နယူး၀ိစ္ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ဖရက္ဒ္ ဇာကာရီးယား နဲ ့အင္တာဗ်ဴး

ကမၻာ ေက်ာ္ နယူး၀ိစ္ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ဖရက္ဒ္ ဇာကာရီးယား ကို စီအန္အန္ နိင္ငံတကာေရးရာ က်ြမ္းက်င္သူသတင္းကေတြ ့ဆံုေမးျမန္းခန္းကိုေဖၚျပလိုက္ပါတယ္။ ဖရက္ဒ္ဇာကာရီးယားက အိႏိၵယ ႏြယ္ဖြား အေမရိကန္ နိင္ငံသားတဦးျဖစ္ပါတယ္။ သူရဲ ့နိင္ငံေရး သံုးသပ္ခ်က္ေတြဟာ အေမရိကန္ နိင္ငံေရးနဲ႔ ့ပညာရွင္ေလာက မွာ ၾသဇာရိွသူတဦးျဖစ္ပါတယ္။ သူ က ၂၀၀၈ ခုနစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘာေၾကာင့္ ရီပတ္ပစ္ကန္ေတြ ရံႈးနိမ္ ့သြားရတာနဲ ့ပတ္သက္လို ့ သူ ့ရဲ ့အျမင္ေတြကို ေဆြးေႏြးထားပါတယ္။

စီအန္အန္ - ဖရက္ဒ္ဇာကာရီရာအေနနဲ ့ ရီပတ္ပလက္ကင္ပါတီက လမ္းမွန္ကိုေရာက္ဖို ့အတြက္ ဘာလုပ္သင့္တယ္လို ့ျမင္ပါသလဲ ။ တကယ္လုိ ့ ေရြးေကာက္ခံ သမတ ဘားရက္ အိုဘားမား နဲ ့ဒီမိုကရက္ေတြ ရဲ ့ ေျပာင္းလဲရမယ္ဆိုတဲ့ ေၾကြးေၾကာ္သံနဲ ့အတူ အၾကီးအက်ယ္ေအာင္ပြဲ ခံ တယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဆီနိတ္တာ ဂ်ြန္မက္ကိန္း အေနနဲ ့ အရံႈး ကိုရင္ဆိုင္ခဲ့ရသလဲ လို ့ထင္ပါသလဲ။


ဇာကာရီးယား - က်ေနာ္ယူဆတာကေတာ့ ဆံုးရံႈးရတဲ့ အေျခအေနမွာ အေၾကာင္းအခ်က္ေတြအမ်ားၾကီး ပါ၀င္ေနတယ္။ ေနာင္ကိုေအာင္ပြဲခံနိင္ဖို ့အတြက္ သူတို ့ရဲ ့အယူဆေတြ ျပန္လည္သံုးသပ္ဖို ့လိုမယ္။

စီအန္အန္ - ဒါဟာ သူတို ့အယူဆေၾကာင့္ ..။ ဟုတ္လား။ သူတို ့ရဲ ့ဗ်ဳဟာ ေၾကာင့္မဟုတ္ဘူးလား။

ဇာကာရီးယား -ရီပတ္ ပလက္ကန္ ပါတီဟာ အက်ိဳးရိွတဲ့အယူဆ ဒါမွမဟုတ္ မွားယြင္းတဲ့ အယူဆေပၚ မွာ ရပ္တည္ေနတဲ့ ပါတီတခုေတာ့ ျဖစ္လာျပီ။ ရီဂင္-သက္ခ်ာ ေခတ္မွာ အခြန္ေတြ ကိုေလ်ာ့ ခ် ေကာက္ခံတယ္ဆိုတာ ေတာ္လွန္တဲ့ အယူဆ၊ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ေတြမွာ စည္းမ်ဥ္းသစ္ေတြကို ေရးဆြဲတာ ေငြေၾကး အၾကပ္ဆိုက္တာ ေတြဟာ ျပသာနာမရိွခဲ့ ေပမဲ ့ ရီပတ္ပလစ္ ကန္ ပါတီရဲ ့ လူမႈေရး အစီအစဥ္ ေတြဟာ ေခတ္မမွီေတာ့ဘူး။ လူငယ္ေတြက တဟုန္တိုး တိုးတက္လာတယ္၊ အေရအေသြးစံုလာတယ္၊ မဲေပးတဲ့ေနရာမွာ ပိုျပီးပြင့္လာတယ္။ နိင္ငံျခားေရးေပၚလစီကေတာ့ တူသေယာင္ရိွေပမဲ ့ မဲဆႏၵရွင္ေတြ ရဲ ့အာရံုသိ မွာ ကမၻာသစ္ကေတာ့ တေနရာမွာ ရိွေနျပီ ဒါေပမဲ့ မက္ကိန္းရဲ ့ ေရြးေကာက္ပြဲလႈပ္ရွားမႈမွာ ဒါကို ကမၻာသစ္ က ဘယ္မွာလည္းဆိုတာ မျပနိင္ခဲ့ဘူး။

စီအန္အန္ - ေနပါဦးဗ်၊ အေမရီကန္ေတြက နိင္ငံျခားေရးေပၚလစီကို ဂရုစိုက္လို ့လား။ အထူးသျဖင့္ ခုလို စီးပြားေရးျပသာနာ ၾကီးကို ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အခ်ိန္မ်ိဳးမွာေပါ့။ ''

ဇာကာရီးယား -စီးပြားေရး ကေတာ့ ျပသာနာၾကီးတခု ဆိုတာအေသအခ်ာပဲ။ ဒါေပမဲ ့ သတိျပဳရမွာက ၂၀၀၅ ခုနစ္ သမတေဂ်ာ့ဘုရ္ွ ရဲ ့လူထုေထာက္ခံမႈက မၾကံဳဘူးေအာင္ က်ဆင္းေနခ်ိန္မွာ ေတာင္ စီပြားေရးက ပံုမွန္ေလးရိွေနခဲ့တယ္။ က်ေနာ္ယံုၾကည္တာက တပါတီတည္းလြတ္လြတ္လပ္လပ္ ၾကီး လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ ကို အေမရိကန္အမ်ားစု က ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ဒီအေျခအေနက အေမရိကန္ က နိင္ငံတကာ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈကို ခ်ိ ႏွဲ ့ဖို ့ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ရလဒ္က စစ္ေရးနည္းတခုတည္းကိုပဲ မွီခိုခဲ့ရတဲ့အတြက္ ရလဒ္က အဖိုးနဂ အျဖစ္ေပးဆပ္လိုက္ရျခင္းျဖစ္တယ္။ မိစၦာ အစိုးရေျပာင္းလဲေရးဆိုတာ ဘုရွ္ အယူဆရဲ ့ အနစ္သာရ၊ မိစၦာေတြကိုေျပာင္းလဲျပစ္ဖို ့နည္းလမ္းက စစ္ေရးအရေဆာင္ရြက္မႈ။ ဒါက တကယ္ေတာ့ သမတေဟာင္း ၀ိီလ္ဆင္၀ါဒ ( Wilsonianism ) ပဲ။ အီရတ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေျမာက္ကိုးရီးယားနဲ ့ အီရန္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္။ အေျခခံအယူဆကေတာ့ ေစ့စပ္တာ၊ သံတမာန္ေရး နည္းလည္းကိုသံုးတာေတြကိုလက္မခံပဲ
ဒီအစိုးရေတြကုိ ျဖဳတ္ခ်၊ မိတ္ဖက္ျဖစ္မဲ့သူကိုရာတင္ ဆိုတာေတြပဲျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ အေမရိကန္
အမ်ားစုက ဒီအခ်က္ကို ျမင္လာတယ္။ ဒါေပမဲ ့ဒီအခ်က္က သီအိုရီပဲရိွေနေသးတယ္။
ကမၻာသစ္ကေတာ့ ရႈပ္ေထြးတဲ့ေနရာမွာ ပဲရိွေနေသးတယ္။ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကေတာ့ မ်က္လွည္ျပလိုက္တဲ့ နည္း ဒါမွမဟုတ္ စစ္အင္အားသံုးေျဖရွင္းနည္းေတြနဲ ့ေတာ့ မျဖစ္နိင္ဘူး။

စီအန္အန္ - ဒါဆိုရင္ က်ေနာ္တို ့က ရန္သူေတြနဲ ့ေစ့စပ္ရမယ္ေပါ့ ။

ဇာကာရီးယား- က်ေနာ္တို ့ ဒီအစိုးရေတြနဲ ့ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္းဖြင့္ရမယ္။ အရင္က အတြင္းေရး မႈ မဒ္ဒလင္း ေအာ္လ္ဘရိုက္ေျပာဘူးတယ္။ သံတမန္နည္းလည္းနဲ ့ စကားေျပာတယ္ဆိုတာ အျမဲတမ္း
ခ်ိဳသာေနစရာမလိုပါဘူး။ တကယ္က ကိုယ္ရဲ ့ ခိုင္မာတဲ့ သတင္းစကားနဲ ့နားေထာင္ျခင္း ကို သယ္ေဆာင္
ေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ေလာင္းရဲ ပါတယ္ - မီလိုရွီဗစ္ ပဲျဖစ္ျဖစ္ ကင္ေယာင္အီးပဲျဖစ္ျဖစ္ က်ေနာ္နဲ ့စကားေျပာရတာ ဘယ္လို မွာ စိတ္ခ်မ္းသာမွမဟုတ္ဘူး။ ဟိုတေလာကပဲ သမတဘုရွ္ ကိုယ္တိုင္က ေစ့စပ္တဲ့နည္းလမ္းဟာ လိုအပ္ တယ္လို ့ယူဆလာတယ္ေလ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃ နစ္က ေျမာက္ကိုယီးယားတို ့လစ္ဗ်ားတို ့နဲ ့ ေဆြးေႏြးခဲ့တယ္မဟုတ္လား။ အိရန္နဲ ့ေတာင္ေသြးတိုးစမ္းစကားေျပာေနတယ္ ပါလစ္စတိုင္းနဲ ့အစၥေရးၾကားမွာလည္း အဆင့္ျမင့္ ကိုယ္စားလွယ္ေတြစကားေျပာလာပါတယ္။ ကမၻာၾကီး ပူေႏြးလာတဲ့ ကိစၥမွာလည္း အေမရိကန္က အစီအစဥ္ေတြလုပ္လာတယ္။ ဒါေတြ က သူရဲ ့သမတ သက္တမ္းကာလမွာ
ဆန္က်င္ခဲ့တာဟာေတြပါ။ မျဖစ္မေနလုပ္ရေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ လမ္းေၾကာင္းဆီကိုေတာ့ သူဦးတည္လာတာေတြ ့ရတယ္။ ျပသာနာက သူ စိတ္ထဲမွာ အာရံုစိုက္မႈနည္းေနေသးတာပဲ။

စီအန္အန္- ကဲဒါဆို ရီပတ္ပလစ္ကန္ပါတီ အတြက္ ခင္ဗ်ားရဲ ့အၾကံျပဳခ်က္ က ဘာလဲ၊

ဇာကာရီးယာ- သူတို ့အေနနဲ ့ က်င့္သံုးလို ့မရတဲ့ ေပၚလစီအေဟာင္းေတြကို ကမၻာၾကီးက လက္မခံေတာ့ဘူး ၊ ကမၻာၾကီးက ေျပာင္းလဲေနျပီ။ ရီဂင္လက္ထက္က ေျပာခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ က နံပတ္-တစ္ ဆိုတာ ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို ့လိုလိမ့္မယ္။ အေပါစားစကားျဖစ္ေနျပီ၊ လက္ေတြ ဘ၀ ကင္းကြာေနတယ္။ အေမရိကန္ ရဲ ့ ခြန္အား ေတြျဖစ္တဲ့ စစ္ေရး၊ နိင္ငံေရး၊ နည္းပညာ စြမ္းအား ေတြကို တျခားသူေတြနဲ ့ပူးေပါင္းျပီး အသံုးျပဳရမယ္။ ဒီစြမ္းရည္ေတြ ပို ျပီး အသံုးက်တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသားတဲ့ ကမၻာ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ ဒီကမၻာမွာ အေမရိကန္ရဲ ့အက်ိဳးစီးပြားနဲ ့ ဒီမိုကေရစီ နဲ ့လြတ္လပ္ျခင္းဆိုတဲ့ တန္ဖိုးေတြ အာမခံခ်က္ရိွေနရမယ္။

ေဆြးေႏြးခန္း

• ဇာကာရီးယား ရဲ ့့ အေမရိကန္အေနနဲ ့ အီရန္၊ ေျမာက္ကိုရီးယား တို ့နဲ ့ေစ့စပ္ရမယ္ဆိုတဲ ့ အဆိုျပဳခ်က္ကို သင္ဘယ္လိုယူဆပါသလဲ ။
• သမတသစ္ အိုဘားမား က နအဖ စစ္အစိုးရ နဲ ့ေတြ ့ဆံုေဆြးေႏြးမႈေတြလုပ္လာနိင္တယ္လို ့ယူဆပါသလား။
• လုပ္မယ္ဆိုရင္ ဘယ္လို အေျခခံမႈ ေတြ အေပၚမွာလုပ္သင့္တယ္လို ့ယူဆပါသလဲ။
• ဇာကာရီးယာ နိင္ငံေရးအရ ကြန္ဆာေဗးတစ္တေယာက္လား၊ လစ္ဘရယ္ တေယာက္လား ၊ ၾကားေန သမားတေယာက္လား သင္ဘယ္လို ယူပါသလဲ။
• သူေျပာ တဲ ့ Wilsonianism ၀ါဒ ဆိုတာ သင္ဘယ္လိုနားလည္ပါသလဲ ။ Wilosnianism ရဲ ့ Central Theme - ဘာလဲ။


Summary

Rest of your post