်င္းလဲစဥ္က မလဲရက္ဘဲ တြယ္တာခဲ့သည့္ ထုံးအမွတ္ႏွင့္ ေဒါင္းပိုက္ဆံကေလးကိုလည္း ဖ်ာေအာက္မွ ထုတ္ယူ၍ ေၾကးျပားအေဖာ္မ်ားရွိရာ ေၾကးတုိက္သြင္းသို႔ သြတ္သြင္းလိုက္ေလ၏။ ေၾကးျပားအေရအတြက္ကိုလည္း ၀ါးေၾကာတြင္ စူးျဖင့္ ျခစ္၍ မွတ္ထားေလ၏။ `ပဲဟင္းခ်က္တဲ့ေန႔က တစ္ျပား၊ ဘၾကီးထူး ကၽြဲေပ်ာက္တဲ့ေနက တစ္ျပား´ စသည္ျဖင့္ လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားကို ခ်ဳိးကာ ခ်ဳိးကာ ပိုက္ဆံစာရင္းတြက္ရ စစ္ရသည္မွာ ေန႔စဥ္ႏွင့္ အမွ် ျဖစ္၏။ ေရတံေလွ်ာက္ထဲမွာ ထားရရင္ ေကာင္းႏုိးႏိုး၊ သေဘၤာၾကမ္းေပၚမွာ ၀ွက္ရလွ်င္ လုံႏုိးႏုိးႏွင့္ ပိုက္ဆံဘူးေနရာ က်တ္ေျပာင္းရသည္မွာလည္း အေမာပင္ ျဖစ္၏။ အရုပ္ကေလးကို ရလွ်င္ ထည့္ထားဖို႔ရန္ ထန္းရြက္ဖာေခ်ာကေလးကို အမ်ဳိးမ်ဳိး ျပဳျပင္ဆင္ယင္ မြမ္းမံရသည္မွာလည္း မအားပင္ ျဖစ္ေလ၏။
ေစ်းသည္ ေဒၚခါဥ၏ ေတာင္းနီထဲ၌ အေငြ႕ေထာင္းေထာင္းႏွင့္ ေကာက္ဦးငခ်ိပ္ေပါင္းကို ျမင္ရေသာအခါ သြားရည္ယုိမိ၏။ သို႔ပါေသာ္လည္း ၀ယ္မွရေသာ သေရစာတို႔ကို သပိတ္ေမွာက္ေလ၏။ သူငယ္ေဖာ္တို႔ ဖန္ဒိုး၀ယ္၍ ေဂၚလီရုိက္ေသာအခါ ကေလးတို႔ဘာ၀ အမ်ားနည္းတူ ကစားလိုပါေသာ္လည္း မိမိတြင္ ရွိရင္းစဲြ စည္ပတ္သံေခြအေဟာင္းၾကီးကို ေက်ာင္း၀ုိင္းပတ္လည္တြင္ လွည့္ပတ္ရုိက္လ်က္ တစ္ေယာက္ထီးတည္း ေက်နပ္တင္းတိမ္ရေလေတာ့၏။ သုိ႔ျဖင့္ တစ္ျပားတိုးလွ်င္ တစ္မ်ဳိး၀မ္းသာလ်က္ စုေဆာင္းလာခဲ့ရာ ပိုက္ဆံ ၃၆ ျပား ပိုက္မိေသာ ေန႔သို႔ေရာက္ေလသတည္း။
ညေန ၄ နာရီ ေက်ာင္းလႊတ္ေခါင္းေလာင္းသံသည္ ေမာင္ခ်စ္၏ ႏွလုံးေသြးကို ႏႈိးဆြလုိက္ေလ၏။ ဘုရားရွိခိုးခါနီး `အာမ´ ဟု ဆိုမိလွ်င္ပင္ `ဘေႏၱ´ ကို မေစာင့္ႏုိင္ဘဲ ထ၍ ေျပးေလရာ အေစာင့္ ကိုရင္ၾကီးတစ္ပါးက အလ်င္လိုရေကာင္းမလားဟူ၍ ထိပ္ကို ေဂါင္ေဂါင္ျမည္ေအာင္ ေခါက္လိုက္၏။ အမႈမထားမိ။ လမ္းတြင္ ခလုတ္တိုက္၍ ေျခမကဲြသြားေသာ္လည္း နာရမွန္း မသိ။ ဦးေအာင္ခ်ာ့ ကနားဖ်င္းနား ေရာက္ေသာအခါ အတြင္းသို႔ ၀င္သြားေလ၏။ ေဖာ့ဦးထုပ္ကိုေဆာင္း ေဘာင္းဘီအျပာ၀တ္လ်က္ ကြပ္ပ်စ္ထက္တြင္ အခန္႔သားထုိင္ရင္း မင္းသမီး ရုပ္ကေလးကို ဘယ္ျပန္ညာျပန္ ပယ္ပယ္နယ္နယ္ ကိုင္တြယ္ၾကည့္႐ွဳေနေသာ လူၾကီးတစ္ေယာက္ကို ျမင္မွသာ ကိုယ္ရွိန္သတ္၍ ေျပာေနၾကေသာ စကားကို ၾကားမိေလေတာ့၏။
`ဘယ့္ႏွယ္လဲ ဆရာၾကီးရဲ႕၊ က်ဳပ္ေျပာတဲ့ အဖိုးနဲ႔ပဲ ေပးလုိက္မယ္ မဟုတ္လား။ ခင္ဗ်ားတို႔ အရပ္မွာ ဒီအရုပ္ကေလးနဲ႔ တန္တဲ့အိမ္ တစ္အိမ္မွ မရွိပါဘူး။ ၀ယ္ႏုိင္မယ့္လူလည္း ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး´
`မွန္ပါ။ ၀န္ေထာက္မင္းဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ အလကားေတာင္းလည္း ေပးရမွာပါပဲ။ ႏုိ႔ေပမယ့္ အေခ်ာသတ္ အမႊမ္းတင္ဖို႔ ေလးငါးရက္ေလာက္ ဆုိင္းေစခ်င္ပါတယ္။ ျပီးရင္ျပီးခ်င္း ၀န္ေထာက္မင္းတို႔ဆီကို လာျပီး ပို႔ပါမယ္´
ထိုမွ်ကို ၾကားရလွ်င္ပင္ ေမာင္ခ်စ္၏ အသည္းႏွလုံး အူသိမ္အူမတို႔သည္ ေၾကြက်မတတ္ ျဖစ္ေလ၏။ အရုပ္ကေလးကို အတင္းလု၍ ေျပးလိုေသာစိတ္ ေပၚလာေသာ္လည္း ၀န္ေထာက္မင္းဟု ၾကားရရုံမွ်ႏွင့္ပင္ ရင္ဒူးတုန္ေနရေသာ ေမာင္ခ်စ္မွာ အဘယ္သို႔ ၀ံ့ရဲပါအံ့နည္း။ ခါးၾကားက ေျခာက္လုံးျပဴး ေသနတ္သည္လည္း ေမာင္ခ်စ္၏ အၾကံကို သိသည့္အလား ေမာင္ခ်စ္ဆီသို႔ စိမ္းစိမ္းလွည့္၍ ေျခာက္လွန္႔ေမာင္းႏွင္ေလ၏။ ၀ဲလာေသာ မ်က္ရည္ကို အႏိုင္ႏုိင္ထိန္း၍ မိမိဘက္သုိ႔ ေက်ာခိုင္းေနေသာ ဆင္စြယ္ေဒ၀ီကေလးကို ေနာက္ဆုံးၾကည့္ၾကည့္လ်က္ ထြက္လာေလ၏။ လမ္းၾကားငယ္တစ္ခုအတြင္းမွ`ဟုိေကာင္ကေလး ညိဳတိုတို တို႔ကိုၾကိဳက္လို႔ငို၊ နင္ငိုေပမဲ့ အလကား၊ တို႔အေမက မေပးစား´ ဟု ထြက္ေပၚလာေသာ ေတးသံသည္ ေတးဆိုသူအား ႏွလုံးပြားဖြယ္ပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေမာင္ခ်စ္၏ ႏွလုံးသားကိုကား ဓားပါးႏွင့္ မႊန္းလုိက္ေလေတာ့ သတည္း။
၁၅ ရက္မွ်ၾကာေသာအခါ ေခါင္းထက္တြင္ တဘက္ကိုယ္စီတင္ထားေသာ မိန္းမၾကီးတစ္စုႏွင့္ ေယာက်္ားၾကီးတစ္ေယာက္တို႔ ေမာင္ခ်စ္တို႔၏ ေျခာက္ေသြ႔ေသာ ျခံကေလးအတြင္းသုိ႔ ၀င္သြားသည္ကိုက ျမင္ရပါသည္။ အိမ္ေရွ႕ ေခြးကတက္ကို တက္မိလွ်င္ပင္ တိုင္ဖံုးနား၌ မ်က္ရည္စက္လက္ ဦးဆံဖားလ်ားႏွင့္ ထိုင္ေနေသာ မိန္းမတစ္ဦးသည္ ေယာက်္ားၾကီး၏ ေျခစုံကို ေျပးဖက္လ်က္ `အမေလး ကိုရင္ေအာင္ရဲ႕၊ ေမာင္ခ်စ္ျဖစ္ပ်က္ပုံေတြ ျမင္၀ံ့ေသးရဲ႕လားရွင္။ ေမာင္ခ်စ္ေရ၊ အေမ့သားၾကီးရဲ႕၊ အေမလိုက္ခဲ့မယ္ကဲြ႕ေနာ္။ ဟီး ဟီး´ ဟု ဟစ္ေအာ္ ေျပာဆို ငိုေၾကြးျမည္တမ္းေလ၏။ ဦးေအာင္ခ်ာလည္း ေမာင္ခ်စ္အေလာင္းနားတြင္ မလႈပ္မယွက္ထိုင္ေနေသာ ေမာင္ခ်စ္ဖခင္အား `ဘယ့္ႏွယ္ျဖစ္ရတာလဲ ေမာင္ဖိုးေငြရဲ႕။ ကိုရင္လည္း ျမိဳ႕တက္သြားတာ ဆယ့္ေလးငါးရက္ၾကာသြားလို႔ ဘာသတင္းမွ မၾကားမိဘူး။ အခု ျပန္ေရာက္ေရာက္ခ်င္းပဲ အိမ္မွာ ထိုင္ေတာင္ မထိုင္ခဲ့ဘဲ ေျပးလာခဲ့တာပဲကဲြ႕´ ဟု ေျပာေလ၏။ `ကိုရင္ရယ္၊ ဘာေရာဂါရယ္လို႔လဲ မေျပာတတ္ပါဘူး၊ တမိႈင္မိႈင္ တေတြေတြနဲ႔ ထမင္းမစား၊ ဟင္းမစား။ တစ္ခါတေလ သူ႔အေမေကၽြးလို႔ ဆန္ျပဳတ္ကေလး တစ္ဇြန္းေလာက္ ၀င္သြားေပမဲ့ ခ်က္ခ်င္း အန္ပစ္လိုက္တာပဲ၊ ပေယာဂဆိုလို႔ ဆရာၾသေခၚျပပါလည္း ဘာမွ မထူးျခားပါဘူး။ မေန႔ညကေတာ့ သူ႔အေမေခၚျပီး သူစုထားတဲ့ ပိုက္ဆံငါးမူးႏွစ္ျပားကို သူ႔ဆရာေတာ္ကို လွဴလိုက္ပါလို႔ မွာျပီးေတာ့ ကိုရင္ေအာင္ကို ေမးတာပဲ။ ျမိဳ႕သြားတယ္လို႔ ေျပာေတာ့ အတန္ၾကာၾကာ ဘာမွ်မေျပာဘဲ ေမာေနျပီး `ဘၾကီးေအာင္ ညာတယ္´ လုိ႔ မပီတပီ ေျပာရင္း အသက္ေပ်ာက္သြားတာပဲ´ ဟု ေျပာ၍ လုံခ်ည္စျဖင့္ မ်က္ရည္သုတ္ေလ၏။ ဦးေအာင္ခ်ာလည္း စဥ္းစား၍ အေၾကာင္းရင္းကို ရိပ္မိေသာအခါ မ်က္ႏွာညွိဳးငယ္၍ သြားေလေတာ့ သတည္း။
ယခုအခါတြင္ကား ရြာကေလး အေနာက္ဘက္ ႏြားစားက်က္အနီး ထိမ္ပင္ၾကီးေတာင္ယြန္းရွိ သခ်ႎဳင္းကုန္းထက္တြင္ ထီးထီးေသာ အုတ္ဂူကေလးတစ္ခုကို ေတြ႕ႏုိင္ပါသည္။ `အခ်စ္ဂူ´ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ `ေမာင္ခ်စ္ဂူ´ ဟူ၍ လည္းေကာင္း အမည္ႏွစ္မ်ိဳးျဖင့္ ေခၚၾကရာ မည္သည္ကို အမွန္ေျပာ၍ မေျပာႏုိင္ပါ။ ဂူကေလး၏ အေရွ႕မ်က္ႏွာ လိုဏ္ေပါက္ကေလးထဲတြင္ ကၽြဲေက်ာင္းသား၊ ႏြားေက်ာင္းသားတို႔၏ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ က်ိဳးပဲ့ပ်က္စီးေနေသာ အရုပ္ကေလးတစ္စုံကို ေတြ႕ႏုိင္ပါေသးသည္။ လိုဏ္၀အဂၤေတတြင္ သြင္းႏွံထားေသာ ေက်ာက္ျပားငယ္ထက္တြင္ကား `လို၍ မရေသာ ဆင္းရဲ´ ဟု စာတန္းထိုးထားပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္၏ ဘုိးေအအား ေမးျမန္းၾကည့္ရာ သုံးႏွစ္ေလာက္က ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားေသာ ေတာထြက္ၾကီး ဦးအိႏၵ၏ လက္ရာျဖစ္သည္ဟု သာမန္မွ်သာ သိရပါသတည္း။
၁၉၃၁
( အျပည့္အစံုုကိုုဖတ္လိုုက ေခါင္းစဥ္ကိုုကလစ္ပါေလ။)
ဦးေအာင္ခ်ာသည္ ဆင္စြယ္မင္းသမီးရုပ္ကေလးတစ္ခုကို ထုလ်က္ ရွိ၏။ ထုလုပ္စျဖစ္၍ ရုပ္လုံးေပၚရုံမွ်ပင္ ရွိေသးေသာ္လည္း အရုပ္ကေလးမွာ ႏဲြ႕ေႏွာင္းျဖဴေဖြးခ်စ္စရာကေလး ျဖစ္ေပ၏။ အတန္ၾကာေသာအခါ ေမာင္ေထြး၊ ေမာင္ေခြး၊ ဘုိးစ၊ ဘုိးလွတို႔ တစ္စု ထျပန္သြားေလ၏။ ေမာင္ခ်စ္ကား ေျမၾကီးေပၚတြင္ ဒူးေထာက္၍ ကြပ္ပ်စ္ခါးပန္းတြင္ ေမးတင္ျပီးလွ်င္ အေငးသား ၾကည့္လ်က္ပင္ ရွိေသး၏။
`ဘၾကီးေအာင္၊ ဒီမင္းသမီးရုပ္ကေလးကို ဘယ္သူ႔ဖို႔ ထုေနတာလဲ ဟင္´ ဟု မ်က္စိကေလး ေပကလပ္လုပ္၍ ေမးေလ၏။ ေဆာက္ပုတ္ႏွင့္ ေဆာက္ကေလးကို အသာခ်၍ ေဆာက္ပုံးထဲတြင္ ေဆးလိပ္တုိ စမ္းေနေသာ ဦးေအာင္ခ်ာက `ငါ့တူလိုခ်င္လို႔လား၊ ေငြတစ္က်ပ္ ယူခဲ့ရင္ ဘၾကီးေပးမယ္ သိလား´ ဟု အမွတ္မဲ့ ေျပာလိုက္ေသာအခါ မ်က္ေမွာင္ၾကဳတ္ရင္း ေခါင္းကုတ္လ်က္ `ေငြတစ္က်ပ္ဆိုတာ ဘယ္ႏွျပားလဲ ဘၾကီးေအာင္ရဲ႕´ ဟု ေမးျပန္ေလ၏။ ပန္းပုဆရာၾကီးလည္း ေဆးလိပ္ကိုခ်၍ လက္၀ါးႏွစ္ဖက္ကို ေထာင္ျပလ်က္ `ဆယ္ျပား ဆယ္ျပား ေျခာက္ခါ။ ေနာက္ျပီးေတာ့ ေလးျပားထည့္။ ေပါင္း ေျခာက္ဆယ္နဲ႔ ေလးျပား။ အဲသေလာက္ကို တစ္က်ပ္ေခၚတယ္၊ ၾကားလား´ ဟု ကေလးသူငယ္မ်ားကို ခ်စ္ခင္ေသာ ၀ါသနာရွိသည့္အတုိင္း စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ေျခဟန္လက္ဟန္ႏွင့္ ရွင္းလင္းေျပာျပေလ၏။ `ေျခာက္ဆယ့္ေလးျပားေပးရင္ ကၽြန္ေတာ္ ဒီအရုပ္ကေလးကို တကယ္ပဲ ရမလား။ ေနာက္ေတာ့ မညာနဲ႔ေနာ္ ဘၾကီးေအာင္´ ဟု ေျပာရင္း ေသွ်ာင္ဆံျမိတ္ကေလးကို ခ်ာခ်ာလည္ေအာင္ ပတ္ရစ္လ်က္ အိမ္ရွိရာသို႔ ရႊင္လန္း၀မ္းေျမာက္စြာ ခုန္ေပါက္ေျပးလႊားသြားေလ၏။
ေမာင္ခ်စ္သည္ ေန႔လယ္ခ်ိန္ ေက်ာင္းတြင္ မုန္႔၀ယ္စားဖို႔ရန္ မိခင္ေပးလိုက္ေသာ တစ္ျပား တစ္ျပားေသာ အသျပာကို မသုံးရက္၊ မစဲြရက္ဘဲ အက်`္ သင္ပုန္းေခါင္းတြင္ အေပါက္ငယ္ေဖာက္၍ စုထားသည္မွာ ေျခာက္ျပားမွ် ရေလသည္။ တစ္ထြာမွ်က်ယ္ေသာ မိမိ၀မ္းေခါင္း သမုဒၵရာအတြက္မူကား ေန႔ဆြမ္းစား ကုလားတက္ေခါက္တြင္ ဘုန္းေတာ္ၾကီး ဦးေခမာ ေ၀ေသာ ငွက္ေပ်ာသီးတစ္လုံးႏွင့္ ေက်နပ္ဖူလုံလ်က္ ရွိေလသည္။
ဆင္စြယ္ရုပ္ကေလးသည္ တစ္ေန႔တျခား သားနားေက်ာ့ရွင္း၍ လာ၏။ သြားကေလးမ်ားေပၚလုမတတ္ ရွိေအာင္ ျပဳံးလိုက္ရန္ ဟန္ျပင္ေနေသာအသြင္သည္ အိပ္ေပ်ာ္ေနေသာ ညအခ်ိန္တြင္ပင္လည္း ေမာင္ခ်စ္ မ်က္လုံးတြင္းမွ မထြက္။ ၾကည့္ရဖန္မ်ားေလ အရုပ္ကေလးမွာ လွလာေလ၊ လိုခ်င္စိတ္ ပြားလာေလ ျဖစ္ရကား တစ္ေန႔မွ တစ္ျပား တစ္ျပား စုရသည္ကို အလြန္ ဖင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာသည္ဟု သိလာေလ၏။ ပိုက္ဆံရလိုလြန္း၍ ဥပုသ္ေန႔မ်ားတြင္ပင္ စာသင္ရက္ ျဖစ္ပါေစေတာ့ဟု ဆုေတာင္းမိ၏။ တစ္ေပါက္တစ္လမ္းက ဘယ္နည္းႏွင့္ ပိုက္ဆံရေအာင္ ၾကိဳးစားရပါမည္နည္းဟု ၾကံစည္ျပန္၏။
ထိုစဥ္အခါက ကမာၻစစ္ၾကီးအတြင္းျဖစ္၍ ေက်ာက္တံအလြန္ရွား၏။ ေမာင္ခ်စ္သည္ အစ္ကိုၾကီး ကိုသစ္၏ ေက်ာက္သင္ပုန္းကဲြမ်ားကို ေညာင္ေရအိုးစင္မွ ယူ၍ ညဥ့္နက္သန္းေခါင္မေရွာင္ မိႈင္းတလူလူထြက္ေနေသာ ေရနံဆီမီးခြက္ၾကီးကုိ ထြန္းညွိလ်က္ ခၽြန္ထက္ေသာ ဖဲထီးသံေခ်ာင္းျဖင့္ ေက်ာက္တံတိုက္ေလ၏။ ေက်ာက္တံေရာင္း၍ ပိုက္ဆံေျခာက္ျပား ရ၏။ ေက်ာင္းသားၾကီး ဖိုးေတက အႏုိင္က်င့္၍ မေပးဘဲထားေသာ အေၾကြးတစ္ျပားအတြက္ ေတြးမိတိုင္း ေဆြးမိ၏။
တစ္ဆယ့္ႏွစ္ျပားမွ် ရလာေသာအခါ အက်`္သင္ပုန္းေခါင္းမွာ မဆ့ံေတာ့ျပီ၍ ႏွစ္ဖက္ပိတ္ ၾကေသာင္း၀ါးတစ္ဆစ္တြင္ ထိပ္က အေပါက္ေဖာက္ကာ ေ၀လေခါင္း၊ ေဂ်ာ့ေခါင္း၊ နတ္ဖိုးခၽြန္ စေသာ တံဆိပ္အမ်ဳိးမ်ဳိး ခတ္ႏွိပ္သည့္ ေၾကးျပား ၁၂ ျပားတိတိကို သြင္းေလွာင္သိုမွီးေလ၏။ ႏွစ္ဆန္းတစ္ရက္ေန႔က ေဒြးေလညိဳ ခ်စ္စႏုိး၍ ေပးသည့္ သူငယ္ေဖာ္ ေမာင္ေထြးက အလိုက္ႏွစ္ျပားေပး၍ ပိုက္ဆံခ်င္းလဲစဥ္က မလဲရက္ဘဲ တြယ္တာခဲ့သည့္ ထုံးအမွတ္ႏွင့္ ေဒါင္းပိုက္ဆံကေလးကိုလည္း ဖ်ာေအာက္မွ ထုတ္ယူ၍ ေၾကးျပားအေဖာ္မ်ားရွိရာ ေၾကးတုိက္သြင္းသို႔ သြတ္သြင္းလိုက္ေလ၏။ ေၾကးျပားအေရအတြက္ကိုလည္း ၀ါးေၾကာတြင္ စူးျဖင့္ ျခစ္၍ မွတ္ထားေလ၏။ `ပဲဟင္းခ်က္တဲ့ေန႔က တစ္ျပား၊ ဘၾကီးထူး ကၽြဲေပ်ာက္တဲ့ေနက တစ္ျပား´ စသည္ျဖင့္ လက္ေခ်ာင္းကေလးမ်ားကို ခ်ဳိးကာ ခ်ဳိးကာ ပိုက္ဆံစာရင္းတြက္ရ စစ္ရသည္မွာ ေန႔စဥ္ႏွင့္ အမွ် ျဖစ္၏။ ေရတံေလွ်ာက္ထဲမွာ ထားရရင္ ေကာင္းႏုိးႏိုး၊ သေဘၤာၾကမ္းေပၚမွာ ၀ွက္ရလွ်င္ လုံႏုိးႏုိးႏွင့္ ပိုက္ဆံဘူးေနရာ က်တ္ေျပာင္းရသည္မွာလည္း အေမာပင္ ျဖစ္၏။ အရုပ္ကေလးကို ရလွ်င္ ထည့္ထားဖို႔ရန္ ထန္းရြက္ဖာေခ်ာကေလးကို အမ်ဳိးမ်ဳိး ျပဳျပင္ဆင္ယင္ မြမ္းမံရသည္မွာလည္း မအားပင္ ျဖစ္ေလ၏။
ေစ်းသည္ ေဒၚခါဥ၏ ေတာင္းနီထဲ၌ အေငြ႕ေထာင္းေထာင္းႏွင့္ ေကာက္ဦးငခ်ိပ္ေပါင္းကို ျမင္ရေသာအခါ သြားရည္ယုိမိ၏။ သို႔ပါေသာ္လည္း ၀ယ္မွရေသာ သေရစာတို႔ကို သပိတ္ေမွာက္ေလ၏။ သူငယ္ေဖာ္တို႔ ဖန္ဒိုး၀ယ္၍ ေဂၚလီရုိက္ေသာအခါ ကေလးတို႔ဘာ၀ အမ်ားနည္းတူ ကစားလိုပါေသာ္လည္း မိမိတြင္ ရွိရင္းစဲြ စည္ပတ္သံေခြအေဟာင္းၾကီးကို ေက်ာင္း၀ုိင္းပတ္လည္တြင္ လွည့္ပတ္ရုိက္လ်က္ တစ္ေယာက္ထီးတည္း ေက်နပ္တင္းတိမ္ရေလေတာ့၏။ သုိ႔ျဖင့္ တစ္ျပားတိုးလွ်င္ တစ္မ်ဳိး၀မ္းသာလ်က္ စုေဆာင္းလာခဲ့ရာ ပိုက္ဆံ ၃၆ ျပား ပိုက္မိေသာ ေန႔သို႔ေရာက္ေလသတည္း။
ညေန ၄ နာရီ ေက်ာင္းလႊတ္ေခါင္းေလာင္းသံသည္ ေမာင္ခ်စ္၏ ႏွလုံးေသြးကို ႏႈိးဆြလုိက္ေလ၏။ ဘုရားရွိခိုးခါနီး `အာမ´ ဟု ဆိုမိလွ်င္ပင္ `ဘေႏၱ´ ကို မေစာင့္ႏုိင္ဘဲ ထ၍ ေျပးေလရာ အေစာင့္ ကိုရင္ၾကီးတစ္ပါးက အလ်င္လိုရေကာင္းမလားဟူ၍ ထိပ္ကို ေဂါင္ေဂါင္ျမည္ေအာင္ ေခါက္လိုက္၏။ အမႈမထားမိ။ လမ္းတြင္ ခလုတ္တိုက္၍ ေျခမကဲြသြားေသာ္လည္း နာရမွန္း မသိ။ ဦးေအာင္ခ်ာ့ ကနားဖ်င္းနား ေရာက္ေသာအခါ အတြင္းသို႔ ၀င္သြားေလ၏။ ေဖာ့ဦးထုပ္ကိုေဆာင္း ေဘာင္းဘီအျပာ၀တ္လ်က္ ကြပ္ပ်စ္ထက္တြင္ အခန္႔သားထုိင္ရင္း မင္းသမီး ရုပ္ကေလးကို ဘယ္ျပန္ညာျပန္ ပယ္ပယ္နယ္နယ္ ကိုင္တြယ္ၾကည့္႐ွဳေနေသာ လူၾကီးတစ္ေယာက္ကို ျမင္မွသာ ကိုယ္ရွိန္သတ္၍ ေျပာေနၾကေသာ စကားကို ၾကားမိေလေတာ့၏။
`ဘယ့္ႏွယ္လဲ ဆရာၾကီးရဲ႕၊ က်ဳပ္ေျပာတဲ့ အဖိုးနဲ႔ပဲ ေပးလုိက္မယ္ မဟုတ္လား။ ခင္ဗ်ားတို႔ အရပ္မွာ ဒီအရုပ္ကေလးနဲ႔ တန္တဲ့အိမ္ တစ္အိမ္မွ မရွိပါဘူး။ ၀ယ္ႏုိင္မယ့္လူလည္း ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး´
`မွန္ပါ။ ၀န္ေထာက္မင္းဖို႔ဆိုရင္ေတာ့ အလကားေတာင္းလည္း ေပးရမွာပါပဲ။ ႏုိ႔ေပမယ့္ အေခ်ာသတ္ အမႊမ္းတင္ဖို႔ ေလးငါးရက္ေလာက္ ဆုိင္းေစခ်င္ပါတယ္။ ျပီးရင္ျပီးခ်င္း ၀န္ေထာက္မင္းတို႔ဆီကို လာျပီး ပို႔ပါမယ္´
ထိုမွ်ကို ၾကားရလွ်င္ပင္ ေမာင္ခ်စ္၏ အသည္းႏွလုံး အူသိမ္အူမတို႔သည္ ေၾကြက်မတတ္ ျဖစ္ေလ၏။ အရုပ္ကေလးကို အတင္းလု၍ ေျပးလိုေသာစိတ္ ေပၚလာေသာ္လည္း ၀န္ေထာက္မင္းဟု ၾကားရရုံမွ်ႏွင့္ပင္ ရင္ဒူးတုန္ေနရေသာ ေမာင္ခ်စ္မွာ အဘယ္သို႔ ၀ံ့ရဲပါအံ့နည္း။ ခါးၾကားက ေျခာက္လုံးျပဴး ေသနတ္သည္လည္း ေမာင္ခ်စ္၏ အၾကံကို သိသည့္အလား ေမာင္ခ်စ္ဆီသို႔ စိမ္းစိမ္းလွည့္၍ ေျခာက္လွန္႔ေမာင္းႏွင္ေလ၏။ ၀ဲလာေသာ မ်က္ရည္ကို အႏိုင္ႏုိင္ထိန္း၍ မိမိဘက္သုိ႔ ေက်ာခိုင္းေနေသာ ဆင္စြယ္ေဒ၀ီကေလးကို ေနာက္ဆုံးၾကည့္ၾကည့္လ်က္ ထြက္လာေလ၏။ လမ္းၾကားငယ္တစ္ခုအတြင္းမွ`ဟုိေကာင္ကေလး ညိဳတိုတို တို႔ကိုၾကိဳက္လို႔ငို၊ နင္ငိုေပမဲ့ အလကား၊ တို႔အေမက မေပးစား´ ဟု ထြက္ေပၚလာေသာ ေတးသံသည္ ေတးဆိုသူအား ႏွလုံးပြားဖြယ္ပင္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေမာင္ခ်စ္၏ ႏွလုံးသားကိုကား ဓားပါးႏွင့္ မႊန္းလုိက္ေလေတာ့ သတည္း။
၁၅ ရက္မွ်ၾကာေသာအခါ ေခါင္းထက္တြင္ တဘက္ကိုယ္စီတင္ထားေသာ မိန္းမၾကီးတစ္စုႏွင့္ ေယာက်္ားၾကီးတစ္ေယာက္တို႔ ေမာင္ခ်စ္တို႔၏ ေျခာက္ေသြ႔ေသာ ျခံကေလးအတြင္းသုိ႔ ၀င္သြားသည္ကိုက ျမင္ရပါသည္။ အိမ္ေရွ႕ ေခြးကတက္ကို တက္မိလွ်င္ပင္ တိုင္ဖံုးနား၌ မ်က္ရည္စက္လက္ ဦးဆံဖားလ်ားႏွင့္ ထိုင္ေနေသာ မိန္းမတစ္ဦးသည္ ေယာက်္ားၾကီး၏ ေျခစုံကို ေျပးဖက္လ်က္ `အမေလး ကိုရင္ေအာင္ရဲ႕၊ ေမာင္ခ်စ္ျဖစ္ပ်က္ပုံေတြ ျမင္၀ံ့ေသးရဲ႕လားရွင္။ ေမာင္ခ်စ္ေရ၊ အေမ့သားၾကီးရဲ႕၊ အေမလိုက္ခဲ့မယ္ကဲြ႕ေနာ္။ ဟီး ဟီး´ ဟု ဟစ္ေအာ္ ေျပာဆို ငိုေၾကြးျမည္တမ္းေလ၏။ ဦးေအာင္ခ်ာလည္း ေမာင္ခ်စ္အေလာင္းနားတြင္ မလႈပ္မယွက္ထိုင္ေနေသာ ေမာင္ခ်စ္ဖခင္အား `ဘယ့္ႏွယ္ျဖစ္ရတာလဲ ေမာင္ဖိုးေငြရဲ႕။ ကိုရင္လည္း ျမိဳ႕တက္သြားတာ ဆယ့္ေလးငါးရက္ၾကာသြားလို႔ ဘာသတင္းမွ မၾကားမိဘူး။ အခု ျပန္ေရာက္ေရာက္ခ်င္းပဲ အိမ္မွာ ထိုင္ေတာင္ မထိုင္ခဲ့ဘဲ ေျပးလာခဲ့တာပဲကဲြ႕´ ဟု ေျပာေလ၏။ `ကိုရင္ရယ္၊ ဘာေရာဂါရယ္လို႔လဲ မေျပာတတ္ပါဘူး၊ တမိႈင္မိႈင္ တေတြေတြနဲ႔ ထမင္းမစား၊ ဟင္းမစား။ တစ္ခါတေလ သူ႔အေမေကၽြးလို႔ ဆန္ျပဳတ္ကေလး တစ္ဇြန္းေလာက္ ၀င္သြားေပမဲ့ ခ်က္ခ်င္း အန္ပစ္လိုက္တာပဲ၊ ပေယာဂဆိုလို႔ ဆရာၾသေခၚျပပါလည္း ဘာမွ မထူးျခားပါဘူး။ မေန႔ညကေတာ့ သူ႔အေမေခၚျပီး သူစုထားတဲ့ ပိုက္ဆံငါးမူးႏွစ္ျပားကို သူ႔ဆရာေတာ္ကို လွဴလိုက္ပါလို႔ မွာျပီးေတာ့ ကိုရင္ေအာင္ကို ေမးတာပဲ။ ျမိဳ႕သြားတယ္လို႔ ေျပာေတာ့ အတန္ၾကာၾကာ ဘာမွ်မေျပာဘဲ ေမာေနျပီး `ဘၾကီးေအာင္ ညာတယ္´ လုိ႔ မပီတပီ ေျပာရင္း အသက္ေပ်ာက္သြားတာပဲ´ ဟု ေျပာ၍ လုံခ်ည္စျဖင့္ မ်က္ရည္သုတ္ေလ၏။ ဦးေအာင္ခ်ာလည္း စဥ္းစား၍ အေၾကာင္းရင္းကို ရိပ္မိေသာအခါ မ်က္ႏွာညွိဳးငယ္၍ သြားေလေတာ့ သတည္း။
ယခုအခါတြင္ကား ရြာကေလး အေနာက္ဘက္ ႏြားစားက်က္အနီး ထိမ္ပင္ၾကီးေတာင္ယြန္းရွိ သခ်ႎဳင္းကုန္းထက္တြင္ ထီးထီးေသာ အုတ္ဂူကေလးတစ္ခုကို ေတြ႕ႏုိင္ပါသည္။ `အခ်စ္ဂူ´ ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ `ေမာင္ခ်စ္ဂူ´ ဟူ၍ လည္းေကာင္း အမည္ႏွစ္မ်ိဳးျဖင့္ ေခၚၾကရာ မည္သည္ကို အမွန္ေျပာ၍ မေျပာႏုိင္ပါ။ ဂူကေလး၏ အေရွ႕မ်က္ႏွာ လိုဏ္ေပါက္ကေလးထဲတြင္ ကၽြဲေက်ာင္းသား၊ ႏြားေက်ာင္းသားတို႔၏ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ က်ိဳးပဲ့ပ်က္စီးေနေသာ အရုပ္ကေလးတစ္စုံကို ေတြ႕ႏုိင္ပါေသးသည္။ လိုဏ္၀အဂၤေတတြင္ သြင္းႏွံထားေသာ ေက်ာက္ျပားငယ္ထက္တြင္ကား `လို၍ မရေသာ ဆင္းရဲ´ ဟု စာတန္းထိုးထားပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္၏ ဘုိးေအအား ေမးျမန္းၾကည့္ရာ သုံးႏွစ္ေလာက္က ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားေသာ ေတာထြက္ၾကီး ဦးအိႏၵ၏ လက္ရာျဖစ္သည္ဟု သာမန္မွ်သာ သိရပါသတည္း။
၁၉၃၁
No comments :
Post a Comment